Μεταξύ Δημοσίου – ιδιωτών
Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) θα αποφασίσει εάν είναι συνταγματική και σύμφωνη με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) η νομοθετική εκείνη διάταξη που προβλέπει ότι το Δημόσιο για τις οφειλές του πρέπει να καταβάλει τόκο υπερημερίας 6%, ενώ οι ιδιώτες που οφείλουν στο Δημόσιο πρέπει να πληρώνουν μεγαλύτερο επιτόκιο (περίπου από 8,75% έως 12,25%).
Και αυτό γιατί η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι είναι αντισυνταγματική και αντίθετη στην ΕΣΔΑ η επίμαχη διάταξη που προβλέπει τη διάκριση μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτών ως προς το ύψος του τόκου και παρέπεμψε το όλο θέμα προς οριστική κρίση στο ΑΕΔ λόγω της διχογνωμίας (αντίθετων αποφάσεων) μεταξύ των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας.
Ειδικότερα, η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την από 28.12.2011 απόφασή της έκρινε ότι με την διάταξη εκείνη (διάταξη 21 του Κώδικα Νόμων περί δικών του Δημοσίου) που καθορίζει «σε χαμηλό ύψος το επιτόκιο υπερημερίας και το νόμιμο επιτόκιο που οφείλει το Δημόσιο και μάλιστα υποπολλαπλάσιο εκείνου που ισχύει γενικώς και οφείλεται από τους ιδιώτες, θεσπίζεται αδικαιολόγητα άνιση και προνομιακή μεταχείριση του Δημοσίου έναντι των ιδιωτών αντιδίκων του, χωρίς να συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος που να καθιστά ανεκτή τη διαφοροποίηση αυτή, αφού το απλό ταμειακό συμφέρον του και γενικότερα η ανάγκη προστασίας -ενόψει των σκοπών που από τη φύση του και τους νόμους έχει αποστολή και έργο να εξυπηρετεί- της περιουσίας και οικονομικής κατάστασης αυτού, στην οποία συμβάλλουν και οι φορολογούμενοι πολίτες, δεν συνιστά λόγο γενικότερου δημοσίου συμφέροντος ή δημόσιας ωφέλειας που να δικαιολογεί την ως άνω υπέρ αυτού διαφοροποίηση στο ύψος του επιτοκίου των χρηματικών οφειλών του».
Οι σύμβουλοι του Ανωτάτου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου υπογραμμίζουν στην συνέχεια ότι με τη διαφορά αυτή στο επιτόκιο σε βάρος του ιδιώτη, υφίσταται προσβολή του προστατευόμενου από την ΕΣΔΑ δικαιώματος της περιουσίας (άρθρο 1), όπως και του προστατευόμενου από το άρθρο 6 δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και της ισότητας των όπλων των διαδίκων, ενώ έρχεται σε αντίθεση με την συνταγματική αρχή της ισότητας (άρθρο 4), την συνταγματική αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25) και το δικαίωμα παροχής έννομης προστασίας που κατοχυρώνεται στο άρθρο 20 του Συντάγματος.
Η επίμαχη νομοθετική διάταξη, συνεχίζουν οι δικαστές του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η οποία επιφυλάσσει υπέρ του Δημοσίου ευνοϊκή μεταχείριση ως προς «την επιβάρυνση των οφειλών του με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο έναντι του γενικώς ισχύοντος θέτει εξ ορισμού σε πλεονεκτικότερη θέση αυτό έναντι των αντιδίκων του, οι οποίοι παρά την προσφυγή τους ενώπιον των δικαστηρίων και την έκδοση ευνοϊκής γι’ αυτούς απόφασης δεν επιτυγχάνουν την πλήρη ή έστω την εύλογη αποζημίωσή τους από την καθυστερημένη εξόφληση των απαιτήσεών τους».
Παράλληλα, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας πριν τρία χρόνια με την υπ’ αριθμ. 1663/2009 απόφασή της είχε ταχθεί με τις θέσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Δηλαδή, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχει κρίνει ότι η διάταξη 21 του Κώδικα Νόμων περί Δικών του Δημοσίου που καθορίζει ότι το επιτόκιο (υπερημερίας και νόμιμο) για τις οφειλές του Δημοσίου ανέρχεται στο 6% είναι αντίθετη στο άρθρο 4 του Συντάγματος περί ισότητας και στο άρθρο 1 του πρώτου πρόσθετου πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
Αναγκαίο είναι να αναφερθεί ότι τον Ιούνιο του 2011 το ΣΤ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (πρόεδρος ο αντιπρόεδρος Δ. Πετρούλιας) έκρινε ότι η διαφοροποίηση αυτή στην επιβολή του επιτοκίου μεταξύ του Δημοσίου και ιδιωτών είναι συνταγματική και σύμφωνη με την ΕΣΔΑ και παρέπεμψε και πάλι το ζήτημα για νέα κρίση στην Ολομέλεια του ΣτΕ (εκκρεμεί η υπόθεση αυτή).
Αντίθετα ο Αρειος Πάγος με σειρά αποφάσεών του (1127/2010, 1128/2010 κ.λπ.) έχει κρίνει ότι είναι συνταγματική η επίμαχη διάκριση για την επιβολή του τόκου και δεν αντιβαίνει στην ΕΣΔΑ.
Παράλληλα, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με άλλη απόφασή της (4/2012) έκρινε ότι είναι αντισυνταγματική και αντίθετη στην ΕΣΔΑ η διάταξη εκείνη (Ν. 1730/1987) που προβλέπει ότι η Ε.Ρ.Τ. απολαμβάνει των προνομίων του Δημοσίου και κατά συνέπεια στους πιστωτές καταβάλλει τόκους υπερημερίας 6% όπως το ελληνικό Δημόσιο.
Και αυτό γιατί η ΕΡΤ λειτουργεί ως Ανώνυμη Εταιρεία με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
