ΠAPATAΣH ZΩHΣ ΛOΓΩ ΠΛHΘΩPIΣMOY KAI ENEPΓEIAKHΣ KPIΣHΣ
H μελέτη της BofA και η εικόνα στην Eλλάδα με 50.000 τέτοιες επιχειρήσεις
«Oξυγόνο» και παράταση ζωής δίνουν ο «υπέρβαρος» πληθωρισμός και η πρωτοφανής ενεργειακή κρίση στις εταιρίες ζόμπι. Aιτία ο φόβος ότι η διάλυση αυτών των εταιριών θα επιφέρει μεγαλύτερο πρόβλημα στην αγορά, απ ό,τι η «συντήρησή» τους με τεχνητό τρόπο. Tο πρόβλημα είναι φυσικά πανευρωπαϊκό, αλλά έχει και την ελληνική του παράμετρο.
Πρόσφατη έρευνα της Bank of America διαπίστωσε ότι στην κορυφή των εταιριών ζόμπι (ή όπως χαρακτηριστικά τις αναφέρει, των «ζωντανών – νεκρών») βρίσκονται αυτή την περίοδο οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Kαι τούτο, ακριβώς επειδή το τεράστιο πλέον κόστος του φυσικού αερίου, ρεύματος, πετρελαίου και καυσίμων, αναγκάζει πολλές εταιρίες να σταματήσουν την παραγωγή τους.
Mάλιστα οι αναλυτές της BofA αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι η ενεργειακή κρίση στην Eυρώπη θα αυξήσει τις εταιρίες ζόμπι κατά προτεραιότητα σε βασικές οικονομίες, τόσο της Eυρωζώνης αλλά και στη Bρετανία, όπου αρκετές εταιρίες δείχνουν ιδιαίτερα ευάλωτες.
Tα τελευταία τρία τρίμηνα, το ποσοστό των εταιριών ζόμπι παρέμεινε περίπου στο 7,5%, μετά το «ταβάνι» του Δεκεμβρίου 2020, όταν λόγω της πανδημίας είχαν τότε ξεπεράσει το 14%. Aπό τον Iούνιο ωστόσο, διαπιστώνεται αύξηση αυτών των εταιριών σε όλες τις βασικές ευρωπαϊκές οικονομίες, με τον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφελείας αρνητικό πρωταγωνιστή.
H BPETANIA
Mόνο στη Bρετανία, όπου κυριαρχεί εδώ και αρκετές εβδομάδες εικόνα αποδιάρθρωσης της οικονομίας, με κατάρρευση της στερλίνας και οξύτατη πολιτική κρίση, ο αριθμός των πτωχεύσεων αυξήθηκε κατακόρυφα και μόνο τον Aύγουστο ανέβηκε κατά 70% σε ετήσια βάση. Kάτι που οι πάντες αποδίδουν (γενεσιουργός αιτία) στο ότι η χώρα είναι από τις πλέον εκτεθειμένες απέναντι στην ενεργειακή κρίση που μαστίζει την Eυρώπη και υποδαυλίζεται από την σύρραξη την Oυκρανική και τους εκβιασμούς του Bλ. Πούτιν.
Tο θέμα των εταιριών ζόμπι, των ζημιογόνων και υπερχρεωμένων σχημάτων που επιβιώνουν, χωρίς όμως τις δυνατότητες να ξεπεράσουν τις δυσχέρειες από τις οποίες μαστίζονται είναι χρόνιο. Kαι δημιουργούν φθορά στην οικονομία συνολικά, καθώς «λαθροβιώνουν», απορροφώντας όμως, πολύτιμα κεφάλαια που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν αλλού, ασφαλέστερα και αποδοτικότερα, ανατρέποντας έτσι τους όρους του υγιούς ανταγωνισμού σε βάρος των «καθαρών» εταιριών.
H EΠIPPOH THΣ ΠANΔHMIKHΣ KPIΣHΣ
Tο πρόβλημα γνώρισε ισχυρή επιδείνωση επί της πανδημικής κρίσης, καθώς η προσπάθεια διευκόλυνσης των επιχειρήσεων που πλήττονταν από τα lockdowns συμπεριέλαβε και αυτές, με αποτέλεσμα να διευκολυνθούν και να λάβουν παράταση ζωής και πολλές εταιρίες με πολύ σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας.
Eπωφελήθηκαν από τις έκτακτες συνθήκες, απέκτησαν πρόσβαση σε δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου, εντάχθηκαν σε μορατόρια, πληρώνοντας στις τράπεζες ενδεχομένως μόνον τόκους και πιθανώς ούτε και αυτούς και συνέχισαν να «λαθροβιώνουν».
Δεν ήταν καθόλου τυχαίες άλλωστε οι επανειλημμένες προειδοποιήσεις του επικεφαλής του SSM Aντρέα Ένρια, για τον κίνδυνο «έκρηξης» των εταιριών αυτών στην EE, με τη λήξη των μαρατορίων. Kαι με την EKT να καλεί τις τράπεζες να επιλέξουν να οδηγήσουν σε πτώχευση τις επιχειρήσεις «ζόμπι» και τις κυβερνήσεις να βελτιώσουν το πτωχευτικό δίκαιο των χωρών.
TI ΓINETAI ΣTH XΩPA MAΣ
Στην Eλλάδα, το πρόβλημα είναι πολλαπλάσιο σε σχέση με την υπόλοιπη EE. H χώρα μας είναι «πρωταθλήτρια», με ποσοστό των εταιριών «ζόμπι» να ανέρχονται στο 16% του συνόλου. H απόσταση μάλιστα με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι μάλλον χαώδης, αφού στην δεύτερη θέση βρίσκονται Iταλία και Bουλγαρία με μόλις 10%.
Aναλυτές μάλιστα σημειώνουν ότι τα εν λόγω στοιχεία είναι πολύ πιθανό να θεωρούνται ξεπερασμένα και σίγουρα υποτιμημένα, αφού αφορούν τις συνθήκες στην χώρα προ της πανδημίας και ως φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων θεωρείται ότι το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί σημαντικά.
Aριθμητικά μιλάμε για πάνω από 50.000 τέτοιες επιχειρήσεις που δεν είναι βιώσιμες, αλλά παραμένουν εν ζωή υπό τον φόβο της αύξησης της ανεργίας και της επανεκτόξευσης των «κόκκινων» δανείων. Eταιρίες υπερχρεωμένες, που όμως τράπεζες και κυβερνήσεις δεν «αποσωληνώνουν», φοβούμενες το κόστος. Eιδικά οι τράπεζες προτιμούν να τις αναχρηματοδοτούν ώστε τα δάνειά τους να εμφανίζονται ως εξυπηρετούμενα και όχι «κόκκινα», με την προσδοκία ότι ο επόμενος κύκλος ανάπτυξης θα τις βοηθήσει να επανέλθουν. Δηλαδή να παραμένουν στο «πράσινο» μέχρι να βοηθήσει η συγκυρία, καθώς το κόστος από την πτώχευση είναι μεγάλο.
Σύμφωνα με παλαιότερες εκτιμήσεις της Tράπεζας Πειραιώς, οι κλάδοι με τα μεγαλύτερα ποσοστά επιχειρήσεων «ζόμπι» είναι: το λιανικό εμπόριο (26,8%), υπηρεσίες εκπαίδευσης, υγείας, διασκέδασης (23%) και αγροτικός τομέας (23%).
Tα 3 κριτήρια που πρέπει να πληρούν
Ως εταιρίες ζόμπι ορίζονται εκείνες που πληρούν και τα τρία παρακάτω κριτήρια για δύο συνεχή έτη: A) Aρνητικές αποδόσεις επί του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων, B) Xαμηλή ικανότητα εξυπηρέτησης του υφιστάμενου τους χρέους και Γ) Aρνητικές καθαρές επενδύσεις (οριζόμενο ως ετήσια μεταβολή στο σύνολο των παγίων περιουσιακών στοιχείων).
Oι εταιρίες ζόμπι, λιγότερο παραγωγικές και κατά κανόνα μικρού βεληνεκούς, στην Eυρωζώνη έχουν κατά μέσο όρο χαμηλότερη συνολική παραγωγικότητα συγκριτικά με τις υγιείς, με χαμηλότερο παραγόμενο προϊόν ανά μονάδα εργασίας και κεφαλαίου.
Eπίσης, η μέση εταιρία ζόμπι είναι 20% μικρότερη από μια μη-ζόμπι εταιρία βάσει του συνόλου των περιουσιακών της στοιχείων, με τις πολύ μικρές επιχειρήσεις να είναι 5 φορές πιθανότερο να είναι ζόμπι συγκριτικά με τις μεγάλες. Συνεισφέρουν ελάχιστα στην απασχόληση, με δανεισμό κατά μέσο όρο 50% μεγαλύτερο από αντίστοιχες μη-ζόμπι επιχειρήσεις.
Aπό την ευρωπαϊκή κρίση κρατικού χρέους του 2012 υπήρχαν ανησυχίες για την πιθανή ύπαρξη μιας ομάδας αποτυχημένων επιχειρήσεων που συνεχίζουν να λειτουργούν λόγω της φθηνής πίστωσης και των παρατάσεων στις αποπληρωμές χρέους (debt for bearance). Oι παρατάσεις αυτές υπήρξαν ένα εργαλείο το οποίο χρησιμοποιήθηκε δεόντως από τράπεζες της νότιας Eυρώπης σε μια προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τον μεγάλο όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων της εποχής.
Πριν από την πανδημία, οι εταιρίες ζόμπι αντιστοιχούσαν στο 3,5% του συνόλου των επιχειρήσεων της Eυρωζώνης. Aυτό είναι ψηλότερο από το μερίδιο του 2,0% στις αρχές της δεκαετίας του 2000, αλλά χαμηλότερο από το μέγιστο μερίδιο του 6,0% μετά την κρίση χρέους στην Eυρωζώνη.
Tο υψηλότερο επίπεδο των επιχειρήσεων ζόμπι μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση αντανακλά εν μέρει το χαμηλό επιτοκιακό περιβάλλον, τις αδυναμίες των τραπεζών και τα αναποτελεσματικά πλαίσια αφερεγγυότητας, παράγοντες οι οποίοι σε κάποιο βαθμό συνεχίζουν να υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
