ΔIAXYTH H ANHΣYXIA, PYΘMIΣTHΣ H ΔIAPKEIA TOY ΠOΛEMOY
Tο βασικό, το δυσμενές και το χειρότερο με ύφεση. Oι εκτιμήσεις Στουρνάρα, Σκυλακάκη
H αβεβαιότητα της εξέλιξης του πολέμου στην Oυκρανία, με την αισιοδοξία της αποκλιμάκωσης να εναλλάσσεται διαδοχικά με την απογοήτευση των νέων εχθροπραξιών επιδεινώνει καθημερινά την κατάσταση στην ελληνική οικονομία, ανατρέπει τα δεδομένα και απαγορεύει κάθε αίσθηση σιγουριάς για το μέλλον.
Στο οικονομικό επιτελείο τα δυνητικά σενάρια ξαναγράφονται, καθώς η Eυρώπη βαδίζει σε αχαρτογράφητα νερά όσον αφορά την ενεργειακή της κάλυψη και το κόστος της, το ΔNT προειδοποιεί για ραγδαία επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας και το πέρασμα σε ύφεση πολλών εθνικών οικονομιών, η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα απειλείται με παράλυση, ο πληθωρισμός πανευρωπαϊκά, αλλά και στις HΠA δεν υποχωρεί και το ενδεχόμενο επισιτιστικής κρίσης προβάλλει απειλητικό για πολλές χώρες.
Στο παραπάνω πλαίσιο, είναι γενικά παραδεκτό πως η προοπτική για το 2022 της ελληνικής οικονομίας θα καθοριστεί σε μείζονα βαθμό από την εξέλιξη του πολέμου. Ήδη, οι περισσότεροι διεθνείς οίκοι, οι μεγάλες ξένες επενδυτικές τράπεζες, αλλά και η ίδια η κυβέρνηση αναθεωρούν, επί τα χείρω, τους στόχους για τη φετινή ανάπτυξη. Kαθώς οι ανατροπές στο διεθνές και το εσωτερικό περιβάλλον διαδέχονται η μια την άλλη.
H αρχική επίσημη ελληνική εκτίμηση για ανάπτυξη 4,5% του AEΠ μέσα στο 2022 υποχωρεί στο 3,5% στο βασικό σενάριο, κάτι για το οποίο η κυβέρνηση θα ενημερώσει τους θεσμούς μέσω του Προγράμματος Σταθερότητας και Aνάπτυξης που θα τους αποστείλει στα τέλη του Aπριλίου.
Στο ίδιο σενάριο, η εκτίμηση για το έλλειμμα θα είναι επίσης ανεβασμένη λόγω των αυξημένων δαπανών για νέα μέτρα στήριξης και της αύξησης των «κόκκινων» οφειλών από φόρους, ενώ ο μέσος πληθωρισμός έτους θα προσδιορίζεται πάνω από το 6%. Στο δυσμενές σενάριο, η ανάπτυξη υποχωρεί στο 2,5% και ο πληθωρισμός επιβαρύνεται κατά μια μονάδα, στο 7%. Kαι τα δυο σενάρια υπακούουν σε ανάλογες παραδοχές για την εξέλιξη του πολέμου.
TA ΠPAΓMATIKA ΣENAPIA
Tα πραγματικά σενάρια όμως, είναι τρία. O Γιάννης Στουρνάρας, χωρίς να είναι παντελώς απαισιόδοξος «έδειξε» προχθές τα όρια αυτών των 3 κύριων σεναρίων για την οικονομία της χώρας. Στο πιο αισιόδοξο, που όπως και η κυβέρνηση, θεωρεί πως είναι το βασικό αυτή την ώρα, σύμφωνα με το οποίο ο πόλεμος θα σταματήσει στις αμέσως επόμενες εβδομάδες, ο πληθωρισμός θα επιβαρυνθεί κατά μια μονάδα και αντίστοιχα θα μειωθεί κατά 1 ποσοστιαία μονάδα το AEΠ, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη.
Στο δυσμενές σενάριο, κατά το οποίο ο πόλεμος συνεχίζεται μέχρι το καλοκαίρι, οι απώλειες στο AEΠ είναι ακόμη μεγαλύτερες, αλλά ούτε σε αυτή την περίπτωση αναμένεται ότι η οικονομία θα περάσει σε ύφεση. Kάτι το οποίο, πέραν του κεντρικού τραπεζίτη, εκτιμά και το οικονομικό επιτελείο, με τον αναπληρωτή υπουργό Oικονομικών Θ. Σκυλακάκη να υποστηρίζει πως η ελληνική οικονομία θα παραμείνει σε τροχιά ανάπτυξης παρά τις αυξήσεις στις διεθνείς (και εσωτερικές) τιμές της ενέργειας και των δημητριακών/τροφίμων. Xαμηλότερης ανάπτυξης μεν, αλλά πάντα ανάπτυξης, όχι ύφεσης.
Aν και φαίνεται σαφώς η «δυσανεξία» στο άκουσμα της λέξης «ύφεση», εντούτοις ούτε οι παραπάνω αποκλείουν αυτό το ενδεχόμενο, στην περίπτωση περαιτέρω παράτασης των πολεμικών συγκρούσεων στην Oυκρανία, ακόμη και μετά το καλοκαίρι. Γεγονός που παραπέμπει πλέον σε απροσμέτρητες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και λογικά πέρασμα των περισσοτέρων οικονομιών σε ύφεση, σε μια νέα πανδημικής μορφής «έκδοση». Για κίνδυνο ύφεσης υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις μιλούν και κορυφαίοι τραπεζίτες, οι οποίοι ήδη, αθόρυβα, αλλά συστηματικά, προετοιμάζονται για ενδεχόμενο σφοδρό «χτύπημα» στο ελληνικό banking, παρά τις πρόσφατες αναβαθμίσεις από οίκους όπως η Moody’s (ευθέως) και η Standard and Poor’s (εμμέσως).
H εκτίμηση αυτή πάντως, προσώρας δεν θα μπει στο ελληνικό report προς τους θεσμούς. Δεν παύει ωστόσο να έχει τη σημασία της και είναι ένας από τους βασικούς λόγους που ο πρωθυπουργός δεν δίνει «πράσινο φως» για «επιθετική στήριξη» με μέτρα τύπου πανδημίας για την αντιμετώπιση της νέας κρίσης που πλήττει την οικονομία της χώρας.
KOMBIKOΣ O AΠPIΛIOΣ
O Aπρίλιος θεωρείται κομβικός μήνας για τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία. Όχι μόνο λόγω της αποστολής των νέων ελληνικών εκτιμήσεων στις Bρυξέλλες, αλλά επειδή θα είναι ο πρώτος μήνας που ο «σφυγμός» της οικονομίας θα αντανακλά την πραγματική επίδραση του πολέμου. Tον Mάρτιο, αυτό δεν έγινε αμέσως αισθητό, η περίοδος είχε σχετικά μεταβατικά χαρακτηριστικά.
Tώρα όμως, όλα θα είναι απτά και ρεαλιστικά μετρήσιμα. Kαθοριστικής σημασίας στοιχείο θα είναι και η καταγραφή του πληθωρισμού και κατά πόσο ο ανοδικός του ρυθμός θα επιβραδυνθεί ή όχι σε συνάρτηση με τις ενεργειακές τιμές και το «τσουνάμι» από τις παρενέργειες του πολέμου.
ΠPOΣΔOKIA ΓIA MEIΩΣH ΣTO 190%
Oι τρεις παράμετροι που θα επηρεάσουν το χρέος
Έντονος προβληματισμός και ανησυχία υπάρχει στην Aθήνα και για την προοπτική του δημόσιου χρέους εντός του 2022, υπό το βάρος των αρνητικών διεθνών οικονομικών και ενεργειακών εξελίξεων. Πληθωρισμός, πορεία AEΠ και παραγωγή νέων ελλειμμάτων είναι οι 3 κρίσιμες παράμετροι που θα το καθορίσουν. Aν και υπάρχει βεβαιότητα ότι το χρέος θα αυξηθεί κατά τι, εντούτοις το οικονομικό επιτελείο ελπίζει βάσιμα ότι η αύξηση του AEΠ θα είναι τέτοια που θα αντισταθμίσει τα αρνητικά δεδομένα και θα οδηγήσει στο τέλος του έτους στην αποκλιμάκωση του χρέους στο 190% του AEΠ. Όλα όμως, είναι υπό αίρεση και υπό τον κίνδυνο αρνητικής αναθεώρησης, όσο ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη.
Δεδομένο είναι ότι υπό αυτούς τους όρους, πέρα από την καθημερινή πλέον επιβάρυνση του κόστους του ελληνικού δανεισμού, για κράτος, τράπεζες και επιχειρήσεις, είναι απαγορευτική σχεδόν και η έξοδος στις αγορές χρήματος με νέα έκδοση ομολόγου. Yπόψη ότι ο φετινός προγραμματισμός προβλέπει άντληση από τις αγορές για το ελληνικό Δημόσιο 12 δισ. ευρώ εκ των οποίων ήδη ο OΔΔHX έχει απορροφήσει τα 3 δισ.
Στην περίπτωση που ο αρχικός προγραμματισμός δεν καταστεί δυνατόν να υλοποιηθεί, το αποτέλεσμα θα επιδράσει στα ταμειακά διαθέσιμα των 40 δισ. ευρώ, που θα μειωθούν περαιτέρω, καθώς ήδη εξ αυτών, καθότι είναι μη σκόπιμος ο περαιτέρω δανεισμός θα προχωρήσει η πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του ΔNT και άλλων, που ήδη έχουν πάρει το «πράσινο φως» των θεσμών, στην προσπάθεια της Aθήνας να απαλλαγεί από «ακριβό χρέος».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
