H πορεία της εταιρίας στο εξωτερικό, η αναβάθμιση από την S&P και η μάχη της Eλλάδας, από την οποία έχουν στα σχέδιά τους να αποχωρήσουν
«Αναβρασμός» επικρατεί στο στρατηγείο της ΦΑΓΕ στη Λυκόβρυση τις τελευταίες μέρες. H φήμη που κυκλοφόρησε το βράδυ της περασμένης Παρασκευής πως η γαλακτοβιομηχανία έχει καταθέσει αίτηση για υπαγωγή της στο άρθρο 99, προκειμένου να προστατευθεί από τους πιστωτές της, τους έβγαλαν εκτός εαυτού τους αδελφούς Kυριάκο και Γιάννη Φιλίππου.
Πού σταματάει το σενάριο και πού ξεκινά η αλήθεια; Όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα μέσα στην εταιρία, κάνουν λόγο για διαδόσεις που εκπορεύονται πιθανότατα από ανταγωνιστικές εταιρίες, οι οποίες θέλουν να αποσπάσουν μερίδια αγοράς από την ΦΑΓΕ ειδικά στον κλάδο του γιαουρτιού, όπου εξακολουθεί να κατέχει την πρωτοκαθεδρία με ποσοστό 27,7%. Μάλιστα υποστηρίζουν πως την ίδια μέρα που διαδόθηκε η συγκεκριμένη είδηση, ο οίκος S&P αναβάθμιζε την πιστοληπτική της ικανότητα και χαρακτήριζε τις προοπτικές της «θετικές», αναμένοντας ισχυρές επιδόσεις τους επόμενους δώδεκα μήνες με τα EBITDA να αυξάνονται στο 15%- 16%.
Από την άλλη, είναι αλήθεια πως η ύφεση, η κάμψη της κατανάλωσης και η έλλειψη ρευστότητας έχουν δημιουργήσει προβλήματα ακόμη και σε ισχυρούς ομίλους με σημαντική εξωστρέφεια. Και η γαλακτοβιομηχανία των αδελφών Φιλίππου δεν αποτελεί εξαίρεση στον συγκεκριμένο κανόνα, παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεών της (το 55,7% σε αξία και το 45,3% σε όγκο) προέρχεται από τις ξένες αγορές και κυρίως εκείνες των ΗΠΑ και Βρετανίας. Πολλές λιανεμπορικές αλυσίδες στις οποίες προωθεί τα προϊόντα της η ΦΑΓΕ δυσκολεύονται να την αποπληρώσουν στην ώρα τους, ενώ μία από τις μεγαλύτερες του κλάδου ακούγεται πως της οφείλει τουλάχιστον 20 εκατ. ευρώ, χωρίς να μπορεί να δεσμευτεί για τον χρόνο της αποπληρωμής της.
Η δύσκολη «μάχη» για τους Κυριάκο και Γιάννη Φιλίππου αποδεικνύεται πως δίνεται εντός των ελληνικών συνόρων. Έχοντας παραμερίσει τις προσωπικές διαφορές που τους χώριζαν πριν από μια πενταετία περίπου, οπότε και παραχώρησαν τα ηνία της επιχείρησης στους δύο γιους τους, Κύρο και Θανάση αντίστοιχα, συμφιλιώθηκαν και πάλι για το καλό της γαλακτοβιομηχανίας. Ακόμη και αν καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στα κοντράστ του επιχειρηματικού «καμβά» πάνω στον οποίο «ζωγραφίζουν»: εκείνον της εξωστρέφειας και των νέων επενδύσεων από τη μια και εκείνον της αναδιάρθρωσης και των περικοπών επί ελληνικού εδάφους από την άλλη.
Το δίλημμα
Πίσω από τις κλειστές πόρτες των γραφείων των ιδιοκτητών της ΦΑΓΕ, ένα από τα βασικά θέματα στην ατζέντα τους είναι και η επόμενη μέρα του ομίλου στην Ελλάδα. Έχουν μπει στο δίλημμα ακόμη και για το αν θα ήταν καλύτερα να μεταφέρουν την έδρα τους σε τρίτη χώρα εκτός Ελλάδας και εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αλλά και λόγω της φορολόγησης των κερδών που προέρχονται από το εξωτερικό και πολλές φορές ο Γιάννης Φιλίππου έχει εκφράσει τις ενστάσεις του τόσο δημοσίως, όσο και σε off the record συνομιλίες του με κυβερνητικά στελέχη.
Βέβαια, αν κάτι τέτοιο γινόταν πραγματικότητα, θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου, δεδομένου ότι στην χώρα μας η εταιρία ελέγχει τρία εργοστάσια και απασχολεί 1.000 εργαζόμενους. Πολλοί πιστεύουν πως η προειδοποίηση των αδελφών Φιλίππου δεν είναι παρά ένα μέσο πίεσης- που έχουν ασκήσει και άλλοι επιχειρηματίες- για να πετύχουν μια πιο «ελαστική φορολογία», καθώς όσοι τους γνωρίζουν καλά λένε πως είναι και συναισθηματικοί οι δεσμοί που τους κρατούν στην Ελλάδα. Ο πατέρας τους, ο οποίος ξεκίνησε από ένα μικρό γαλακτοπωλείο στο Γαλάτσι, το οποίο αποτέλεσε τη «μαγιά» για να επεκταθεί η ΦΑΓΕ διεθνώς, πάντα τους συμβούλευε να αγωνίζονται για την πατρίδα τους.
Από την άλλη, ωστόσο η κατάσταση στην χώρα μας είναι εκρηκτική. Το υφεσιακό κλίμα, ο αδυσώπητος ανταγωνισμός, η μείωση των πωλήσεων (4,2% στο εννεάμηνο του 2011) και οι ζημίες που αν και σε πτωτική τροχιά, επιμένουν και ανέρχονται σε 9,3 εκατ. ευρώ προβληματίζουν τους μεγαλομετόχους του ομίλου.
Οι εποχές που ήταν φίλοι με τους εργαζόμενους έχουν περάσει από τότε που ξεκίνησαν να περικόπτουν θέσεις εργασίας (ως τις αρχές του 2011 είχαν απολύσει 156 άτομα), ενώ η ανάγκη να μην συμπιεστούν περαιτέρω τα περιθώρια κέρδους, τους οδήγησαν σε δύο μεσοσταθμικές αυξήσεις των τιμών των προϊόντων τους, τον περασμένο Ιανουάριο και Ιούνιο, κατά 3,8% και κατά 3,2%. Το γεγονός αυτό έδωσε έδαφος και χώρο στον ανταγωνισμό να ξεκινήσει έναν «πόλεμο» προσφορών και εκπτώσεων, περνώντας στην αντεπίθεση.
Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που οι αντίπαλοί τους μιλούν για «ήττα» της ΦΑΓΕ σε πολλούς τομείς, πέραν των προσφορών. Όταν πριν από μια τετραετία περίπου η εταιρία αποφάσισε να αποχωρήσει από την αγορά του φρέσκου γάλακτος και της φέτας, πολλοί μίλησαν για «άτακτη φυγή», αν και οι ίδιοι έκαναν λόγο για προσπάθειες ενίσχυσης των άλλων προϊόντων τους και ειδικά του γιαουρτιού. Αλλά και όταν εντοπίστηκε μια παρτίδα πολλών μουχλιασμένων γιαουρτιών, βρήκαν επίσης χώρο να αντεπιτεθούν προτάσσοντας την ποιότητα των δικών τους προϊόντων. Τότε βέβαια, η ΦΑΓΕ έ- ΦΑΓΕ ισχυρό «χαστούκι» από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, πληρώνοντας πρόστιμο ύψους 3 εκατ. ευρώ, παρά το ότι για πολλούς η ποινή της ήταν «χάδι».
Μέσα σε αυτό το γενικότερο περιβάλλον, ο Κυριάκος και Γιάννης Φιλίππου δεν έχουν εγκαταλείψει εντελώς και την ιδέα, κάποια στιγμή που οι συνθήκες θα βελτιωθούν, να βάλουν «πωλητήριο» σε ολόκληρη την εταιρία ή σε ορισμένες θυγατρικές της, αρκεί το τίμημα να είναι δελεαστικό.
«Αντίδοτο» οι ξένες αγορές
Οι ξένες αγορές αποτελούν για τους αδελφούς Φιλίππου την «ατμομηχανή» των μεγεθών της ΦΑΓΕ, εξισορροπώντας ως έναν βαθμό και τις εγχώριες απώλειες. Η απήχηση που έχει το γιαούρτι Total στο εξωτερικό, ξεπέρασε κάθε προσδοκία ακόμη και των ίδιων, όταν πριν από 13 χρόνια έκαναν το μεγάλο άλμα για να πραγματοποιήσουν το δικό τους «όνειρο» εκτός συνόρων.
Αγορές «ναυαρχίδες» αποτελούν κυρίως εκείνες της Αμερικής και της Βρετανίας, όπου το Total έχει καθιερωθεί μεταξύ των τεσσάρων πιο δημοφιλών εμπορικών brands. Ειδικά στις ΗΠΑ, παρά και το γεγονός ότι διατίθεται σε πολύ ακριβότερη τιμή σε σχέση με τα υπόλοιπα greek style yogurts, σύμφωνα με έρευνα της εταιρίας Mintel, διπλασίασε σε διάστημα ενός έτους τις πωλήσεις του, οι οποίες έφτασαν στα 630 εκατ. ευρώ. Για τον λόγο αυτό και η διοίκηση της ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας σκοπεύει να προχωρήσει σε νέες επενδύσεις, προκειμένου το 2013 να έχει τριπλασιάσει την παραγωγική της δυναμικότητα της Fage Dairy USA και να «πολεμήσει» και τους αντιπάλους της που προβαίνουν σε ανάλογες επενδυτικές κινήσεις, όπως ο Τούρκος επιχειρηματίας που διανέμει το «Chobani».
Σημαντική είναι όμως και η παρουσία του Total στην Βρετανία με αύξηση πωλήσεων 24% και στην Ιταλία με 33,6%.
ΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ ΜΕΤΩΠΑ ΤΟΥ 2012
Η διαμάχη με την General Mills και η προσφυγή κατά της TTAB
Για το 2012 ο Κυριάκος και ο Γιάννης Φιλίππου έχουν αρκετά ανοιχτά μέτωπα τα οποία καλούνται να κλείσουν. Πρώτα απ’ όλα εκκρεμεί η δικαστική διαμάχη με την General Mills με αιχμή του δόρατος το εμπορικό σήμα Total, η οποία αναμένεται να ξεκαθαρίσει εντός του έτους.
Η αμερικανική πολυεθνική έχει καταθέσει μήνυση κατά της ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας μέσω της οποίας επιδιώκει να πετύχει την απαγόρευση της χρήσης της φίρμας Total στα γιαούρτια της ΦΑΓΕ με το επιχείρημα πως προκαλείται σύγχυση στους δικούς της καταναλωτές, καθώς προϊόν δημητριακών της φέρει επίσης την επωνυμία Total.
Αν και σε πρώτο επίπεδο, η General Mills δικαιώθηκε, οι αδελφοί Φιλίππου συνεχίζουν τον αγώνα σε δεύτερο βαθμό, καταθέτοντας επίσης προσφυγή κατά της αντιπάλου τους, ζητώντας από το δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι οι λέξεις «Fage Total» δεν παραβιάζουν την νομοθεσία για τα εμπορικά σήματα της General Mills.
Στην καταγγελία τους αναφέρουν δε, πως η General Mills έχει ανοίξει τον δικαστικό αυτό πόλεμο κατά της ΦΑΓΕ επειδή λανσάρει και εκείνη στην αγορά των ΗΠΑ το δικό της greek style yogurt, το Yoplait και γι’αυτό προσπαθεί να επωφεληθεί για το δικό της προϊόν. Μάλιστα, θέτουν σαφή ερωτήματα γιατί η πολυεθνική «θυμήθηκε» 13 χρόνια μετά από την είσοδο της ΦΑΓΕ στις ΗΠΑ να διεκδικήσει την πατρότητα του σήματος και γιατί δεν προσφεύγει και κατά άλλων εταιριών που διακινούν προϊόντα με την επωνυμία Total, όπως η Colgate Total και το Tide Total Care.
«Πονοκέφαλος» για τους αδελφούς Φιλίππου είναι και η απόφαση του περασμένου Σεπτεμβρίου από το Συμβούλιο Εμπορικών Σημάτων και Προσφυγών (TTAB), το οποίο επίσης απέρριψε ορισμένα λογότυπα της ΦΑΓΕ που περιείχαν την λέξη Total από μια σειρά προϊόντων της, απόφαση για την οποία έχει επίσης προσφύγει η ελληνική γαλακτοβιομηχανία.
Αλλαγή σελίδας στην Elbisco με στρατηγικές «συμμαχίες»
Για τρία ολόκληρα χρόνια ο Κυριάκος και ο Γιάννης Φιλίππου δεν αντάλλασσαν παρά μόνο τυπικές κουβέντες της δουλειάς. Όσοι γνωρίζουν τα μυστικά της οικογένειας, είχαν πει πως αρχικά ο λόγος των μεταξύ τους διαφωνιών αφορούσε τις μη καλές σχέσεις των συζύγων τους, Δήμητρας και Βίκυς, αλλά και στην ενασχόληση του Γιάννη με την ΚΑΕ ΑΕΚ, στην οποία επένδυσε αρκετά χρήματα, ενώ ο Κυριάκος διαφωνούσε. Όμως, υπήρχε και ένας τρίτος λόγος: η θυγατρική του ομίλου τους, Elbisco, κατά την διοίκηση της οποίας συγκρούστηκαν οι διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες τους. Από τη μια η ριψοκίνδυνη φύση του Γιάννη Φιλίππου και από την άλλη η συντηρητική του Κυριάκου. Οπότε γρήγορα και διευρύνθηκε το χάσμα των σχέσεών τους. Έτσι, ο δεύτερος παρέμεινε μόνος του στην εταιρία παραγωγής αρτοσκευασμάτων και προϊόντων με βάση τα δημητριακά και ο Γιάννης δημιούργησε την «Hellenic Quality Foods», ενώ διατηρούσε και την «Ιωφίλ», την «Τρόφιμα Ελλάς» και την διαφημιστική εταιρία «Aspect».
Σήμερα η Elbisco έχει γυρίσει σελίδα και τα ηνία της έχει αναλάβει η νέα γενιά. Πιο συγκεκριμένα, ο Κυριάκος Φιλίππου αποχώρησε από την προεδρία και το πόστο του ανέλαβε ο γαμπρός του εφοπλιστής, Γιάννης Κουμάνταρος, ο οποίος έχει παντρευτεί την κόρη του επιχειρηματία, Έλενα.
Αν και πριν από λίγες μέρες τα νέα που έλαβε η διοίκηση της Elbisco δεν ήταν και πολύ ευχάριστα λόγω του ότι από τους φορολογικούς ελέγχους της περιόδου 2005- 2009 καταλογίστηκαν πρόσθετοι φόροι και πρόστιμα ύψους 760.000 ευρώ, γεγονός που θα επιβαρύνει με ένα ποσό της τάξεως των 610.000 ευρώ τα αποτελέσματα του 2011, ωστόσο το σύνθημα για την επόμενη μέρα είναι η εξωστρέφεια, βαδίζοντας στα χνάρια της ΦΑΓΕ. Πιο συγκεκριμένα, η Elbisco πρόσφατα σύναψε συμφωνία με μεγάλο πολυεθνικό «παίκτη» για να εισέλθει στην σκανδιναβική αγορά και συγκεκριμένα στον κλάδο των μπισκότων, ενώ στόχος της είναι να αυξήσει περαιτέρω τις εξαγωγές της προς τις 20 χώρες όπου ήδη δραστηριοποιείται, μέσα στην επόμενη τριετία. Την ίδια ώρα, η διοίκηση δεν έχει εγκαταλείψει την ιδέα στρατηγικών συμμαχιών εντός των ελληνικών συνόρων.
Αν και με την Chipita του Σπύρου Θεοδωρόπουλου, δεν προχώρησαν τελικά οι συζητήσεις, ο εφοπλιστής Κουμάνταρος δηλώνει θετικός προς την αναζήτηση ισχυρών συμμάχων που θα τονώσουν τα κεφάλαια της επιχείρησης και θα συμβάλλουν στην υλοποίηση του αναπτυξιακού της πλάνου.
Βασικό ρόλο στις όποιες συνεργασίες θα διαδραματίσει βέβαια η πορεία ανάκαμψης της εταιρίας. Τα σημάδια μέχρι τώρα πάντως, είναι θετικά. Το πρώτο πεντάμηνο του 2011 η Elbisco κατέγραψε αύξηση του τζίρου της κατά 1,5%, ενώ ο όγκος πωλήσεων αυξήθηκε κατά 6,3%.
