Η επίθεση της Μόσχας στην Ουκρανία επιφέρει “βαρύ” οικονομικό κόστος για τη Ρωσία, κάτι που έγινε ακόμη πιο εμφανές την Τετάρτη, καθώς οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε βάρος της από τη Δύση έχουν φέρει τη Ρωσική Ομοσπονδία στα χείλος της χρεοκοπίας. Η Μόσχα βρίσκεται για πρώτη φορά μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων στα πρόθυρα αθέτησης πληρωμής εξωτερικού χρέους.
Υπενθυμίζεται ότι η Μόσχα ήταν προγραμματισμένο να πληρώσει τόκους ύψους 117 εκατ. δολαρίων για δύο κρατικά ομόλογα σε δολάρια που εξέδωσε το 2013. Όμως οι περιορισμοί που αντιμετωπίζει πλέον η χώρα όσον αφορά την πραγματοποίηση πληρωμών και οι αναφορές του Κρεμλίνου ότι μπορεί να πληρώσει τους τόκους σε ρούβλια -γεγονός που και πάλι συνιστά αθέτηση πληρωμής καθώς δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο για τα συγκεκριμένα ομόλογα- έχουν οδηγήσει ακόμη και βετεράνους επενδυτές να προσπαθούν να “μαντέψουν” τι μέλλει γενέσθαι.
Κάποιος περιέγραψε την “περιπέτεια” της Ρωσίας ως την πιο στενά παρακολουθούμενη μετά τη χρεοκοπία της Ελλάδας στο απόγειο της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. Άλλοι θεωρούν ότι η περίοδος χάριτος 30 ημερών που έχει στη διάθεσή της η Ρωσία για την πληρωμή θα δώσει συνέχεια στο σίριαλ.
“Το θέμα με τις χρεοκοπίες είναι ότι δεν είναι ποτέ ξεκάθαρες και αυτή δεν αποτελεί εξαίρεση”, δήλωσε ο διευθυντής χαρτοφυλακίου αναδυόμενων αγορών της Pictet, Guido Chamorro, σύμφωνα με το Reuters.
“Υπάρχει περίοδος χάριτος, επομένως δεν πρόκειται πραγματικά να μάθουμε εάν πρόκειται για χρεοκοπία ή όχι μέχρι τις 15 Απριλίου”, πρόσθεσε ο ίδιος, σχολιάζοντας την κατάσταση, εξηγώντας ότι “τα πάντα θα μπορούσαν να συμβούν κατά τη διάρκεια της περιόδου χάριτος”.
Οι πιστωτές της Ρωσίας, πάντως, δεν είχαν λάβει καμία πληρωμή μέχρι το κλείσιμο της αγοράς στο Λονδίνο την Τετάρτη, όπως δήλωσαν στο Reuters δύο πηγές που γνωρίζουν την κατάσταση.
Εν τω μεταξύ, ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ δήλωσε την Τετάρτη ότι η Μόσχα πραγματοποίησε την πληρωμή των κουπονιών και τα χρήματα έχουν φτάσει στην αρμόδια αμερικανική τράπεζα, προσθέτοντας ότι πλέον βρίσκεται στην ευχέρεια της Ουάσιγκτον να διευκρινίσει εάν είναι δυνατή η εκκαθάριση της συναλλαγής ή όχι.
Όπως σημειώνει το Reuters, μια χρεοκοπία της ρωσικής κυβέρνησης ήταν αδιανόητη έως ότου ξεκίνησε αυτό που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποκαλεί “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στην Ουκρανία, στα τέλη Φεβρουαρίου.
Η χώρα είχε διαθέσιμα σχεδόν 650 δισ. δολάρια σε αποθέματα χρυσού και ξένου συναλλάγματος, η πιστοληπτική ικανότητα αξιολογούνταν σε επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους S&P Global, Moody’s και Fitch, ενώ οι πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου σε αυξανόμενες τιμές τις απέφεραν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια κάθε μέρα.
Ωστόσο, ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη και οι δυτικοί σύμμαχοί τους “απάντησαν” με πρωτοφανείς κυρώσεις σε βάρος της χώρας, στο πλαίσιο των οποίων πάγωσαν τα δύο τρίτα των ρωσικών αποθεμάτων που όπως αποδείχθηκε διατηρούνταν στο εξωτερικό.
“Πιστεύω ότι η αγορά περιμένει τώρα από τη Ρωσία να μην πραγματοποιήσει τις πληρωμές (ομολόγων)”, δήλωσε ο επικεφαλής του τμήματος κρατικού χρέους αναδυόμενων αγορών στην Aegon Asset Management, Τζεφ Γκριλς, προσθέτοντας ότι η σύγκρουση ήταν μία από τις λίγες εξελίξεις στις αναδυόμενες αγορές που μπορούσε πραγματικά να προκαλέσει αναταράξεις στις παγκόσμιες αγορές.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ρόλος της Ρωσίας ως ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς εμπορευμάτων στον κόσμο έχει εκτοξεύσει τις τιμές τους και τον παγκόσμιο πληθωρισμό στα ύψη.
Ταυτόχρονα, κατέστησε τη Ρωσία ένα κράτος-παρία, “ακρωτηριασμένο” από τις δυτικές κυρώσεις, που βλέπει εκατοντάδες επιχειρηματικούς κολοσσούς να την εγκαταλείπουν.
Τα σενάρια
Όσον αφορά δε τα κρατικά ομόλογα της Ρωσίας, τα περισσότερα αλλάζουν πλέον χέρια μόλις στο 10%-20% της ονομαστικής τους αξίας.
Οι δύο πληρωμές επίσης που έπρεπε να πραγματοποιηθούν την Τετάρτη ήταν οι πρώτες μιας σειράς άλλων, καθώς η χώρα πρέπει να καταβάλει έως το τέλος Μαρτίου επιπλέον 615 εκατ. δολάρια.
Το τι μέλλει γενέσθαι από δω και πέρα επιχειρούν να αποκρυπτογραφήσουν έμπειροι επενδυτές διατυπώνοντας τρία πιθανά σενάρια.
Στο πρώτο σενάριο η Μόσχα πληρώνει εξ ολοκλήρου τις υποχρεώσεις της και δη σε δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι οι ανησυχίες για αθέτηση πληρωμών εξαλείφονται προς το παρόν.
Οι μεγάλοι ρωσικοί πάροχοι ενέργειας Gazprom και Rosneft έχουν αμφότεροι πραγματοποιήσει πληρωμές σε διεθνή ομόλογα τις τελευταίες 10 ημέρες, επομένως υπάρχει ακόμα μια αχτίδα ελπίδας ότι θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο εάν η Μόσχα πιστεύει ότι είναι προς το συμφέρον της.
Στο δεύτερο σενάριο η Μόσχα δεν πραγματοποιεί τις πληρωμές, με το ρολόι να μετρά πλέον αντίστροφα τον χρόνο της περιόδου χάριτος των 30 ημερών μέχρι την αθέτηση πληρωμής.
Στο τρίτο σενάριο η Ρωσία πληρώνει μεν τους τόκους για τα δύο ομόλογα αλλά σε ρούβλια, κάτι που είναι πιθανό παρότι με βάση τους όρους των ομολόγων κάτι τέτοιο εξακολουθεί να ισοδυναμεί με χρεοκοπία.
“Ίσως μάθουμε σήμερα (αν θα πληρώσει) ίσως και όχι”, αναφέρει ο Chamorro της Pictet. Η εταιρεία του δεν είναι κάτοχος των συγκεκριμένων ρωσικών ομολόγων, αλλά διακρατά ρωσικό χρέος – και όταν μια χώρα αθετήσει την πληρωμή ενός ομολόγου, τείνει να ενεργοποιείται η ρήτρα αλυσιδωτής αθέτησης.
“Σε καταστάσεις όπως αυτές είναι πιο ασφαλές να περιμένεις το απροσδόκητο. Δεν μπορείς να αποκλείσεις τίποτα”, καταλήγει.
