Με την ανακοίνωσή της για αύξηση των επιτοκίων τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στην αγορά ομολόγων.
Από τότε που το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ ανακοίνωσε την απόφασή του στις 9 Ιουνίου, οι αποδόσεις των εξαιρετικά υπερχρεωμένων χωρών, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, αυξήθηκαν τόσο δραστικά, ώστε οι εκπρόσωποι της κεντρικής τράπεζας συναντήθηκαν εκ νέου σε ειδική συνεδρίαση μόλις λίγες ημέρες αργότερα.
Αποφάσισαν ότι οι επιτροπές εμπειρογνωμόνων θα επεξεργάζονταν μια ιδέα για ένα νέο μέσο που θα απέτρεπε τον κατακερματισμό της νομισματικής ένωσης. Στην ανάγνωση της ΕΚΤ, αυτό σημαίνει διεύρυνση των διαφορών αποδόσεων μεταξύ των χωρών του ευρώ λόγω κερδοσκοπίας.
Η ανακοίνωση είχε αρχικά κάποιο αποτέλεσμα: η απόδοση των δεκαετών ιταλικών κρατικών ομολόγων μειώθηκε εκ νέου. Πριν από την ειδική συνεδρίαση της ΕΚΤ, το επιτόκιο αναφερόταν πάνω από το 4% – τώρα είναι και πάλι σαφώς κάτω από αυτό. Το ερώτημα είναι, ωστόσο, αν θα παραμείνει έτσι την επόμενη εβδομάδα.
Με δεδομένη την ανακοίνωση της Ρωσίας για τη διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου στη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οικονομικές προοπτικές της ζώνης του ευρώ θα μπορούσαν να επιδεινωθούν περαιτέρω. Ένα πάγωμα της προμήθειας θα έπληττε επίσης σκληρά την Ιταλία, για παράδειγμα, η οποία, όπως και η Γερμανία, αγοράζει μεγαλύτερες ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Ο επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ Πάολο Τζεντιλόνι προειδοποιεί ότι ένα τέτοιο βήμα θα οδηγούσε σε ύφεση.
Επιπλέον, το πρόβλημα του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ θα επιδεινωθεί περαιτέρω από την αναμενόμενη αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου. Οι τιμές καταναλωτή στη ζώνη του ευρώ έχουν ήδη αυξηθεί κατά 8,1% τον Μάιο. Εάν οι τιμές αυξηθούν ακόμη περισσότερο, η πίεση προς την ΕΚΤ να αυξήσει τα επιτόκια πιο έντονα θα αυξηθεί. Αυτό με τη σειρά του είναι πιθανό να αυξήσει τις εντάσεις σε χώρες όπως η Ιταλία και να επιβραδύνει περαιτέρω την οικονομία.
Προβλέψιμες ισχυρές αυξήσεις επιτοκίων
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank Jörg Krämer αναμένει ότι ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ και στις ΗΠΑ θα φθάσει σε νέα υψηλά επίπεδα τον Ιούνιο. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι η μείωση της συνολικής οικονομικής προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών που προκλήθηκε από τη στέψη, καθώς και το γεγονός ότι οι περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις έχουν τονώσει τη συνολική ζήτηση για να στηρίξουν την οικονομία. Σε αυτό το περιβάλλον, η αγορά είναι πιθανό να συνεχίσει να αναθεωρεί προς τα πάνω τις προσδοκίες της για τα επιτόκια πολιτικής της Fed και της ΕΚΤ. Η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων είναι απίθανο να μην έχει τελειώσει ακόμη. Αυτή η προοπτική και οι φόβοι που τη συνοδεύουν για ύφεση, ιδίως στις ΗΠΑ, “βρίσκονται σαν το ωίδιο στα χρηματιστήρια”, δήλωσε ο Krämer.
Η Fed είχε πρόσφατα αυξήσει απότομα το βασικό της επιτόκιο κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες. Ήταν η μεγαλύτερη κίνηση επιτοκίων εδώ και σχεδόν 30 χρόνια. Ενώ αυτό δεν αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη για τους επενδυτές, η απροσδόκητα απότομη αύξηση του βασικού επιτοκίου στην Ελβετία κατά 0,50 ποσοστιαίες μονάδες τους αιφνιδίασε.
Τα υψηλότερα επιτόκια καθιστούν ακριβότερα τα δάνεια για επενδύσεις και κατανάλωση, γεγονός που με τη σειρά του είναι πιθανό να επιβραδύνει την οικονομία. Η αντιμετώπιση των κεντρικών τραπεζών θα είναι ένα πολύ δύσκολο έργο, δήλωσε ο Markus Zschaber, ιδρυτής της VMZ Vermögensverwaltungsgesellschaft. “Η αύξηση των επιτοκίων χωρίς να έχει μόνιμο αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία απαιτεί υψηλό βαθμό ακρίβειας στην αποτίμηση”.
Χρηματιστήρια υπό πίεση
Οι φόβοι για ύφεση είχαν βαρύνει έντονα τις χρηματιστηριακές αγορές την περασμένη εβδομάδα. “Οι αγορές δεν θα ηρεμήσουν μέχρι να υπάρξει η αίσθηση ότι οι ενέργειες της Fed και των άλλων κεντρικών τραπεζών θα είναι επιτυχείς όχι μόνο στον περιορισμό του πληθωρισμού αλλά και στην προσπάθεια αποτροπής μιας παγκόσμιας ύφεσης”, δήλωσε ο Kenny Polcari, διευθύνων σύμβουλος της συμβουλευτικής εταιρείας Kace Capital.
Την Παρασκευή, ο ευρύς αμερικανικός χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 έκλεισε με άνοδο 0,2% στις 3674 μονάδες. Ο τεχνολογικός Nasdaq σημείωσε άνοδο 1,4% στις 10.798 μονάδες. Ο κορυφαίος γερμανικός δείκτης Dax έκλεισε την εβδομάδα με άνοδο 0,7% στις 13.126 μονάδες. Ο ευρωπαϊκός δείκτης Euro Stoxx 50 έκλεισε επίσης ανοδικά.
Την ερχόμενη εβδομάδα αναμένονται λιγότερα νέα στοιχεία. Σημαντικό δείκτη του κλίματος στην οικονομία θα αποτελέσουν τον Ιούνιο οι τιμές των δεικτών διευθυντών αγορών για τη ζώνη του ευρώ και τα δύο μεγαλύτερα κράτη μέλη, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Αυτά θα δημοσιευθούν την επόμενη Πέμπτη.
Την Παρασκευή θα δημοσιευθεί ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος Ifo για τη γερμανική βιομηχανική οικονομία. Εδώ αναμένεται αποδυνάμωση μετά τη μικρή ανάκαμψη του Μαΐου. Οι εκτιμήσεις των αναλυτών κάνουν λόγο για τιμή 92 (μετά από 93 τον Μάιο). Το όριο πάνω από το οποίο η οικονομία πρέπει να αναπτυχθεί είναι 100.
Την ίδια ημέρα, το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν θα δημοσιεύσει νέα στοιχεία για την καταναλωτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ.
