Την εξέλιξη της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ελλάδα και τις προοπτικές παρουσίασε σήμερα ο γ.γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων ΥΠΕΝ, Μανώλης Γραφάκος, στην έναρξη των διήμερων εργασιών της 14ης Πανελλήνιας Συνόδου των ΦοΔΣΑ που πραγματοποιείται στην Αλεξανδρούπολη.
Παρουσιάζοντας επιγραμματικά τι παρέλαβε προ τριετίας η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ο κ. Γραφάκος μίλησε για μόλις τρεις Μονάδες Διαχείρισης Αποβλήτων σε λειτουργία, άλλες πέντε υπό κατασκευή και καμία σε διαγωνιστική διαδικασία. Επίσης έναν κατακερματισμένο ΦοΔΣΑ, έναν εθνικό σχεδιασμό που δεν έβγαινε, πάρα πολλές περιπτώσεις επιβολής προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πολύ χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης και τον κίνδυνο να χαθεί η χρηματοδότηση από την Ε.Ε. του έργου της Πελοποννήσου. «Μέχρι τις 31/12/23 υπήρχαν διαθέσιμοι πόροι και από εκεί και μετά υπήρχε αβεβαιότητα. Σε συνδυασμό με το ότι δεν υπήρχε καμία διαγωνιστική διαδικασία σε εξέλιξη, αυτό καθιστούσε άλυτη την εξίσωση επίλυσης του ζητήματος των απορριμμάτων. Δεν υπήρχαν χρήματα, παρά μόνο για τις υποδομές διαλογής στην πηγή και τη διαχείριση των αποβλήτων. Για τις μονάδες δεν υπήρχαν. Η Γ.Γ. ήταν στα χαρτιά…», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σε μία ιστορική αναδρομή του κυβερνητικού έργου της τελευταίας τριετίας, σημείωσε τη μείωση στα μισά των προστίμων για τις παράνομες χωματερές, τη λειτουργία στη χώρα ήδη έξι Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων και την υπογραφή των συμβάσεων άλλων 13, ενώ υπάρχουν και πολλές σε διαγωνιστική διαδικασία. Αναφερόμενος στην παύση των δημοπρατήσεων από το Υπουργείο Ανάπτυξης, ο κ. Γραφάκος εκτίμησε ότι ήταν μία σωστή απόφαση «διότι δεν υπήρχε καθαρό το πλαίσιο της χρηματοδότησης την επόμενη μέρα». Διαβεβαίωσε ότι το θέμα αυτό θα λυθεί οπότε και «θα ξεμπλοκάρουν πολύ γρήγορα οι δημοπρατήσεις, σε Κέρκυρα, Βόλο, Λάρισα και από εκεί και μετά και οι υπόλοιποι να τρέξουν γρήγορα». Δήλωσε ότι η κυβέρνηση έχει δικαίωμα κάνοντας απολογισμό της τριετίας να είναι υπερήφανη για το παραχθέν έργο, το οποίο είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας με τους φορείς που έχουν την αρμοδιότητα και την ευθύνη στη διαχείριση των αποβλήτων.
Σκιαγραφώντας τις προοπτικές και τον μελλοντικό σχεδιασμό, δήλωσε ότι «πάμε σε μία λογική με τους ΦοΔΣΑ πρωταγωνιστές…», στόχος που για να επιτευχθεί απαιτείται η νομοθέτηση ενός ΦοΔΣΑ ανά Περιφέρεια, διευκρινίζοντας πως οι νομοθετικές ρυθμίσεις που έχει κάνει η κυβέρνηση κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση.
Σύμφωνα με τον κ. Γραφάκο το αύριο έχει ισχυρούς ΦοΔΣΑ, άρα ισχυρούς Δήμους, έχει Ρυθμιστική Αρχή για την ύπαρξη της οποίας η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί στην Κοινότητα και που όπως είπε κατά πως όλα δείχνουν θα είναι η ΡΑΕ που θ’ αναλάβει, μεταξύ άλλων, και τη διαχείριση των αποβλήτων και των αστικών λυμάτων και υδάτων. Χαρακτήρισε μεγάλο βήμα τον τρόπο τιμολόγησης που θα γίνεται όπως και στις άλλες χώρες και μεγάλη μεταρρύθμιση την υιοθέτηση σύντομα της λογικής «πληρώνω όσο πετάω».
Διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να στηρίξει τον Ε.Ο.ΑΝ., ο οποίος «πρέπει να δει και την ανισορροπία που υπάρχει στις συσκευασίες. Πρέπει να βρούμε την ισορροπία διότι αν δεν υπάρξει σοβαρή συμμετοχή των συστημάτων σ’ αυτή τη διαδικασία τότε χάνουμε πόρους και θα πρέπει τα συστήματα να λειτουργήσουν ακόμα πιο αποδοτικά, αυξάνοντας ενδεχομένως και τις εισφορές. Οι εισφορές στη συσκευασία στη χώρα είναι πολύ χαμηλότερες από την υπόλοιπη Ευρώπη».
Το αύριο σύμφωνα με τον κ. Γραφάκο θέλει απόλυτη καταγραφή της κατάστασης στη διαχείριση των αποβλήτων και προς την κατεύθυνση αυτή ήδη ολοκληρώνεται η διαγωνιστική διαδικασία ενοποίησης του συνόλου των υφιστάμενων πλατφορμών. Κάλεσε μάλιστα το Δίκτυο να εξετάσει τη δυνατότητα καταγραφής σε πραγματική βάση όλων των εγκαταστάσεων που διαχειρίζονται οι ΦοΔΣΑ. Εξήρε τη συνεργασία με την DG REGIO και τη JASPERS, χάρη στην οποία κλειδώνει η χρηματοδότηση που έλλειπε την επόμενη προγραμματική περίοδο για τις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων , κάνοντας λόγο για «μια τεράστια νίκη όλων μας». Τόνισε ότι οι νέας λογικής μονάδες διαχείρισης αποβλήτων θα πρέπει οπωσδήποτε να παράγουν δευτερογενές καύσιμο «διότι η εξίσωση ταφής 10% χωρίς τη μεσολάβηση της ενεργειακής αξιοποίησης δεν γίνεται» και αναφέρθηκε στην υπό σύνταξη μελέτη δημιουργίας μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης στη χώρα. Διευκρίνισε ότι το σύνολο των διαδικασιών για τη δημοπράτηση των μονάδων και την αναβάθμισή τους πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του ΄23 «μετά υπάρχει αβεβαιότητα…μετά υπάρχει ο μονόδρομος των ΣΔΙΤ».
Χαρακτήρισε τομή την ύπαρξη της Επιτροπής Καθοδήγησης και αιρεσιμότητα το τέλος ταφής. «Είμαστε μία κυβέρνηση που αντιλαμβάνεται τα προβλήματα της Αυτοδιοίκησης…Με την ενεργειακή κρίση υπάρχει χρηματοδότηση τέτοια που εικάζω ότι ένα μεγάλο τμήμα αν όχι όλο του τέλους ταφής που θα κληθούν να πληρώσουν οι Δήμοι θα καλυφθεί από εκεί. Υπάρχει μια αιρεσιμότητα εκεί διότι αν δεν το κάνουμε αυτό τινάζεται στον αέρα όλο το Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο είναι 32 δισ.».
«Το σημαντικό του συνεδρίου, της πανελλήνιας συνδιάσκεψης είναι ότι από αυτό εδώ το βήμα δημόσια λέμε ότι εξασφαλίσαμε τη χρηματοδότηση για τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών την επόμενη περίοδο. Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα… η Ελλάδα θα κερδίσει το στοίχημα της αλλαγής του τρόπου διαχείρισης των αποβλήτων. Το κερδίζει ήδη. Πως ήμασταν τρία χρόνια πριν, πως είμαστε τώρα, τι δρομολογείται … Είναι βέβαιον ότι βάζοντας τη χώρα σε αυτές τις ράγες το 2030 θα έχουμε πιάσει τους στόχους μας και θα είναι η Ελλάδα παράδειγμα χώρας που ξεκίνησε από πάρα πολύ χαμηλά και μέσα σ’ ένα σύντομο χρονικό διάστημα βρέθηκε εκεί που πραγματικά της αξίζει», κατέληξε ο κ. Γραφάκος.
