Νέες εκροές ελληνικών κεφαλαίων, συνολικού ύψους 62,6 εκατ. ευρώ, καταγράφονται στο πρώτο πεντάμηνο του 2012, από τις ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους στη Βουλγαρία, επιτείνοντας, κατά τα φαινόμενα, την τάση αποεπένδυσης, που άρχισε να παρατηρείται συνεπεία πιθανώς και της κρίσης.
Ανάλογα φαινόμενα είχαν διαπιστωθεί και την περυσινή χρονιά με το μεγάλο «μπαμ» να σημειώνεται στο πρώτο τρίμηνο του 2011, όταν οι εκροές είχαν διαμορφωθεί στο ποσό των 55 εκατ. ευρώ, όμως, προϊόντος του χρόνου το κλίμα βελτιώθηκε και τελικώς η χρονιά, ύστερα από τρία θετικά τρίμηνα με εισροές κεφαλαίων, έκλεισε, συνολικά, με μια μικρή εκροή της τάξης των 300 χιλ. ευρώ. Μάλιστα, οι τομείς των μεταφορών κι επικοινωνιών είναι αυτοί που κατέγραψαν τις μεγαλύτερες απώλειες, με εκροές 70,8 εκατ. ευρώ, ενώ τις μεγαλύτερες εισροές απορρόφησαν ο χρηματοπιστωτικός, μαζί με το χονδρεμπόριο, τις διάφορες υπηρεσίες και την αγορά ακινήτων.
Παρά τις όποιες διακυμάνσεις, πάντως, η χώρα μας εξακολουθεί να διατηρείται στην τρίτη θέση της κατάταξης των μεγαλύτερων ξένων επενδυτών στη Βουλγαρία, με την αξία των επενδύσεών της να διαμορφώνεται στο ποσό των 2,8 δισ. ευρώ και μερίδιο 7,7% επί του συνόλου των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) που έχει προσελκύσει η γειτονική χώρα. Στην πρώτη θέση, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Bulgarian National Bank, βρίσκονται η Αυστρία και η Ολλανδία, αλλά άλλες εκτιμήσεις από την Invest Bulgaria αναφέρουν πως η Ελλάδα στην πραγματικότητα είναι στη δεύτερη θέση και ακολουθεί η Ρωσία. «Ένα σημαντικό μέρος των εισροών επενδυτικών κεφαλαίων από ελληνικές επιχειρήσεις προέρχεται κυρίως από το Λουξεμβούργο και την Κύπρο και κατά δεύτερο λόγο από την Ολλανδία, όπου αυτές είναι εγκατεστημένες κυρίως για φορολογικούς λόγους», εξηγείται στην ετήσια ενημερωτική έκθεση του γραφείου ΟΕΥ της ελληνικής πρεσβείας στη Σόφια και προστίθεται πως μετά το 2007, όταν οι ελληνικές επενδύσεις στη Βουλγαρία έφθασαν στο ύψος-ρεκόρ των 850 εκατ. ευρώ, η αξία τους άρχισε να «πέφτει» υπό το κράτος της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Κυριαρχία τραπεζών
Αν και παρατηρείται μια ευρεία διασπορά των ελληνικών επενδύσεων σε διάφορους τομείς της βουλγαρικής οικονομίας, εν τούτοις, ο τραπεζικός τομέας κυριαρχεί, καθώς έχει απορροφήσει το 1,34 δισ. ευρώ από τα συνολικά 2,8 δισ. ευρώ που επενδύθηκαν στη γείτονα. Ακολουθούν οι μεταφορές και επικοινωνίες με επενδύσεις 514 εκατ. ευρώ, το χονδρεμπόριο & λιανεμπόριο με 464 εκατ. ευρώ, η αγορά ακινήτων με 275 εκατ. ευρώ και οι κατασκευές με 74 εκατ. ευρώ. Ειδικά οι ελληνικών συμφερόντων τράπεζες παρά την κρίση εξακολουθούν -με στοιχεία Δεκεμβρίου 2011- να συμμετέχουν με ποσοστό 30% στο συνολικό τραπεζικό ενεργητικό της Βουλγαρίας, με 20% στις χορηγήσεις και με άνω του 30% στις καταθέσεις του συστήματος. Σημαντική δραστηριότητα έχει αναπτύξει επίσης ο βιομηχανικός τομέας (σ.σ. Βιοχάλκο, Τιτάν, Χαρτοποιία Θράκης κ.λπ.), ο τηλεπικοινωνιακός (Cosmote) και ο κατασκευαστικός (Ακτωρ, Τέρνα κ.λπ.).
Δυναμικό
Το συνολικό δυναμικό των ελληνικών επιχειρήσεων στη Βουλγαρία, εξάλλου, βάσει εκτιμήσεων του βουλγαρικού υπουργείου Δικαιοσύνης (εμπορικό μητρώο) εκτιμάται ότι αριθμεί περί τις 6.000 σχήματα, εκ των οποίων περί τις 1.000 – 1.200 είναι αυτές που διαθέτουν πραγματική εμπορική και παραγωγική δραστηριότητα.
Ως προς τον ακριβή αριθμό των νέων επιχειρήσεων με ελληνική συμμετοχή, που για πρώτη φορά ενεγράφησαν στα βουλγαρικά μητρώα, το γραφείο ΟΕΥ της πρεσβείας μας στη βουλγαρική πρωτεύουσα επισημαίνει ότι δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Εκτιμά, ωστόσο, ότι με δεδομένο ότι ένα χρόνο πριν οι τοπικές αρχές υπολόγιζαν όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις στη Βουλγαρία σε 4.000, οι νέες ιδρύσεις δεν μπορεί παρά να κυμαίνονται μεταξύ 1.200 και 1.700 εταιρειών. Τον συγκεκριμένο συλλογισμό φαίνεται ναστηρίζουν και τα στατιστικά της Bulgarian National Revenue Agency, βάσει των οποίων κατά το 2011 οι ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις που υπέβαλαν φορολογική δήλωση ήταν 3.800, έναντι 2.072 ένα χρόνο πριν.
Οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους προτιμάται η Βουλγαρία από τους Έλληνες για την ίδρυση μιας εταιρείας έχουν να κάνουν με τη χαμηλή φορολογία, το φθηνό εργατικό κόστος, τα χαμηλότερα ενοίκια και μεταφορικές υπηρεσίες, αλλά επίσης και το σταθερό μακροοικονομικό περιβάλλον της χώρας.
Σε ό,τι αφορά στη γεωγραφική κατανομή των ελληνικών επενδύσεων στη Βουλγαρία οι περίπου 2.200 εταιρείες ή το 37% του συνόλου έχουν εγκατασταθεί στη Σόφια, ενώ περίπου ανάλογος αριθμός (σ.σ. 2.100 εταιρείες) επέλεξαν τις τρεις πόλεις που βρίσκονται κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Συγκεκριμένα, στο Πέτριτς έχουν έδρα περίπου 1.100 ελληνικών συμφερόντων εταιρείες (ή 18% του συνόλου), άλλες 500 βρίσκονται στο Μπλαγκόεβγκραντ (8% συνόλου) και 460 στο Σαντάνσκι (7,5%). Η Φιλιππούπολη, αντίστοιχα, συγκεντρώνει περίπου 470 ελληνικές επιχειρήσεις (ή το 8% του συνόλου) και η Βάρνα περίπου 100 (ή 2%). «Πολλές από τις επιχειρήσεις αυτές ιδρύθηκαν στη Βουλγαρία με μοναδικό σκοπό την αγορά είτε ενός ακινήτου ή αυτοκινήτου κι όχι απαραίτητα τη μετεγκατάσταση της παραγωγικής τους βάσης από την Ελλάδα», επισημαίνεται επεξηγηματικά από τους Έλληνες διπλωμάτες.
Σημαντικότερη αυτή της Φουρλής με το πρώτο ΙΚΕΑ στη Σόφια
Οι μεγαλύτερες επενδύσεις του 2011
Η σημαντικότερη ελληνική επένδυση που υλοποιήθηκε στη Βουλγαρία το 2011 ήταν αυτή του ομίλου Φουρλή, για τη δημιουργία του πρώτου καταστήματος ΙΚΕΑ, στην πρωτεύουσα Σόφια. Μάλιστα, βραβεύτηκε ως «επένδυση της χρονιάς». Ο ελληνικός όμιλος συμμετέχει, επίσης, με την εταιρεία Danaos Development του εφοπλιστή κ. Ι. Κούστα, σε επενδυτικό σχήμα το οποίο ήδη κατασκευάζει μεγάλο εμπορικό κέντρο στη βουλγαρική πρωτεύουσα, το Sofia Ring Mall, επιφάνειας 172.000 τ.μ., το οποίο θα απορροφήσει κεφάλαια ύψους 130 εκατ. ευρώ και αναμένεται να αποπερατωθεί το Φθινόπωρο του 2013, φιλοξενώντας συνολικά σχεδόν διακόσια καταστήματα.
Επίσης, το επενδυτικό πρόγραμμα της EKO Bulgaria, θυγατρικής του ομίλου ΕΛΠΕ, ύψους 25 εκατ. ευρώ, προβλέπει έως το 2015 τη διεύρυνση του δικτύου πρατηρίων της και την επέκταση της υποδομής αποθήκευσης καυσίμων, μέσω της κατασκευής νέων δεξαμενών υγρών καυσίμων χωρητικότητας 40.000 κυβικών μέτρων.
Κινητικότητα σημείωσαν το 2011 και κάποιες άλλες μεγάλες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων, όπως η «Ακτωρ ΑΤΕ» που ανέλαβε την κατασκευή του τμήματος Lot 4 του οδικού άξονα Struma που συνδέει τη Βουλγαρία με την Ελλάδα, συνολικού προϋπολογισμού 28,7 εκατ. ευρώ, αλλά και η «ΓΕΚ Τέρνα» που υπέγραψε σύμβαση έργου με το Δημόσιο της γειτονικής χώρας για τη μελέτη και κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων, περιλαμβανομένης της ηλεκτροκίνησης μεταξύ των σταθμών Dimitrovgrad – Harmanli, συνολικού προϋπολογισμού 69,5 εκατ. ευρώ. Ο ίδιος όμιλος έχει υποβάλει και αίτηση, μέσω της θυγατρικής GR Energy, για την κατασκευή στην περιοχή Gulyantsi, μεγάλου αιολικού πάρκου.
