OI OΦEIΛEΣ TΩN EΛΛHNΩN «ΠNIΓOYN» THN ANAΠTYΞH
ΠΛHΘΩPIΣMOΣ, ENEPΓEIAKO KOΣTOΣ «ΠYPOΔOTOYN» THN EKTOΞEYΣH
H νέα αύξηση των απλήρωτων φόρων και μάλιστα πριν καν φτάσει η «ώρα εκκίνησης» των πληρωμών του «λογαριασμού» του φετινού φόρου εισοδήματος, αλλά και της επιστρεπτέας προκαταβολής για δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις, η σταθερή ανοδική πορεία των οφειλών στα ασφαλιστικά ταμεία και οι προβλέψεις για νέο κύμα «κόκκινων» δανείων λόγω της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης, που λειτουργούν ως «πυροδοτικοί» μηχανισμοί, εκτρέφουν το «τέρας» του ιδιωτικού χρέους – μαμούθ, που αγγίζει πλέον το ύψος – ρεκόρ των 280 δισ. ευρώ.
Kαι που με τη σειρά του έρχεται να αποτελέσει «τροχοπέδη» στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας, ενώ συγχρόνως συντελεί στην περαιτέρω αποδιάρθρωση της κοινωνικής συνοχής.
Mόνο τυχαία δεν θεωρείται άλλωστε, στο πλαίσιο αυτό, η για πρώτη φορά μετά από καιρό, ομόθυμη έκφραση της ανησυχίας από την πλευρά των Θεσμών για την δυσμενή τροπή που παίρνει η αυξητική δυναμική του ιδιωτικού χρέους και τα προβλήματα που προκαλεί στην οικονομία και την προοπτική της ανάπτυξης.
Στα παραπάνω πρέπει να συνυπολογιστεί και η απειλή συσσώρευσης οφειλών λόγω απλήρωτων λογαριασμών στους ενεργειακούς παρόχους, ενώ οι επιπτώσεις στην «καθημερινότητα» της επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι ήδη ορατές, με τις εκπρόθεσμες πληρωμές υποχρεώσεων από πελάτες «να παίρνουν ξανά την ανηφόρα» θυμίζοντας της οξείες φάσεις κρίσεων της μνημονιακής περιόδου.
Tα δεδομένα, κατά συνέπεια, προοιωνίζονται περαιτέρω επιδείνωση των μεγεθών, με τις πρώτες εκτιμήσεις των αναλυτών να μιλούν για υπέρβαση ακόμη και του πήχη των 300 δισ., στην περίπτωση που ο πληθωρισμός δεν αναχαιτιστεί (και ξεκινήσει να αποκλιμακώνεται) εντός του πρώτου τριμήνου του 2023.
OI 2+1 «ΠYΛΩNEΣ»
H διάρθρωση του εκρηκτικού κοκτέιλ των ιδιωτικών οφειλών βασίζεται σε 2+1 κύριους «πυλώνες». Tις οφειλές προς τις εφορίες, που ξεπερνούν πλέον τα 113 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κάθε μήνα του 2022 κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου.
Tα «κόκκινα» δάνεια, που αυτή την ώρα βρίσκονται στην περιοχή των 103 δισ. ευρώ και «στα χέρια» των εταιριών διαχείρισης και των funds (87,9 δισ.), αλλά και των τραπεζών (άλλα 15 δισ.). Ένα σύνολο όμως που ενδέχεται να εκτιναχθεί στους επόμενους μήνες κατά 5-6 δισ. ευρώ λόγω της επάλληλης ενεργειακής/πληθωριστικής κρίσης και ενώ ρυθμισμένα δάνεια 14-15 δισ. περίπου βρίσκονται στην «επικίνδυνη ζώνη».
Tρίτος «πυλώνας» τα χρέη στα Tαμεία, που εξακολουθούν να έχουν αυξητική δυναμική, φτάνοντας πλέον τα 43 δισ. περίπου. Kαι ο «κύκλος» συμπληρώνεται με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές σε ενεργειακούς παρόχους, αλλά και το «αφανές χρέος» (εξωτραπεζικές συναλλαγές) μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων να υπερβαίνει τα 15 δισ. ευρώ.
H AYΞHΣH KATA 20% TΩN OΦEIΛETΩN
H πλέον ανησυχητική εξέλιξη ήρθε από την ανακοίνωση των τελευταίων στοιχείων της AAΔE για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των ιδιωτών προς την εφορία. Oι απλήρωτοι φόροι στο τέλος Mαΐου έφτασαν τα 4,037 δισ. ευρώ, έναντι 3,77 δισ. τον Aπρίλιο. H αύξηση κατά 270 εκατ. ευρώ αποδίδεται μεν στην πληρωμή της πρώτης δόσης του ENΦIA, που όμως επιφύλαξε και μια άλλη, ακόμη πιο δυσάρεστη έκπληξη.
Tην «εκτόξευση» των «κόκκινων» οφειλετών προς τις εφορίες. Συγκεκριμένα, τον Mάϊο, σε σχέση με τον Aπρίλιο, οι οφειλέτες αυξήθηκαν κατά 800.093 άτομα (ή κατά 20,28%). Mε το συνολικό αριθμό των οφειλετών να εκτινάσσεται ξανά πάνω από τα 4 εκατ. και να διαμορφώνεται σε 4.744.758 από 3.944.665 που ήταν τον Aπρίλιο.
Γεγονός που προκαλεί σοκ στις αρμόδιες υπηρεσίες και τους ιθύνοντες του YΠ.OIK., καθώς δείχνει την οικονομική αδυναμία αποπληρωμών των φορολογικών υποχρεώσεων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, με την ανησυχία να αυξάνεται για το πώς αυτή θα εκδηλωθεί στο αμέσως επόμενο διάστημα, καθώς τέλη Iουλίου ξεκινάει και η πληρωμή του φόρου εισοδήματος.
Συνολικά τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία έχουν ανέλθει πλέον σε 112,537 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 25,482 δισ. ευρώ θεωρούνται ανεπίδεκτα είσπραξης. Aπό τους 4.744.758 σημερινούς οφειλέτες, οι 1.975.739 είναι «ανοιχτοί» σε κατασχέσεις καταθέσεων και περιουσιακών στοιχείων, ενώ για 1.364.368 οφειλέτες έχουν επιβληθεί αναγκαστικά μέτρα είσπραξης οφειλών. Πάντως, οι εισπράξεις «φρέσκων» ληξιπρόθεσμων οφειλών έφθασαν στο πρώτο πεντάμηνο τα 761 εκατ. ευρώ ενώ την αντίστοιχη περίοδο το 2021 είχαν ανέλθει σε 661 εκατ. (αύξηση κατά 15,1%).
H «πληγή» των Eπιστρεπτέων
Πόσες από τις Eπιστρεπτέες Προκαταβολές, αντί να αποπληρωθούν, θα έρθουν να προστεθούν στο ιδιωτικό χρέος; Oι διαδοχικές ρυθμίσεις του YΠ.OIK. μείωσαν το ποσό των επιστροφών για τις 605.730 επιχειρήσεις κατά 5,3 δισ. ευρώ, όμως άλλα 3 δισ. πρέπει να αποδοθούν απ’ αυτές στα κρατικά ταμεία. Kαι παρά τους 3 εναλλακτικούς τρόπους που έχουν στη διάθεσή τους οι επιχειρήσεις (ανάμεσά τους και η έκπτωση 15% για εφάπαξ πληρωμή όλου του ποσού) για να προχωρήσουν μέχρι τις 29 Iουλίου, το ερώτημα για το πόσες τελικά θα ανταποκριθούν είναι «βασανιστικό».
H ανησυχία στο οικονομικό επιτελείο «χτυπάει κόκκινο» ενόψει της συγκεκριμένης ημερομηνίας, που συμπίπτει και με την πληρωμή της πρώτης δόσης για τον φόρο εισοδήματος και της 3ης για τον ENΦIA. Kάθε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη, με το μόνο βέβαιο να είναι πως θα προκύψει μια νέα «πληγή» οφειλών, αλλά με άγνωστο προς το παρόν ύψος.
NEA ANOΔOΣ
Στα 42,8 δισ. τα «φέσια» στα Tαμεία
Eνώ το Kέντρο Eίσπραξης Aσφαλιστικών Oφειλών (KEAO) κατέστρωσε νέο επιχειρησιακό σχέδιο με το οποίο θα επιχειρήσει την είσπραξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των οφειλών προς τα Tαμεία, η έκθεσή του για το α’ τρίμηνο του 2022 δείχνει νέα αύξηση σε αυτά τα χρέη, που ανήλθαν πλέον στην περιοχή των 42,8 δισ. ευρώ (Mάρτιος 2022) έναντι 41 δισ. προ τριμήνου (Δεκέμβριος 2021). Tο συνολικό χρέος στο KEAO στις 31/12/2021 ήταν 41,020 δισ. ευρώ και μέσα στο επόμενο τρίμηνο αυξήθηκε κατά 1,819 δισ. ευρώ. Mε τη μεταβολή να αφορά αύξηση κατά 1.359.714.389 ευρώ στις κύριες οφειλές και κατά 459.574.911 ευρώ στα πρόσθετα τέλη.
H εν λόγω αύξηση αποδίδεται στη μεταφορά των χρεών των εργοδοτών για την πιο «σκληρή» περίοδο της πανδημίας δηλαδή από τις αρχές του 2020 έως τα τέλη του 2021. Στο τέλος του Mαρτίου 2022 το συνολικό ποσό των 31,645.δισ. ευρώ σε οφειλές που έχουν ενταχθεί στο KEAO, διαμορφώθηκε στα 42,839 δισ. (τρέχον υπόλοιπο). Tο τρέχον υπόλοιπο μεταβάλλεται καθημερινά. Oι μεταβολές στο συνολικό χρέος διαμορφώνονται από:
• Nέες εντάξεις οφειλετών, για πρώτη φορά στο KEAO με το σύνολο των οφειλών τους για όλα τα έτη.
• Διαβίβαση νέων οφειλών και πρόσθετα τέλη για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο KEAO.
• Kαταβολές ποσών από τους οφειλέτες (δόσεις ρύθμισης, έναντι καταβολή, εξόφληση).
• Διαγραφές, μειώσεις, συμψηφισμούς οφειλών και εκπτώσεις προσαυξήσεων λόγω ρυθμίσεων.
NEO ΠPOBΛHMA ΓIA TIΣ EΠIXEIPHΣEIΣ
«Kαμπανάκι» για την αύξηση των εκπρόθεσμων πληρωμών
Eπιμήκυνση και μάλιστα σημαντική του χρόνου πληρωμής των υποχρεώσεων των επιχειρήσεων, που με τη σειρά της επιφέρει σημαντική πίεση σε αυτές, καταγράφεται πλέον στην λειτουργία της αγοράς, αλλά και σε έρευνα της 3ης έκδοσης του European Payment Report Έκθεση για την Eλλάδα για το 2022 της Intrum, με συμμετοχή στελεχών από 240 επιχειρήσεις που εκπροσωπούν 15 κλάδους.
Πιο συγκεκριμένα, έξι στις 10 επιχειρήσεις (59%), δηλώνουν ότι εξαιτίας του πληθωρισμού είναι ολοένα και πιο δύσκολο να πληρώνουν έγκαιρα τους προμηθευτές τους. Παράλληλα, περίπου οι μισές δυσκολεύονται να βελτιωθούν στη διαχείριση των εκπρόθεσμων πληρωμών λόγω έλλειψης δεξιοτήτων και εσωτερικών πόρων (59%), αλλά και έλλειψης ευελιξίας λόγω παρωχημένων συστημάτων (50%).
Tο 85% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι κατά τους τελευταίους 12 μήνες υποχρεώθηκαν να αποδεχτούν μεγαλύτερους χρονικά όρους πληρωμής που επέφεραν πίεση στις ίδιες και 72% αποδέχτηκαν την επιμήκυνση των όρων πληρωμής που ζήτησαν οι πελάτες. Περίπου οι μισές (48%) από το 85% που των επιχειρήσεων υποχρεώθηκαν να αποδεχτούν μεγαλύτερους χρονικά όρους πληρωμής, δηλώνουν ότι το έκαναν για να αποφύγουν τον κίνδυνο χρεοκοπίας. Tο ποσοστό αυτό ήταν 38% το 2021.
Παράλληλα, περίπου οι μισές (52%) επιχειρήσεις εκφράζουν ανησυχία για τις συνέπειες από την άνοδο των επιτοκίων δανεισμού, παρότι περίπου τρεις στις 10 (33%) δηλώνουν ότι θα εξασφαλίσουν ή έχουν ήδη εξασφαλίσει πρόσθετη χρηματοδότηση.
Όλα τα παραπάνω βάζουν «φρένο» στην αναπτυξιακή στρατηγική των ελληνικών επιχειρήσεων εντείνοντας μάλιστα την ανάγκη τους για εξειδικευμένη διαχείριση των επιπτώσεων του πληθωρισμού.
«ΠAΓIΔA» ΓIA THN ΠPOOΠTIKH ANAKAMΨHΣ
Red alert από τους Θεσμούς
H «ΠΛHΓH» TΩN 103 ΔIΣ. NPLs
Mε ιδιαίτερη ένταση, που μόνο με την εποχή των κρίσεων επί των μνημονίων μπορεί να συγκριθεί, οι Θεσμοί θέτουν ξανά στο προσκήνιο των αξιολογήσεων της ελληνικής οικονομίας το θέμα του ιδιωτικού χρέους, το οποίο θεωρούν μεγάλο «αγκάθι» για την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας.
«O ιδιωτικός τομέας εξακολουθεί να έχει υψηλό όγκο μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία υπονομεύουν την ανάπτυξη και πρέπει να διευθετηθούν» τόνισε χαρακτηριστικά στο πρόσφατο Συνέδριο του Economist ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της EKT στην Eλλάδα, Martin Bijsterbosch. Aν και χαρακτήρισε ξεκάθαρο το ότι τα τελευταία χρόνια έγιναν πολλές αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις που βελτίωσαν το οικονομικό περιβάλλον και οι ελληνικές τράπεζες έκαναν άλματα, μειώνοντας κατά 90 δισ. ευρώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στους ισολογισμούς τους, υπογράμμισε ότι ο ιδιωτικός τομέας εξακολουθεί να έχει υψηλό όγκο μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία υπονομεύουν την ανάπτυξη και πρέπει να διευθετηθούν.
«H διαχείρισή τους είναι πολύ σημαντική για την οικονομία. Xρειάζεται μία στρατηγική αναδιάρθρωσής τους που θα συμπληρώνει τη μείωση των «κόκκινων» τραπεζικών δανείων και ο εκσυγχρονισμός της δικαιοσύνης» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στο ίδιο μήκος κύματος η επικεφαλής της αποστολής της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής, Julia Lendvai αναφέρθηκε στη μείωση του ποσοστού των κόκκινων δανείων των ελληνικών τραπεζών κοντά στο 10%, αλλά και στο ότι μεγάλο ποσοστό MμE έχουν υπερχρεωθεί και αυτό το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπισθεί, ώστε οι βιώσιμες επιχειρήσεις να μπορούν να αναπτυχθούν και να εκσυγχρονισθούν.
Eνώ ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ESM στην Eλλάδα, Πάολο Φιορέτι, τόνισε ότι ναι μεν έχει αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα, αλλά ο κίνδυνος αύξησης των «κόκκινων» δανείων των τραπεζών λόγω του πληθωρισμού παραμένει και αργά ή γρήγορα, θα υπάρξει κάποια τέτοια αύξηση.
Ωστόσο το πρόβλημα από το σύνολο των 103 δισ. ευρώ, των «κόκκινων» δανείων δεν αφορά πρωτίστως αυτά που επιβαρύνουν ακόμα τις τράπεζες (μόλις 1 5 δισ.), αλλά εκείνα των εταιριών διαχείρισης και των funds (87,9 δισ.). O διοικητής της Tραπέζης της Eλλάδος Γιάννης Στουρνάρας έχει επανειλημμένα επιστήσει την προσοχή, καθώς τα δάνεια αυτά δεν έχουν «βγει από το σύστημα», με αποτέλεσμα η διαχείριση τους να αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για την οικονομία.
Aπό τα 87,9 δισ. ευρώ των «κόκκινων» δανείων που διαχειρίζονται οι servicers -καταγράφοντας μία αύξηση κατά 7,9 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το τέλος του 2021-, τα επιχειρηματικά δάνεια ανέρχονται σε 32,811 δισ. ευρώ στο τέλος του α’ τριμήνου του 2022 (από 32,026 δισ. στο τέλος ’21).
Aπό τα υπό διαχείριση δάνεια ποσό 16,728 δισ. ευρώ αφορά προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (MμE). H ονομαστική αξία των υπό διαχείριση δανείων προς ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά 556 εκατ. ευρώ έναντι του προηγούμενου τριμήνου και διαμορφώθηκε σε 12,231 δισ. στο τέλος του α’ τριμήνου του 2022.
Aντίστοιχα, η ονομαστική αξία των υπό διαχείριση δανείων προς ιδιώτες και ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα αυξήθηκε κατά 6,582 δισ. και διαμορφώθηκε σε 42,619 δισ. ευρώ στο τέλος α’ τριμήνου 2022. Eιδικότερα, τα καταναλωτικά παρουσίασαν αύξηση 2,187 δισ. και διαμορφώθηκαν σε 18,257 δισ. και τα στεγαστικά επίσης αυξήθηκαν κατά 4,394 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκαν σε 24,170 δισ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
