Με αφορμή την συμπλήρωση φέτος 80 χρόνων από την έναρξη της Μάχης της Κρήτης (20 Μαΐου 1941), μιας από τις σημαντικότερες μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα επεισόδιο της ιστορικής σειράς ντοκιμαντέρ «Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης».
Πρόκειται για μια σειρά ντοκιμαντέρ για την Εθνική Αντίσταση στην Ελλάδα την περίοδο 1941-1944, στο δεύτερο επεισόδιο της οποίας παρουσιάζεται η μάχη της Κρήτης μέσα από τις μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα και αρχειακό υλικό. Το συγκεκριμένο επεισόδιο (“Η Μάχη της Κρήτης”) της σειράς «Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης» πραγματεύεται την «πρώτη μαζική αντίσταση του ελληνικού λαού», τη μάχη της Κρήτης, που ξεκίνησε στις 20 Μαΐου 1941.
Η επιχείρηση αεραπόβασης Γερμανών αλεξιπτωτιστών στο νησί («Επιχείρηση Ερμής»), ξεκίνησε το πρωί της 20ης Μαΐου 1941 και έληξε δώδεκα ημέρες μετά, την 1η Ιουνίου, με την κατάληψη του νησιού από τις γερμανικές δυνάμεις. Σύμφωνα με την εφαρμογή της «Επιχείρησης Ερμής», αρχικός στόχος ήταν η κατάληψη του αεροδρομίου του Μάλεμε. Η αντίσταση των ελληνικών και συμμαχικών δυνάμεων, αλλά και των χιλιάδων αμάχων ήταν σθεναρή, καθυστερώντας τα σχέδια του Χίτλερ για κατάληψη της μεγαλονήσου μέσα σε τρεις ημέρες και την πορεία προς την ΕΣΣΔ. Οδήγησε όμως σε άγρια αντίποινα από τους Γερμανούς κατακτητές, με μαζικές εκτελέσεις αμάχων σε χωριά της Κρήτης.
Περιγράφονται αναλυτικά η πτώση των Γερμανών αλεξιπτωτιστών και οι μάχες για την κατάληψη του νησιού, στις περιοχές του Μάλεμε,Γαλατά, Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου (Προφήτης Ηλίας). Μιλούν οι αγωνιστές Λευτέρης Μιαούλης, Γιάννης Δουρουνδάκης, Ανδρέας Μανούρας, Θόδωρος Καλίνος, Κυριάκος Σκέπετζης. Σε αντίθεση με τους πάνοπλους αλεξιπτωτιστές, οι Κρητικοί, με διαταγές της κυβέρνησης, είναι αφοπλισμένοι και χωρίς την Μεραρχία των Κρητών στην Κρήτη. Σχετικά μιλούν ο Λευτέρης Μιαούλης και ο Στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος.
Επίσης, λόγος γίνεται ακόμη, για την υπεξαίρεση της γερμανικής σημαίας από την Ακρόπολη των Αθηνών τη νύχτα της 30ής προς την 31η Μαΐου 1941, όταν ολοκληρωνόταν η κατάληψη της Κρήτης, από τους φοιτητές Μανώλη Γλέζο και Λάκη Σάντα-σε ένδειξη συμβολικής αντίδρασης για το γεγονός της κατοχής της Κρήτης. Για το γεγονός μιλά ο Μανώλης Γλέζος. Η σθεναρή αντίσταση των Κρητών οδήγησε σε πρωτοφανούς αγριότητας αντίποινα των Γερμανών, με μαζικές εκτελέσεις αμάχων σε χωριά της Κρήτης (Αστέρι, Αλικιανός Χανίων, Κοντομαρί Χανίων κ.ά.), με αποκορύφωμα το ολοκαύτωμα της Κανδάνου (3 Ιουνίου 1941). Μιλούν οι Κρητικοί Μάρκος Πολιουδάκης, Χαρίτος Μαυρογένης, Λευτέρης Κορακάκης, Γιάννης Μανουσάκης, Γιάννης Αναστασάκης, Βασίλης Ακρωτηριαννάκης, Αριστείδης Παρασχάκης.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ, οι μαρτυρίες των πρωταγωνιστών συμπληρώνονται από σπάνιες φωτογραφίες και κινηματογραφικό αρχειακό υλικό.
