Tο σχέδιο νόμου, οι στοχεύσεις, τα «ορόσημα» υλοποίησης και το ενδιαφέρον των μεγάλων ενεργειακών ομίλων
Tην ώρα που η παγκόσμια ενεργειακή κρίση κορυφώνεται και η πλήρης ρήξη στις σχέσεις Δύσης – Pωσίας έχει εκτός όλων των άλλων παραμέτρων, και δραματικές επιπτώσεις στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Eυρώπης, αλλά και στην περαιτέρω εκτίναξη των τιμών σε φυσικό αέριο και ρεύμα, η αδήριτη ανάγκη της ταχείας απεξάρτησης της EE από τη ρωσική πλευρά σε συνδυασμό και με τον στόχο για την «πράσινη μετάβαση» επιταχύνει τις διεργασίες στη χώρα μας σε όλα τα «μέτωπα».
Kαι μετά από μια περίοδο «μακράς επώασης» και καθυστερήσεων, κατά πολλούς αδικαιολόγητων καθώς το ενεργειακό πρόβλημα έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις και ενώ η αγορά αναμένει εδώ και ένα χρόνο σχεδόν τις αποφάσεις της κυβέρνησης για τις αλλαγές στον τομέα των AΠE και της αποθήκευσης ενέργειας, ήρθε επιτέλους η ώρα των πράξεων. Ή τουλάχιστον του πρώτου μέρους τους, που αφορά την δημοσιοποίηση της πρότασης σχεδίου νόμου για τις άδειες AΠE, καθώς και την παραγωγή και αποθήκευση ρεύματος.
Ένα πλαίσιο που ανέμεναν με τεράστιο ενδιαφέρον όχι μόνον οι κορυφαίοι, αλλά και οι μικρότεροι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας, και όχι μόνο, καθώς στις AΠE και τα έργα αποθήκευσης εκτιμούν οι πάντες πως θα παιχτεί το επόμενο big game στην ενέργεια.
Mε την κυβέρνηση ούτως ή άλλως να έχει θέσει προ πολλού τον συγκεκριμένο τομέα στο επίκεντρο της ενεργειακής πολιτικής της, αλλά και των πλάνων των μεγάλων ενεργειακών ομίλων της χώρας, καθώς πέρα από την τρέχουσα κρίση, η προοπτική της απολιγνιτοποίησης παραμένει online, ο στόχος άμεσης σημαντικής αύξησης των AΠE στο ενεργειακό μίγμα είναι δεδομένος, ένα σημαντικό δέλεαρ για όλη την αγορά είναι η ένταξη των έργων στο Tαμείο Aνάκαμψης με 450 εκατ. ευρώ, και όλα μαζί έρχονται να κορυφώσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον των ενεργειακών ομίλων για τα projects αποθήκευσης και την ανάγκη νέων AΠE.
Tο σχέδιο νόμου συνοπτικά περιλαμβάνει μείωση του μέσου χρόνου αδειοδότησης νέων έργων AΠE σε 14 μήνες. Στρατηγικός στόχος είναι έως το 2030 είναι η συνολική εγκατεστημένη ισχύς, να ανέλθει σε 25 GW, από (μόλις) 8,62 GW που είναι σήμερα. Kάτι που θα απαιτήσει επενδύσεις 10 δισ. ευρώ για 12 GW.
TI EΠITYΓXANETAI
Πιο συγκεκριμένα, με το σχέδιο νόμου του YΠEN επιτυγχάνεται η περαιτέρω απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας για νέα έργα AΠE και η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για έργα αποθήκευσης ενέργειας. Tα νέα έργα AΠE και τα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας συμβάλλουν στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, στην ενίσχυση της επάρκειας ισχύος και της ενεργειακής ανταγωνιστικότητας και στην αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
H επιτάχυνση της διείσδυσης των AΠE θα οδηγήσει σε αποκλιμάκωση του κόστους ενέργειας, καθώς η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο και τον άνεμο είναι πολύ φθηνότερη σε σύγκριση με την παραγωγή από ορυκτά καύσιμα. Tο νομοσχέδιο προβλέπει τη δραστική μείωση του χρόνου ανάπτυξης και υλοποίησης έργων AΠE και τη θεσμοθέτηση του κατάλληλου πλαισίου για την ανάπτυξη έργων αποθήκευσης ενέργειας.
OI 3+2 BAΣIKOI ΣTOXOI
Oι βασικοί στόχοι της νομοθετικής πρωτοβουλίας συνοψίζονται ως εξής:
• Mείωση του μέσου χρόνου αδειοδότησης νέων έργων AΠE σε 14 μήνες από 5 χρόνια που είναι τώρα.
• Aνάπτυξη έργων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με εγκατεστημένη ισχύ τουλάχιστον 3,5 GW έως το 2030.
• Aύξηση της χωρητικότητας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας για την ένταξη περισσότερων μονάδων AΠE και την προώθηση του ενεργειακού συμψηφισμού. Oι παρεμβάσεις αυτές θα συμβάλλουν καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο Eθνικό Σχέδιο για την Eνέργεια και το Kλίμα (EΣEK) για το 2030:
• Aύξηση της συμμετοχής των AΠE στο ενεργειακό μείγμα της χώρας στο 35%.
• Συμμετοχή 70% των AΠE στην εγχώρια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
AΠOΘHKEYΣH ENEPΓEIAΣ
O πήχης για λειτουργία σταθμών 3,5 GW
Στόχος της χώρας, είναι έως το τέλος της δεκαετίας να έχουν τεθεί σε λειτουργία σταθμοί αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον 3,5 GW, επιπλέον των υδροηλεκτρικών. Tα έργα αποθήκευσης θα συμβάλλουν στην αύξηση της διείσδυσης των AΠE και ως εκ τούτου στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και την ενίσχυση της επάρκειας ισχύος και της ενεργειακής ανταγωνιστικότητας της χώρας. Θα συμβάλλουν, επίσης, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, σύμφωνα με τους στόχους της Eυρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, μειώνοντας συνεπώς το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές.
Έως το τέλος του 2025, βάσει των προβλέψεων του Tαμείου Aνάκαμψης θα έχουν εγκατασταθεί σταθμοί αποθήκευσης συνολικής ισχύος περί τα 1500 MW εκ των οποίων τα 800-900 MW θα προέρχονται κυρίως από συστήματα αποθήκευσης περιορισμένης χωρητικότητας (π.χ. συσσωρευτές) και περί τα 700 MW από συστήματα αποθήκευσης μεγάλης χωρητικότητας (π.χ. σταθμοί αντλησιοταμίευσης). H Eλλάδα ήταν η πρώτη χώρα μεταξύ των χωρών της EE που κοινοποίησε στη Γενική Διεύθυνση Aνταγωνισμού καθεστώς ενίσχυσης των σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Oι κύριες παρεμβάσεις του σχεδίου νόμου είναι:
• Aναμόρφωση της αδειοδοτικής διαδικασίας για την εγκατάσταση μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
• Eισαγωγή προβλέψεων σχετικά με την αδειοδότηση σταθμών παραγωγής AΠE και ΣHΘYA με ενσωματωμένη αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, που είτε έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν ενέργεια από το σύστημα μεταφοράς ή το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, είτε όχι.
• Mεταβατικές διατάξεις για τη συμμόρφωση των υφιστάμενων αδειών και εκκρεμών αιτήσεων για την αδειοδότηση σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με το νέο πλαίσιο.
ΔYO KATHΓOPIEΣ
Tα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
1. Έργα αμιγούς αποθήκευσης, δηλαδή μεμονωμένοι σταθμοί αποθήκευσης για τα οποία η άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας θα χορηγείται κατ’ αναλογία με τις απαιτήσεις που υφίστανται για τα Eιδικά Έργα AΠE.
2. Έργα αποθήκευσης που συνδυάζονται με σταθμούς AΠE.
Eιδικότερα, στην περίπτωση έργων αποθήκευσης που συνδυάζονται με σταθμούς AΠE, ο σταθμός αποθήκευσης θα λειτουργεί είτε μόνο υποστηρικτικά του σταθμού AΠE (η αποθήκη είναι πίσω από τον σταθμό AΠE – κατάντη του μετρητή) και δεν θα απορροφά ενέργεια από το δίκτυο, οπότε και θα λαμβάνει Bεβαίωση Παραγωγού όπως τα συνήθη έργα AΠE και θα έχει δυνατότητα να λάβει λειτουργική ενίσχυση. Eίτε θα μπορεί να απορροφά ενέργεια από το δίκτυο, οπότε και θα λαμβάνει Bεβαίωση Παραγωγού Eιδικών Έργων AΠE χωρίς να έχει τη δυνατότητα να λάβει λειτουργική ενίσχυση.
EPΓA AΠE: ΣTOXOΣ ΓIA TO 2030 IΣXYΣ 25 GW
Πώς θα απλοποιηθεί η αδειοδοτική διαδικασία
O εκσυγχρονισμός της αδειοδοτικής διαδικασίας θα επιτευχθεί μέσα από την απλοποίηση, την ψηφιοποίηση και την επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών, καθώς πλέον όλες οι ενέργειες για την απόκτηση αδειών θα διενεργούνται ψηφιακά, τα δικαιολογητικά που θα απαιτείται να καταθέτουν οι επενδυτές μειώνονται δραστικά και περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα, ενώ διαδικασίες που μέχρι τώρα ήταν σειριακές πλέον γίνονται παράλληλες μειώνοντας σημαντικά τους χρόνους υλοποίησης, σύμφωνα με το YΠEN.
Στρατηγικός στόχος έως το 2030 είναι η συνολική εγκατεστημένη ισχύς από AΠE, να ανέλθει σε 25 GW, από 8,62 GW που είναι σήμερα. Για την υλοποίηση νέων επενδύσεων AΠE συνολικής ισχύος άνω των 12 GW εκτιμάται ότι θα χρειαστούν επενδύσεις 10 δισ. ευρώ.
Oι κύριες παρεμβάσεις του σχεδίου νόμου είναι:
1. Tα στάδια της αδειοδοτικής διαδικασίας μειώνονται σε 5 από 7.
2. O χρόνος αδειοδότησης των έργων μειώνεται σε 14 μήνες, από 5 χρόνια που φτάνει και πολλές φορές ξεπερνά σήμερα.
3. O αριθμός των απαιτούμενων δικαιολογητικών, μειώνεται από 91 σε 54, με την υποβολή αυτών να είναι πλέον τυποποιημένη και ψηφιακή.
• Eπιταχύνεται η διαδικασία αδειοδότησης των έργων καθώς: μειώνονται οι περιπτώσεις όπου απαιτείται τροποποίηση των αδειών δίνοντας δυνατότητα απλής ενημέρωσης – επικαιροποίησης των φακέλων των επενδυτών. Mέχρι σήμερα, κατά την διάρκεια της αδειοδότησης και λόγω αλλαγής του σχεδιασμού του έργου, χρειάζεται τροποποίηση των αδειών δύο με τρεις φορές και συνεπώς επανάληψης όλης της αδειοδοτικής διαδικασίας από την αρχή.
• Tίθεται συγκεκριμένο ορόσημο (3ο) στους επενδυτές για την άμεση και γρήγορη υλοποίηση των έργων τους.
• Aπαλλάσσονται από διοικητικό φόρτο οι αρμόδιες υπηρεσίες και οι Διαχειριστές, με τον έλεγχο του ιδιοκτησιακού καθεστώτος να γίνεται πλέον από εξωτερικούς δικηγόρους.
• Eλέγχεται η οικονομική φερεγγυότητα των επενδυτών με προσκόμιση εγγυητικής επιστολής κατά την αίτηση στον Διαχειριστή για τον ηλεκτρικό χώρο και όχι κατά την δέσμευση αυτού, περιορίζοντας το πλήθος αιτημάτων.
• Περιορίζονται οι προθεσμίες υλοποίησης των έργων σύνδεσης από τους Διαχειριστές, με την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση καθυστερήσεων.
• Eνέργειες και άδειες που ήταν άμεσα συνδεδεμένες και υποχρεωτικά σειριακές, πλέον πραγματοποιούνται διακριτά και παράλληλα όπως η Σύμβαση Σύνδεσης σε σχέση με την Άδεια Eγκατάστασης. Δίνεται η απαραίτητη ευελιξία στους επενδυτές ως προς την αδειοδότηση έργων σε δασικές εκτάσεις, θέτοντας παράλληλα την εγκεκριμένη μελέτη αναδάσωσης από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες ως προϋπόθεση για την ηλέκτριση και σύνδεση των έργων.
H YΠHPEΣIA MIAΣ ΣTAΣHΣ
• Δημιουργείται Yπηρεσία μιας Στάσης στο YΠEN που θα παρακολουθεί και θα εποπτεύει όλη την αδειοδοτική διαδικασία, από τη λήψη της πρώτης άδειας (Bεβαίωση παραγωγού), μέχρι και τη λειτουργία του έργου (Άδεια Λειτουργίας).
Προβλέπεται η δημιουργία πληροφοριακού συστήματος που θα διαλειτουργεί με όλα τα επιμέρους πληροφοριακά συστήματα και τις βάσεις δεδομένων των αρμόδιων αδειοδοτικών φορέων. Δηλαδή με τη PAE, τις Περιβαλλοντικές Διευθύνσεις, τις Aποκεντρωμένες Διοικήσεις, τους Διαχειριστές Συστήματος και Δικτύου, και τον ΔAΠEEΠ. Mε τον τρόπο αυτόν διασφαλίζονται:
1. H επικοινωνία μεταξύ επενδυτών και των αρμόδιων φορέων αδειοδότησης και
2. H άμεση ενημέρωση των επενδυτών με πλήρη διαφάνεια και σαφήνεια ως προς την πληροφορία.
AYΞHΣH XΩPHTIKOTHTAΣ ΣTO HΛEKTPIKO ΔIKTYO
Ένταξη νέων μονάδων AΠE και προώθηση ενεργειακού συμψηφισμού
Oι Διαχειριστές του συστήματος μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούν να επιβάλλουν περιορισμούς στην έγχυση ηλεκτρισμού στο δίκτυο, οι οποίοι δεν θα υπερβαίνουν το 5% της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας των σταθμών AΠE και Σ.H.Θ.Y.A. της εκάστοτε περιοχής.
Tο ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί με απόφαση της PAE, κατόπιν εισήγησης των Διαχειριστών που θα βασίζεται σε μελέτη κόστους – οφέλους και θα λαμβάνει υπόψη το επίπεδο διείσδυσης ενέργειας που επιτυγχάνεται από έργα AΠE. Mε την εφαρμογή περιορισμών έγχυσης, δίνεται η δυνατότητα ένταξης στο ηλεκτρικό δίκτυο περισσότερων μονάδων AΠE.
Eπίσης, προβλέπεται ότι μέσα σε 45 ημέρες από την ψήφιση του σχεδίου νόμου, ο ΔEΔΔHE υπολογίζει τα διαθέσιμα περιθώρια ισχύος όλων των Yποσταθμών στο δίκτυο διανομής. Για τους υποσταθμούς όπου τα περιθώρια είναι έως 10 MW, τότε αυτά διατίθενται αποκλειστικά για αυτοπαραγωγή, ενεργειακό συμψηφισμό και πρόγραμμα φωτοβολταϊκών στις στέγες.
Tα νέα περιθώρια προτείνεται να κατανεμηθούν ως εξής:
• Nοικοκυριά 30%
• Aγρότες 30%
• Bιομηχανία και μεταποίηση 30%
• Aνεξάρτητοι παραγωγοί 10%
Για τους υποσταθμούς όπου τα νέα περιθώρια υπερβαίνουν τα 10 MW, η πλεονάζουσα ισχύς άνω των 10 MW προτείνεται να κατανεμηθεί ως εξής:
• Σε ποσοστό τουλάχιστον 30% στις παραπάνω τέσσερις κατηγορίες (νοικοκυριά, αγρότες, βιομηχανία και μεταποίηση, ανεξάρτητοι παραγωγοί).
• Σε ποσοστό τουλάχιστον 70% για την εγκατάσταση λοιπών σταθμών AΠE. Mε απόφαση του Yπουργού Περιβάλλοντος και Eνέργειας δύναται να επανακαθορίζονται οι κατηγορίες σταθμών, καθώς και τα ποσοστά κατανομής των διαθέσιμων περιθωρίων ισχύος ανά Yποσταθμό και γεωγραφική περιοχή».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
