Την ώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται ακόμη πυροδοτώντας κοσμογονικές αλλαγές στην Ευρώπη, με τη Σουηδία και τη Φινλανδία να εγκαταλείπουν πολιτική ουδετερότητας 200 ετών ζητώντας επισήμως να μπουν στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία μπαίνει ξανά στο προσκήνιο, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εκμεταλλεύεται την κατάσταση μετατρέποντας τη διεύρυνση της βορειοατλαντικής συμμαχίας σε… ανατολίτικο παζάρι.
Ειδική αναφορά κάνει σε άρθρο του το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg το οποίο επισημαίνει πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άδραξε την ευκαιρία προκειμένου να διαπραγματευτεί με τους συμμάχους του σε μία δύσκολη στιγμή την άρση των κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας. Στο κείμενο το οποίο υπογράφει η συντακτική ομάδα του Bloomberg, ξεκαθαρίζεται πως οι κυρώσεις που αφορούν κυρίως στην απαγόρευση όπλων προς την Τουρκία επιβλήθηκαν λόγω των ίδιων αποφάσεων της Άγκυρας να προμηθευτεί τους ρωσικούς πυραύλους S-400 παρά τις προειδοποιήσεις της Συμμαχίας.
Στο σκληρό κείμενο του Bloomberg δε, γίνεται αναφορά ακόμη και στο ενδεχόμενο αποβολής της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, αν και κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από τους κανόνες της Συμμαχίας. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, «εάν οι ήπιες επιπλήξεις δεν αλλάξουν τη συμπεριφορά του Ερντογάν, θα πρέπει να εξεταστούν σκληρότερες τιμωρίες. Οι κανόνες του ΝΑΤΟ δεν επιτρέπουν την αποβολή ενός μέλους, αλλά η εσκεμμένη περιφρόνηση του Ερντογάν στο συλλογικό καλό υποδηλώνει την ανάγκη επανεξέτασης αυτών των κανόνων. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε αναθεώρηση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι επίσης δεν επιτρέπουναποβολές. Ο Μπάιντεν θα μπορούσε να στείλει ένα παρόμοιο μήνυμα προς το ΝΑΤΟ».
Εξηγώντας τι ακριβώς συμβαίνει αυτή την στιγμή στο ΝΑΤΟ, το Bloomberg σημειώνει πως απειλώντας να εμποδίσει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την συμπερίληψη Φινλανδίας και Σουηδίας, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναζωπύρωσε τις αμφιβολίες για την αξιοπιστία της Τουρκίας ως μέλους της συμμαχίας. Το πρακτορείο μάλιστα κάνει λόγο για ακροσφαλή διπλωματία από την Άγκυρα, δηλαδή πως η Τουρκία επιδιώκει την επίτευξη πλεονεκτήματος, δείχνοντας προς τα έξω προθυμία για ρισκάρισμα, επικίνδυνη δράση, μέχρι του σημείου οριστικής ρήξης ή εχθροπραξιών.
Σε μία προσωπική τοποθέτηση οι συντάκτες του Bloomberg επισημαίνουν πως «οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Ευρώπης θα πρέπει να καταστήσουν σαφές ότι η συμπεριφορά του Ερντογάν υπονομεύει τη συλλογική ασφάλεια του ΝΑΤΟ — και να είναι πρόθυμοι να επιβάλουν συνέπειες εάν συνεχιστεί».
Στην παρούσα φάση η Άγκυρα εμφανίζεται παραπονούμενη λέγοντας πως οι δύο αυτές χώρες αποτελούν καταφύγιο για τρομοκράτες, και συγκεκριμένα στους Κούρδους αυτονομιστές, σε μία ρητορική η οποία μπορεί να συνοψιστεί στο ότι «οι εχθροί της Τουρκίας βρίσκουν σχετικά εύκολα καταφύγιο στους φίλους της». Οι διαβεβαιώσεις ωστόσο τόσο της Συμμαχίας όσο και των ίδιων των χωρών πως δεν έχουν καμμία σχέση με τρομοκράτες δεν φαίνεται να ικανοποιεί την τουρκική διοίκηση.
Σε μια συνάντηση των πρεσβευτών του ΝΑΤΟ την Τετάρτη, η Τουρκία αρνήθηκε να υπογράψει την αποδοχή των υποψηφιοτήτων της Φινλανδίας και της Σουηδίας, ένα απαραίτητο βήμα στη διαδικασία ένταξης. Οι κανόνες της Συμμαχίας απαιτούν την ομόφωνη έγκριση όλων των νέων αιτήσεων, κάτι που ουσιαστικά δίνει σε κάθε ένα από τα 30 μέλη της δικαίωμα βέτο.
Το ειδησεογραφικό πρακτορείο επισημαίνει την διγλωσσία του Ερντογάν και της Άγκυρας, επισημαίνοντας ότι ο Τούρκος πρόεδρος είχε προηγουμένως πει στον Φινλανδό Πρόεδρο Sauli Niinisto ότι η Άγκυρα θα έβλεπε ευνοϊκά την αίτηση του Ελσίνκι. Τούτων δοθέντων όπως επισημαίνει το Bloomberg «η απειλή του να ασκήσει βέτο η Τουρκία μυρίζει οπορτουνισμό».
Αυτή πάντως δεν είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία απειλεί να διαταράξει τα σχέδια ασφαλείας του ΝΑΤΟ, αν δεν εξυπηρετηθούν τα στενά δικά της συμφέροντα. Πριν από δύο χρόνια, η Άγκυρα καθυστέρησε ένα αμυντικό σχέδιο του ΝΑΤΟ για την Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής για αρκετούς μήνες, ενώ απαιτούσε από τα κράτη μέλη να δράσουν εναντίον μιας συροκουρδικής ομάδας που ήταν κρίσιμη στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Ο Ερντογάν υποχώρησε τότε, και μπορεί κάλλιστα να το κάνει ξανά, όπως αναφέρει το Bloomberg για το ζήτημα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, όπως επισημαίνει το ειδησεογραφικό πρακτορείο, στην παρούσα φάση δεν υπάρχει η πολυτέλεια ούτε για καθυστερήσεις ούτε για παζάρια αφού κάτι τέτοιο θα έφερνε σε επισφαλή θέση τη Σουηδία και τη Φινλανδία απέναντι στις ορέξεις του απρόβλεπτου Πούτιν. Άλλωστε υπενθυμίζεται πως ο Ρώσος υπουργός Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, προ ωρών είχε παρουσιάσει το νέο σχέδιο της Μόσχας προκειμένου να δημιουργήσει νέες βάσεις στα βορειοδυτικά της σύνορα ως απάντηση στην επικείμενη διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Το Bloomberg σημειώνει ότι προ ημερών ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ζήτησε από το Κογκρέσο να εγκρίνει την αναβάθμιση των τουρκικών F-16, ωστόσο οι συντάκτες του άρθρου καλούν τον Αμερικανό πρόεδρο να δηλώσει ξεκάθαρα πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να προχωρήσει εάν η Άγκυρα επιχειρήσει να καθυστερήσει ή να εκτροχιάσει την ενταξιακή διαδικασία για τη Φινλανδία και τη Σουηδία.
Έως ότου ο Ερντογάν ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του, η συμμετοχή της Τουρκίας στον σχεδιασμό και τις ασκήσεις του ΝΑΤΟ θα πρέπει να μειωθεί στο ελάχιστο και ο πρόεδρός της θα πρέπει να υποβιβαστεί στην δεύτερη σειρά – κυριολεκτικά και μεταφορικά – στις συγκεντρώσεις των ηγετών της συμμαχίας, επισημαίνει το Bloomberg.
