Επτά σημαντικά σημεία πρέπει να προσέξουν στις φορολογικές δηλώσεις εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων. Στα περισσότερα από τα σημεία αυτά ενσωματώνονται σημαντικές διατάξεις που τέθηκαν σε εφαρμογή τα τελευταία χρόνια και αφορούν κυρίως στους ιδιοκτήτες οι οποίοι δεν κατάφεραν να εισπράξουν τα ενοίκιααπό τους μισθωτές τους, κατά τη διάρκεια του 2021.
Τα SOS για τους ιδιοκτήτες ακινήτων στις φορολογικές δηλώσεις 2022 είναι τα εξής, σύμφωνα με τον:
1 Εφαρμογή ειδικών ρυθμίσεων για τα ενοίκια που έμειναν ανείσπρακτα το 2021, λόγω άρνησης ή αδυναμίας των ενοικιαστών να τα καταβάλουν. Για το φορολογικό έτος 2021 τα εισοδήματα από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας που δεν έχουν εισπραχθεί από τους ενοικιαστές λόγω οικονομικής τους αδυναμίας, δεν συνυπολογίζονται στο συνολικό εισόδημα του δικαιούχου ιδιοκτήτη εφόσον, μέχρι την προθεσμία υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, έχει εκδοθεί διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μισθίου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή να έχει ασκηθεί (κατατεθεί και κοινοποιηθεί) εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων και έχει προσκομιστεί πριν την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, το κατά περίπτωση ευκρινές αντίγραφο αυτών στη ΔΟΥ. Τα ποσά των ανείσπρακτων αυτών εισοδημάτων πρέπει να αναγραφούν στους κωδικούς 125-126 του Πίνακα 4Δ2 της δήλωσης.
2 Τρόπος δήλωσης ανείσπρακτων μισθωμάτων έτους 2020. Στην περίπτωση ανείσπρακτων εισοδημάτων από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας, που δηλώθηκαν στο προηγούμενο φορολογικό έτος, στους κωδικούς 125-126 του Πίνακα 4Δ2, και εισπράχθηκαν κατά το έτος 2021, δηλώνονται τα συνολικά ποσά στις αντίστοιχες στήλες του εντύπου Ε2 και μεταφέρονται τα επιμέρους ποσά κατά κατηγορία γαιών – γης ή ακινήτου στους αντίστοιχους κωδικούς του Πίνακα αυτού.
Ο φορολογούμενος που το φορολογικό έτος 2020, δήλωσε ανείσπρακτα εισοδήματα από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας, με την προσκόμιση εξώδικης καταγγελίας της μίσθωσης, λόγω μη καταβολής του μισθώματος ή εξώδικης όχλησης για την καταβολή των οφειλόμενων μισθωμάτων οφείλει, μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2021, να προσκομίσει διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μίσθιου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή αντίγραφο της αγωγής αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων, προκειμένου να μη φορολογηθούν τα εισοδήματα αυτά στο φορολογικό έτος 2020.
Σε περίπτωση που προσκομιστούν τα εν λόγω δικαιολογητικά, τα συγκεκριμένα εισοδήματα φορολογούνται στο έτος και κατά το ποσό που αποδεδειγμένα εισπράχθηκαν. Στην περίπτωση που τα ως άνω δικαιολογητικά δεν προσκομιστούν εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, ο φορολογούμενος οφείλει να δηλώσει τα μισθώματα αυτά με την υποβολή τροποποιητικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2020, η οποία υποβάλλεται στη ΔΟΥ, χωρίς τόκους και πρόστιμα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022.
Το εκκαθαριστικό σημείωμα (η πράξη διοικητικού προσδιορισμού του φόρου), στην περίπτωση αυτή, θα εκδοθεί και θα κοινοποιηθεί στους φορολογούμενους, από τη ΔΟΥ που εκκαθάρισε την αρχική δήλωση. Σε περίπτωση που δεν υποβληθεί τροποποιητική δήλωση φορολογίας εισοδήματος μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2022 θα εκδίδεται από τη ΔΟΥ το εκκαθαριστικό (πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου) με το επιπλέον εισόδημα και τον επιπλέον οφειλόμενο φόρο.
3 Προαιρετική αναγραφή του μηνιαίου μισθώματος στο έντυπο Ε2. Για το φορολογικό έτος 2021 επιτρέπεται να αναγράφεται στο έντυπο Ε2 μόνο το συνολικό ακαθάριστο ποσό του εισοδήματος από την εκμίσθωση, υπεκμίσθωση, δωρεάν παραχώρηση και ιδιοχρησιμοποίηση ακίνητης περιουσίας ανά ακίνητο και ανά μισθωτή/χρήστη, χωρίς να απαιτείται η συμπλήρωση, στη στήλη 11, του μηνιαίου μισθώματος/υπομισθώματος ή τεκμαρτού ποσού που αντιστοιχεί στην ιδιοχρησιμοποίηση ή την δωρεάν παραχώρηση της ακίνητης περιουσίας.
4 Τρόπος δήλωσης των εισοδημάτων από βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων. Από την 1η/1/2017 το εισόδημα που αποκτάται από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου της οικονομίας διαμοιρασμού (μέσω ψηφιακών πλατφορμών), θεωρείται εισόδημα από ακίνητη περιουσία, εφόσον τα ακίνητα εκμισθώνονται επιπλωμένα χωρίς την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας πλην της παροχής κλινοσκεπασμάτων. Σε περίπτωση που παρέχονται οποιεσδήποτε άλλες υπηρεσίες, το εισόδημα αυτό αποτελεί εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
Το εν λόγω εισόδημα πρέπει να δηλωθεί, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, συγκεντρωτικά στη στήλη 17 του εντύπου Ε2, στους κωδικούς 60 «Βραχυχρόνια εκμίσθωση ακινήτων άρθρου 39A του ν.4172/2013» και 61 «Βραχυχρόνια υπεκμίσθωση ακινήτων άρθρου 39A του ν.4172/2013» και μεταφέρεται στους αντίστοιχους κωδικούς του Πίνακα 4Δ2. Επίσης, στον κωδικό 63 της στήλης 17 «Εκμίσθωση κατοικίας που υπεκμισθώνεται για βραχυχρόνια μίσθωση μέσω ψηφιακής πλατφόρμας» πρέπει να δηλωθεί το ακαθάριστο εισόδημα που απέκτησε ο ιδιοκτήτης από την εκμίσθωση κατοικίας η οποία υπεκμισθώθηκε βραχυχρόνια στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού μέσω ψηφιακής πλατφόρμας από τον μισθωτή. Το εν λόγω εισόδημα μεταφέρεται από την Φορολογική Διοίκηση στους κωδικούς 105-106 του εντύπου Ε1.
5 Εξεύρεση καθαρού φορολογητέου εισοδήματος από ενοίκια και φορολόγησή του από το πρώτο ευρώ με φόρο εισοδήματος 15%-45%. Τα ενοίκια και τα λοιπά εισοδήματα από ακίνητα φορολογούνται από το πρώτο ευρώ και με συντελεστές από 15% έως 45%, αφού προηγουμένως αφαιρεθεί από αυτά ποσοστό 5% που αναγνωρίζεται ως δαπάνη για επισκευή, συντήρηση, ανακαίνιση και άλλες λειτουργικές ανάγκες των εκμισθούμενων ακινήτων.
Ειδικότερα, το 95% του αθροίσματος των ενοικίων που εισπράχθηκαν πραγματικά κατά το προηγούμενο έτος και των τυχόν τεκμαρτών μισθωμάτων που προκύπτουν για το προηγούμενο έτος σε περίπτωση ιδιόχρησης επαγγελματικής στέγης ή δωρεάν παραχώρησης ακινήτων αποτελεί το καθαρό εισόδημα από ακίνητα το οποίο υπάγεται σε φόρο εισοδήματος. Ο φόρος αυτός υπολογίζεται με συντελεστές:
* 15% στα πρώτα 12.000 ευρώ του καθαρού εισοδήματος
* 35% στα επόμενα 23.000 ευρώ, δηλαδή στο τμήμα του καθαρού εισοδήματος από τα 12.001 έως τα 35.000 ευρώ
* 45% στο πάνω από τα 35.000 ευρώ τμήμα του καθαρού εισοδήματος
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: Φορολογούμενος που απέκτησε κατά τη διάρκεια του 2020 συνολικό εισόδημα 20.000 ευρώ από ενοίκια θα κληθεί να πληρώσει φόρο εισοδήματος για ποσό 19.000 ευρώ (μειωμένο κατά 5% λόγω αυτόματης τεκμαρτής έκπτωσης δαπανών επισκευή, συντήρηση και λοιπές λειτουργικές ανάγκες των εκμισθούμενων ακινήτων). Ο φόρος θα υπολογιστεί ως εξής:
* 12.000 ευρώ Χ 15% = 1.800 ευρώ
* 7.000 ευρώ Χ 35% = 2.450 ευρώ
* 1.800 ευρώ + 2.450 ευρώ = 4.250 ευρώ
Συνεπώς, θα πληρώσει φόρο εισοδήματος 4.250 ευρώ.
Επίσης ένας άλλος φορολογούμενος που απέκτησε το 2020 συνολικό εισόδημα 26.316 ευρώ από ακίνητα θα φορολογηθεί για εισόδημα 25.000 ευρώ (μειωμένο κατά 5%, λόγω αυτόματης έκπτωσης των δαπανών για λειτουργικές ανάγκες των εκιμισθούμενων ακινήτων). Ο φόρος εισοδήματος που θα κληθεί να πληρώσει θα υπολογιστεί ως εξής:
* 12.000 ευρώ Χ 15% = 1.800 ευρώ
* 13.000 ευρώ Χ 35% = 4.550 ευρώ
* 1.800 ευρώ + 4.550 ευρώ = 6.350 ευρώ
Συνεπώς, θα πληρώσει φόρο εισοδήματος 6.350 ευρώ.
6 Εκπτωση από τον αναλογούντα φόρο εισοδήματος του 10% των δαπανών που πραγματοποίησε το 2021 κάθε ιδιοκτήτης για να εξοφλήσει αμοιβές παροχής υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των ακινήτων του. Οι δαπάνες που πραγματοποίησε από την 1η-1-2020 μέχρι και την 31η-12-2020 κάθε κύριος, επικαρπωτής ή ψιλός κύριος κατοικιών και λοιπών κτιρίων, για να εξοφλήσει αμοιβές παροχής υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των ακινήτων αυτών, μειώνουν σε ποσοστό 40% του ύψους τους, τους φόρους που αναλογούν στα συνολικά φορολογητέα εισοδήματα του, για τα έτη 2020, 2021, 2022 και 2023.
Ουσιαστικά το 40% της συνολικής δαπάνης που έχει πραγματοποιηθεί το 2020, κατανέμεται ισόποσα ως πίστωση – έκπτωση φόρου στις φορολογικές δηλώσεις των ετών 2021, 2022, 2023 και 2024, οι οποίες αφορούν, αντιστοίχως, στα εισοδήματα των ετών 2020, 2021, 2022 και 2023. Το ποσό της εκπιπτόμενης δαπάνης που αντιστοιχεί στη φορολογική δήλωση καθενός από τα έτη 2021, 2022, 2024 και 2024, ανέρχεται στο ¼ του 40% της δαπάνης, δηλαδή ισούται τελικά με το 10% της δαπάνης. Το ποσό αυτό θα μειώσει τον φόρο που αναλογεί στο εισόδημα του φορολογούμενου ιδιοκτήτη ή ψιλού κυρίου, σε κάθε ένα από τα έτη αυτά.
Εάν οι δαπάνες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης των κτισμάτων πραγματοποιήθηκαν από την 1η-1-2021 μέχρι και την 31η-12-2021, τότε μειώνουν σε ποσοστό 40% του ύψους τους, τους φόρους που αναλογούν στα συνολικά φορολογητέα εισοδήματα του ιδιοκτήτη, για τα έτη 2021, 2022, 2023 και 2024. Και σ΄ αυτή την περίπτωση, το 40% της συνολικής δαπάνης που έχει πραγματοποιηθεί το 2021, κατανέμεται ισόποσα ως πίστωση -έκπτωση φόρου στις φορολογικές δηλώσεις των ετών 2022, 2023, 2024 και 2025, οι οποίες αφορούν, αντιστοίχως, στα εισοδήματα των ετών 2021, 2022, 2023 και 2024.
Συνεπώς, και σ’ αυτή την περίπτωση, το ποσό της εκπιπτόμενης δαπάνης που αντιστοιχεί στη φορολογική δήλωση καθενός από τα έτη 2022, 2023, 2024 και 2025, ανέρχεται στο ¼ του 40% της δαπάνης, δηλαδή ισούται τελικά με το 10% της δαπάνης. Το ποσό αυτό θα μειώσει το φόρο που αναλογεί στο εισόδημα του φορολογούμενου ιδιοκτήτη ή ψιλού κυρίου, σε κάθε ένα από τα έτη αυτά.
Για τον υπολογισμό της έκπτωσης λαμβάνονται υπόψη μόνο οι δαπάνες για τις εργασίες, και όχι τα έξοδα για τις προμήθειες υλικών. Απαραίτητες προϋποθέσεις για να ισχύσει η έκπτωση είναι οι δαπάνες να αποδεικνύονται με νόμιμα παραστατικά και να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (χρεωστικές, πιστωτικές ή προπληρωμένες κάρτες, υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής) ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών.
Οι δαπάνες θα πρέπει να μην έχουν εκπέσει από τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, το μέτρο καλύπτει κτίρια τα οποία δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν θα ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων ή άλλα προγράμματα ή δράσεις επιχορήγησης.
Ενεργειακές δαπάνες
Ως ενεργειακές δαπάνες που αναγνωρίζονται για έκπτωση θεωρούνται αυτές που αφορούν τη λήψη υπηρεσιών για τα ακόλουθα:
* Τοποθέτηση θερμομόνωσης.
* Αντικατάσταση κουφωμάτων, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων.
* Εγκατάσταση ή αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, καθώς και των αναγκαίων υποδομών και στοιχείων, ώστε το κτίριο να καθίσταται πλήρως λειτουργικό.
* Εγκατάσταση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
* Εγκατάσταση συστήματος αυτοπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (με ενεργειακό συμψηφισμό), καθώς και συστημάτων ηλεκτρικών συσσωρευτών (μπαταρίες) όταν συνδυάζονται με φωτοβολταϊκά συστήματα.
* Εγκατάσταση συστήματος παραγωγής ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
* Εγκατάσταση συστήματος μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.
* Αναβάθμιση φωτισμού των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας.
Λειτουργικές δαπάνες
Ως λειτουργικές-αισθητικές δαπάνες που αναγνωρίζονται για έκπτωση θεωρούνται αυτές που αφορούν τη λήψη υπηρεσιών για τα ακόλουθα:
* Τοποθέτηση/αντικατάσταση υδραυλικής εγκατάστασης.
* Τοποθέτηση/αντικατάσταση ηλεκτρολογικής εγκατάστασης.
* Συντήρηση/επισκευή στέγης.
* Επισκευή τοιχοποιίας/Χρωματισμού εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων.
* Τοποθέτηση σταθερών ή κινητών συστημάτων σκίασης.
* Αναβάθμιση ή εγκατάσταση ανελκυστήρα.
* Εγκατάσταση οικιακών σημείων επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
* Αλλαγή ή επισκευή δαπέδων.
7 Μη εφαρμογή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Τα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2021 τα οποία προήλθαν από εκμισθώσεις ακινήτων (καθώς επίσης κι από όλες τις άλλες πηγές, πλην των μισθών και των συντάξεων), απαλλάσσονται και φέτος από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, η οποία μέχρι πρόπερσι υπολογιζόταν κλιμακωτά, με συντελεστές 2,2% έως 10%, επί του συνολικού ετήσιου ατομικού φορολογητέου εισοδήματος κάθε φορολογουμένου, εφόσον το εισόδημα αυτό είναι μεγαλύτερο από 12.000 ευρώ.
