Πτωτικά ρίσκα για τον ρυθμό μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης και του ΑΕΠ τα επόμενα τρίμηνα “βλέπει” η Eurobank στην εβδομαδιαία ανάλυσή της “7 Ημέρες Οικονομία”.
Μετά από δύο μήνες οριακής συγκράτησης των πληθωριστικών πιέσεων στην Ελλάδα, η ετήσια μεταβολή του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) ενισχύθηκε εκ νέου τον Σεπτέμβριο 2022. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο ετήσιος πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ διαμορφώθηκε στο 12,1% (10,0% στην Ευρωζώνη) από 11,2% τον Αύγουστο 2022 (9,1% στην Ευρωζώνη).
Το προαναφερθέν μέγεθος είναι το υψηλότερο από τότε που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία ετήσιου πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ (αρχική παρατήρηση Ιανουάριος 1996), ενώ σε όρους Δείκτη Τιμών Καταναλωτή είναι το μεγαλύτερο από τον Δεκέμβριο 1993. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόμοια ρεκόρ σε όρους ιστορικών υψηλών πληθωρισμού, καταγράφονται στις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης. Αυτό το στοιχείο αντανακλά τις κοινές σε έναν βαθμό συνέπειες της ενεργειακής κρίσης και της κληρονομιάς της πανδημίας στις οικονομίες της Ευρωζώνης.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), o πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο 2022 ήταν ο έβδομος υψηλότερος ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης. Η Εσθονία ήταν στην πρώτη θέση με 24,2% και ακολούθησαν: η Λιθουανία (22,5%), η Λετονία (22,4%), η Ολλανδία (17,1%), η Σλοβακία (13,6%), η Ελλάδα (12,1%), το Βέλγιο (12,0%), η Αυστρία (11,0%), η Γερμανία (10,9%), η Σλοβενία (10,6%), η Πορτογαλία (9,8%), η Ιταλία (9,5%), η Ισπανία (9,3%), η Κύπρος (9,0%), το Λουξεμβούργο (8,8%), η Ιρλανδία (8,6%), η Φινλανδία (8,4%), η Μάλτα (7,3%) και η Γαλλία (6,2%).
Σε ό,τι αφορά τις ομάδες αγαθών υπηρεσιών που συνθέτουν τον ΕνΔΤΚ, οι υψηλότερες ετήσιες πληθωριστικές πιέσεις τον Σεπτέμβριο 2022 καταγράφηκαν στις κατηγορίες, πρώτον, της στέγασης, νερού, ηλεκτρικού, αερίου και άλλων καυσίμων με 38,1%, δεύτερον, των ξενοδοχείων-καφέ-εστιατορίων με 14,3%, τρίτον, των μεταφορών με 13,8%, τέταρτον, της διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών με 12,8% και πέμπτον, των διαρκών αγαθών-ειδών νοικοκυριού και υπηρεσιών με 9,1%.
Ακολούθησαν με ηπιότερες αυξήσεις οι κατηγορίες των άλλων αγαθών και υπηρεσιών (3,4%), της ένδυσης και υπόδησης (2,9%), της υγείας (2,7%), της αναψυχής-πολιτιστικών δραστηριοτήτων (1,9%), της εκπαίδευσης (1,8%) και των αλκοολούχων ποτών και καπνού (1,2%). Τέλος, οι τιμές στην κατηγορία των επικοινωνιών συνέχισαν να κινούνται καθοδικά με ετήσιο ρυθμό της τάξης του 2,0%.
Λαμβάνοντας υπόψιν τις σταθμίσεις των προαναφερθεισών ομάδων αγαθών και υπηρεσιών στο σχηματισμό του ΕνΔΤΚ, η ετήσια αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών στην Ελλάδα κατά 12,1% τον Σεπτέμβριο 2022 προήλθε κυρίως από την κατηγορία της στέγασης, νερού, ηλεκτρικού, αερίου και άλλων καυσίμων με συνεισφορά προσεγγιστικά 4,8 ποσοστιαίων μονάδων, ενώ ακολούθησαν οι κατηγορίες της διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών, των ξενοδοχείων-καφέ-εστιατορίων και των μεταφορών με συνεισφορές προσεγγιστικά της τάξης των 2,7, 2,3 και 1,8 ποσοστιαίων μονάδων αντίστοιχα.
Σε επίπεδο τριμήνου, ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα το τρίτο τρίμηνο 2022 ανήλθε στο 11,5% από 10,4% το δεύτερο τρίμηνο 2022 και 6,6% το πρώτο τρίμηνο 2022. Η εν λόγω εξέλιξη ερμηνεύει σε έναν βαθμό τη χειροτέρευση του δείκτη εμπιστοσύνης καταναλωτή στις -53,6 μονάδες το τρίτο τρίμηνο 2022 από -53,0 και -43,6 το δεύτερο και το πρώτο τρίμηνο 2022 αντίστοιχα. Παρά ταύτα, η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση (69,7% του πραγματικού ΑΕΠ το 2021), τουλάχιστον μέχρι το δεύτερο τρίμηνο 2022, παρέμεινε σε ισχυρή ανοδική τροχιά με ρυθμό μεταβολής της τάξης του 11,0% σε ετήσια βάση και 2,2% σε τριμηνιαία βάση.
Σε αυτό το αποτέλεσμα, πέραν του ψυχολογικού παράγοντα της μεταπανδημικής διάθεσης προς κατανάλωση, συνεισέφεραν τα μέτρα στήριξης των ασκούντων την οικονομική πολιτική, η αύξηση της απασχόλησης και ο αρνητικός ρυθμός αποταμίευσης των νοικοκυριών. Το τρίτο τρίμηνο 2022 ο πληθωρισμός παρέμεινε ισχυρός, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης επιβραδύνθηκε (2,1% YoY τον Ιούλιο-Αύγουστο 2022 από 6,5% YoY το δεύτερο τρίμηνο 2022) και ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτή διαμορφώθηκε σε χαμηλό 20 τριμήνων.
Επιπρόσθετα, τις πρώτες εβδομάδες του Οκτωβρίου 2022 η αβεβαιότητα αυξήθηκε λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων στο μέτωπο του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας. Αυτοί οι παράγοντες δημιουργούν πτωτικά ρίσκα για τον ρυθμό μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης και του ΑΕΠ τα επόμενα τρίμηνα. Από την άλλη πλευρά, η παράταση της τουριστικής περιόδου διευρύνει τα οφέλη από τις ταξιδιωτικές εισπράξεις και στο τέταρτο τρίμηνο 2022.
