Αγωνιώδη έκκληση, για άμεση ανάληψη «επιθετικών» πρωτοβουλιών στο Σκοπιανό, απευθύνουν υψηλόβαθμοι διπλωματικοί παράγοντες προς την ελληνική Κυβέρνηση. Η πιθανή προσφυγή της πΓΔΜ στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, τον Σεπτέμβριο, για να ζητήσει την αναγνώρισή της με το συνταγματικό της όνομα, αλλά και η κόπωση που προκαλεί η εκκρεμότητα της ονομασίας τόσο στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ όσο και στην Ουάσιγκτον έχουν σημάνει συναγερμό.
Σε απόρρητα τηλεγραφήματα, τουλάχιστον τρεις κορυφαίοι πρέσβεις καταθέτουν εισηγήσεις που συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι, αν η Αθήνα επαναπαυθεί στην αδιαλλαξία των Σκοπίων, θα βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων. Προειδοποιούν επίσης ότι η καταδίκη της Ελλάδος για παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας επιβαρύνει σταδιακά το κλίμα, ενώ το άλλοθι της κυβερνητικής αστάθειας που απαγορεύει τη λήψη αποφάσεων έχει πάψει πλέον να ισχύει.
Στο παρασκήνιο ενισχύεται η άποψη, ακόμη και σε κύκλους στην Ουάσιγκτον, ότι η διαδικασία διαπραγματεύσεων υπό τον Μάθιου Νίμιτς μοιάζει να έχει εξαντλήσει τα περιθώριά της και πρέπει να αναζητηθούν πιο εποικοδομητικοί δίαυλοι. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», ήδη η αμερικανική πλευρά επεδίωξε, κατά την περίοδο πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Σικάγο, να απαλειφθεί από το κοινό ανακοινωθέν η μνεία των Ηνωμένων Εθνών ως πλαίσιο αναζήτησης λύσης στο ονοματολογικό. Αυτό τελικά δεν συνέβη, αλλά είναι πλέον σαφές ότι οι Αμερικανοί έχουν αρχίζει να εξετάζουν εναλλακτικές λύσεις.
Κορυφαίοι διπλωματικοί κύκλοι θεωρούν μάλιστα ότι οι κινήσεις της Αθήνας θα πρέπει να έχουν στόχο τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και τη Γερμανία, η οποία επιδεικνύει εσχάτως έντονο ενδιαφέρον για την περιοχή των Βαλκανίων και θεωρεί ότι δεν πρέπει να υποτιμάται η βαρύτητα της πρόσφατης απόφασης της Χάγης για παράβαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας από την Ελλάδα. Η Αθήνα, επιμένουν οι ίδιες πηγές, πρέπει να καταθέσει ρεαλιστικές προτάσεις για την επίλυση της εκκρεμότητας με έμφαση στο όνομα. Μόνο με τον τρόπο αυτόν θα εμφανιστεί ότι επιτέλους λύνει ένα πρόβλημα στη γειτονιά της και θα αναβαθμίσει την εικόνα της στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι στα Σκόπια προσπαθεί να μεταφέρει τον διάλογο, μετά την αποτυχία να λάβει πρόσκληση ένταξης στο ΝΑΤΟ κατά τη Σύνοδο του Σικάγου με την προσωρινή ονομασία, στο ονοματολογικό.
Τρία είναι τα επικρατέστερα σενάρια. Το πρώτο η προσφυγή στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για να αναγνωριστούν τα Σκόπια με τη συνταγματική ονομασία τους («Δημοκρατία της Μακεδονίας»). Αυτό είναι και το ισχυρότερο, διότι τα άλλα δύο, δηλαδή μια νέα προσφυγή εναντίον της Ελλάδος στη Χάγη ή η καταγγελία της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, δεν πιστεύεται ότι θα φέρουν αποτέλεσμα. Ακόμη και ένα τέτοιο ψήφισμα δύσκολα θα βρει «ευήκοα ώτα» στο Συμβούλιο Ασφαλείας επιμένουν διπλωματικές πηγές.
Κάτω από την επιφάνεια του θέματος όμως, τα πράγματα κινούνται. Μπορεί η κυβέρνηση Ομπάμα να στήριξε την Ελλάδα τα τελευταία 2,5 χρόνια, ενοχλημένη και από τη στάση του Γκρούεφσκι, αλλά στους κύκλους εξουσίας της Ουάσιγκτον (Λευκός Οίκος, Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Κογκρέσο, αλλά και Πεντάγωνο) η κόπωση αυξάνεται. Οι σκοπιανές θέσεις προωθούνται μάλιστα συστηματικά στο Κογκρέσο αλλά και σε γνωστές δεξαμενές σκέψης, όπου η Ελλάδα λάμπει διά της απουσίας της.
Δεν είναι επίσης τυχαία η δήλωση της αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ ότι η επόμενη Σύνοδος Κορυφής θα περιλαμβάνει θέματα διεύρυνσης. Σημειώνεται μάλιστα ότι η πρόσκληση ένταξης των Σκοπίων, παρά τα περί αντιθέτου διαδιδόμενα, δεν απαιτεί σύγκληση Συνόδου Κορυφής, αλλά μπορεί να γίνει και σε υπουργικό επίπεδο ή και σε επίπεδο Βορειοατλαντικού Συμβουλίου.
Το κλίμα στους κόλπους της Ατλαντικής Συμμαχίας μεταβάλλεται όμως ραγδαία υπέρ των σκοπιανών θέσεων. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τις πιέσεις προς την Αθήνα για επίδειξη ευελιξίας, δεδομένης της αμυντικής στάσης της χώρας αλλά και της κάκιστης δημόσιας εικόνας της. Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι στην πρόσφατη Σύνοδο σχεδόν όλοι οι υπουργοί Εξωτερικών που μίλησαν στη συνάντηση των 28 κρατών-μελών της Συμμαχίας με τις τέσσερις υποψήφιες χώρες (πΓΔΜ, Μαυροβούνιο, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Γεωργία) αναφέρθησαν στη γειτονική χώρα με τη συνταγματική ονομασία της, με την εξαίρεση της Γαλλίας και της Πορτογαλίας.
Επιπλέον, μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός της μνείας στον ενεργό ρόλο των Σκοπίων στην περιφερειακή συνεργασία – με έμφαση στη συμμετοχή τους στην ISAF στο Αφγανιστάν. Αυτός ο παράγοντας θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία σε περίπτωση που νικητής στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου αναδειχθεί ο Ρεπουμπλικανός Μιτ Ρόμνεϊ.
Πιέσεις – Το ευρωπαϊκό μέτωπο
Οι εξελίξεις στην ΕΕ είναι πιο περίπλοκες. Η πλειονότητα των κρατών- μελών, όπως επίσης η Επιτροπή (κυρίως μέσω του αρμοδίου για τη Διεύρυνση επιτρόπου Στέφαν Φούλε) αλλά και κύκλοι της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης της Κάθι Αστον, θεωρούν ότι πρέπει να προχωρήσει η ενταξιακή προοπτική των Σκοπίων και η Ελλάδα πρέπει να εμφανιστεί εποικοδομητική και ευέλικτη.
Η χορήγηση ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην πΓΔΜ για την οποία πιέζουν η Επιτροπή, η Βρετανία, η Σουηδία και κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης θεωρείται απίθανη στην παρούσα φάση. Από ορισμένες πλευρές προωθείται η πρόταση οι διαπραγματεύσεις να ξεκινήσουν και ταυτόχρονα να τεθεί ένα χρονικό πλαίσιο εντός του οποίου θα μπορούσε να λυθεί το ονοματολογικό, διαφορετικά η διαδικασία θα «πάγωνε» επ’ αόριστον. Δύσκολα όμως μια τέτοια πρόταση θα μπορούσε να «περπατήσει».
Ωστόσο δεν λείπουν και εισηγήσεις «ενδιάμεσου τύπου», όπως η συγκατάθεση της Αθήνας στη δεύτερη φάση της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης ΕΕ – πΓΔΜ για την οποία πιέζει η Επιτροπή και πολλά κράτη-μέλη, ώστε η χώρα μας να αποκτήσει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα εν όψει και της επόμενης Εκθεσης Προόδου της Κομισιόν.
