«Σαφάρι» για την είσπραξη των οφειλομένων προς το Ελληνικό Δημόσιο ξεκινά το Υπουργείο Οικονομικών, ενεργοποιώντας όλα τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, όπως κατασχέσεις κινητών και ακινήτων, ακόμη και μισθών, άνοιγμα και δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών, ποινικές διώξεις κ.ά.
Το οικονομικό επιτελείο, μετά τα «μαύρα μαντάτα» από το σκέλος των εσόδων στο επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου (των οποίων η υστέρηση ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού), αλλά και τις επικείμενες πιέσεις της τρόικας για λήψη νέων μέτρων εντός του 2012, εντός των προσεχών ημερών σχεδιάζει να δώσει νέες οδηγίες στο φοροεισπρακτικό μηχανισμό, προκειμένου να είναι έτοιμος και να ανταποκριθεί στο δύσκολο έργο της είσπραξης των χρεών, που προσεγγίζουν πλέον τα 45 δισ. ευρώ, ενώ ήδη νέο οδηγό εξέδωσε και η γενική γραμματεία Φορολογικών και Τελωνειακών Θεμάτων.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στον εν λόγω οδηγό, μεταξύ άλλων, επισημαίνεται ότι, για να ανασταλεί η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης, όπως έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού κινητών και ακινήτων, θα πρέπει ο οφειλέτης να είναι συνεπής σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής της οφειλής του ή σε ισχύουσα νομοθετική ρύθμιση.
Ο οδηγός
Αναλυτικότερα, πάντως, με τον εν λόγω οδηγό του υπουργείου Οικονομικών, τον οποίο δημοσιεύει σήμερα η «Ν» στο πλαίσιο της πληρέστερης ενημέρωσης των αναγνωστών της, δίδονται απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που αφορούν την είσπραξη δημοσίων εσόδων:
1) Σε περίπτωση απώλειας νομοθετικής ρύθμισης, μπορεί να ενταχθεί κάποιος εκ νέου;
Η επανένταξη σε απολεσθείσα ρύθμιση είναι δυνατή μόνον εάν το προβλέπει η διάταξη του νόμου. Σε περίπτωση απώλειας της πρώτης διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής, προβλέπεται δυνατότητα χορήγησης δύο ακόμη διευκολύνσεων. Στη ρύθμιση του άρθρου 14 ν. 3888/2010, προβλέπεται η επανένταξη με προϋποθέσεις σε λιγότερες ή περισσότερες δόσεις.
2) Σε ποια περίπτωση δεν αποδίδονται τυχόν επιστροφές φόρων κ.λπ. στους δικαιούχους;
α) Οταν οι δικαιούχοι οφείλουν στο Δημόσιο, οι τυχόν απαιτήσεις κατά του Δημοσίου πρέπει να συμψηφιστούν, αυτεπάγγελτα. Ο συμψηφισμός συντελείται με τις προσαυξήσεις που υφίστανται κατά την ημερομηνία συνάντησης των ανταπαιτήσεων.
β) όταν το επιστρεπτέο ποσό είναι κάτω των πέντε (5) ευρώ, εκτός και αν από ειδική διάταξη ορίζεται διαφορετικά.
3) Εάν η έκθεση κατάσχεσης σημαίνει και πλειστηριασμός
Οχι. Μετά την επιβολή της κατάσχεσης κινητού ή ακινήτου, ο προϊστάμενος της ΔΟΥ εκδίδει πρόγραμμα πλειστηριασμού, στο οποίο ορίζεται η ημερομηνία διενέργειάς του, εντός συγκεκριμένης συντόμου προθεσμίας. Εν τω μεταξύ, ο οφειλέτης του Δημοσίου μπορεί, έπειτα από αίτησή του, να υπαχθεί σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής των χρεών ή σε ισχύουσα νομοθετική ρύθμιση, επιτυγχάνοντας και την αναστολή εκτέλεσης του σχετικού προγράμματος. Η κυριότητα πλειστηριασθέντος ακινήτου μεταβιβάζεται στον υπερθεματιστή, μετά τη μεταγραφή της περίληψης της έκθεσης κατακύρωσης στο οικείο υποθηκοφυλακείο ή κτηματολογικό γραφείο όπου υφίσταται. Μέχρι τότε, η κυριότητα του ακινήτου παραμένει στον έως τότε κύριο του ακινήτου.
4) Ποια μέτρα εκτέλεσης λαμβάνονται για το μη ρυθμισμένο ληξιπρόθεσμο χρέος;
Για την είσπραξη ληξιπροθέσμων χρεών προς το Δημόσιο, που δεν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής ή σε νομοθετική ρύθμιση μπορεί να ληφθούν, κατά την κρίση του προϊσταμένου της ΔΟΥ, τα μέτρα που προβλέπονται στο άρθρο 9 του Ν.Δ. 356/1974 (ΚΕΔΕ) και είναι:
α) Κατάσχεση κινητών, είτε στα χέρια του οφειλέτη είτε κινητών και απαιτήσεων γενικώς κυριότητας του οφειλέτη που βρίσκονται στα χέρια τρίτου.
β) Κατάσχεση ακινήτων.
Εκτός των ανωτέρω, είναι δυνατή, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η λήψη σε βάρος του οφειλέτη του Δημοσίου διοικητικών ασφαλιστικών και δικαστικών μέτρων, όπως η ποινική δίωξη σε εκτέλεση σχετικής δικαστικής απόφασης.
5) Πότε παραγράφεται το δικαίωμα επιστροφής αξίωσης κατά του Δημοσίου;
α) Η κατά του Δημοσίου απαίτηση προς επιστροφή αχρεωστήτως ή παρά το νόμο καταβληθέντος σε αυτό χρηματικού ποσού παραγράφεται μετά τρία έτη από της καταβολής
β) Χρηματική απαίτηση για την οποία έχει εκδοθεί τίτλος πληρωμής υπόκειται σε παραγραφή πέντε έτη από την έκδοση αυτού.
6) Λαμβάνονται υπόψη για χορήγηση ΑΦΕ οφειλές προς τρίτους;
Ναι, λαμβάνονται υπόψη οι οφειλές προς δήμους, κοινότητες και νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις. Δεν λαμβάνονται όμως οι οφειλές προς τους λοιπούς τρίτους και τα Νομικά Πρόσωπα.
7) Ρυθμίζονται οφειλές υπέρ τρίτων βεβαιωμένες στις ΔΟΥ;
Είναι δυνατή η ρύθμιση από τα αρμόδια όργανα οφειλών προς τρίτους, βεβαιωμένων στις ΔΟΥ και ισχύει ό,τι και για τα χρέη προς το Δημόσιο.
8) Μπορούν να ληφθούν τα προβλεπόμενα από τον ΚΕΔΕ μέτρα για την είσπραξη οφειλών υπέρ τρίτων και νομικών προσώπων βεβαιωμένων στις ΔΟΥ;
Ναι, μπορούν να ληφθούν τα προβλεπόμενα από τον ΚΕΔΕ μέτρα για είσπραξη των οφειλών υπέρ τρίτων και Νομικών Προσώπων, εκτός από κατάσχεση σε μισθούς και
συντάξεις.
9) Μπορούν να ρυθμιστούν χρέη πτωχών οφειλετών προς το Δημόσιο;
Ναι, με τους παρακάτω τρόπους:
α) μέσω της επιτροπής του άρθρου 9 ν. 2386/1996
β) μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με τις ίδιες ως άνω διατάξεις, όταν το σύνολο της βασικής οφειλής είναι μεγαλύτερο των 600.000 ευρώ
γ) μέσω των εκάστοτε αρμόδιων, αναλόγως ποσού, οργάνων για τη χορήγηση διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής.
10) Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό οφειλής προς το Δημόσιο, για το οποίο μπορεί να ασκηθεί ποινική δίωξη οφειλέτη;
Ποινική δίωξη μπορεί να ασκηθεί εφόσον το συνολικό ληξιπρόθεσμο χρέος προς το Δημόσιο από κάθε αιτία συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων, υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ.
11) Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό οφειλής προς το Δημόσιο, νομικά πρόσωπα και τρίτους, για το οποίο δεν λαμβάνονται αναγκαστικά μέτρα κατά των οφειλετών;
Δεν λαμβάνονται αναγκαστικά μέτρα είσπραξης κατά οφειλετών που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές βεβαιωμένες στις δημόσιες οικονομικές υπηρεσίες υπέρ του Δημοσίου, νομικών προσώπων και τρίτων ύψους τριακοσίων ευρώ, πλην του μέτρου της κατάσχεσης απαιτήσεων των οφειλετών στα χέρια τρίτων.
12) Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό για το οποίο δεν επιτρέπεται η επιβολή κατάσχεσης επί μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων οφειλετών του Δημοσίου;
Δεν επιτρέπεται η επιβολή κατάσχεσης επί μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικώς σε βάρος οφειλετών του Δημοσίου, εφόσον το ποσό αυτών, αφαιρουμένων των υποχρεωτικών εισφορών, είναι μέχρι των χιλίων (1.000) ευρώ μηνιαίως. Αν ο μισθός, η σύνταξη ή το βοήθημα υπερβαίνει το ποσό των χιλίων (1.000) ευρώ, λαμβανομένης υπόψη και της περίπτωσης που ο οφειλέτης του Δημοσίου λαμβάνει τα ανωτέρω από δύο ή περισσότερους φορείς, λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό αυτών και επιτρέπεται η κατάσχεση του 25% αυτών, όμως το εναπομείναν ποσό από το σύνολό τους να μην είναι κατώτερο των χιλίων (1.000) ευρώ.
Διευκόλυνση καταβολής οφειλών
Οι υπόχρεοι, οι οποίοι αδυνατούν να εξοφλήσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους, μπορούν να υποβάλουν στη ΔΟΥ, που είναι βεβαιωμένες οι οφειλές, αίτηση υπαγωγής σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής αυτών. Η αίτηση βαρύνεται με παράβολο ανάλογο του ύψους της οφειλής.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι βεβαιωμένες οφειλές μέχρι 30.09.2010 ρυθμίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 14 ν. 3888/2010 σε μηνιαίες δόσεις από δύο έως σαράντα πέντε, με απαλλαγή από τις προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής σε ποσοστό από 95% έως 50%, ανάλογα με τον αριθμό των δόσεων που επιλέγονται από τον οφειλέτη.
Γενικότερα, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές δύναται να υπαχθούν σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 13-21 ν. 2648/1998, όπως ισχύουν.
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, που υπάγονται σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, εξακολουθούν να επιβαρύνονται με προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, με μειωμένο ωστόσο ποσοστό έναντι της ισχύουσας κατά 30% και με την προϋπόθεση της συνέπειας του οφειλέτη ως προς την καταβολή των μηνιαίων δόσεων.
Επίσης, παρέχεται έκπτωση των προσαυξήσεων εκπρόθεσμης καταβολής, που αναλογούν στην τελευταία δόση της διευκόλυνσης μέχρι ποσοστού 40% των συνολικών προσαυξήσεων της οφειλής, που υπάγεται σε αυτήν.
Ακόμη, οφειλές που προέρχονται από καταλογισμό συντάξεων, αποδοχών και λοιπών βοηθημάτων, που έχουν ληφθεί χωρίς δόλο αχρεωστήτως, δεν επιβαρύνονται με προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής από το χρόνο έκδοσης της απόφασης διευκόλυνσης και εντεύθεν.
Η απαλλαγή από την πληρωμή του 30% των προσαυξήσεων εκπρόθεσμης καταβολής, που επιβαρύνουν την οφειλή από την ημερομηνία χορήγησης της διευκόλυνσης και μετά, καθώς και η απαλλαγή από την πληρωμή του συνόλου των προσαυξήσεων εκπρόθεσμης καταβολής της τελευταίας δόσης της διευκόλυνσης, εφόσον ο υπόχρεος συμμορφώνεται πλήρως, παρέχονται μόνο στην πρώτη διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, στην οποία περιλαμβάνεται και η επανεξέταση αυτής για αύξηση του αριθμού των δόσεων».
Αναστολή εκτέλεσης
Για να ανασταλεί η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης, όπως έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού κινητών και ακινήτων, θα πρέπει ο οφειλέτης να είναι συνεπής σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής της οφειλής του.
Ακίνητο σε πλειστηριασμό
Η κυριότητα πλειστηριασθέντος ακινήτου μεταβιβάζεται στον υπερθεματιστή, μετά τη μεταγραφή της περίληψης της έκθεσης κατακύρωσης στο οικείο υποθηκοφυλακείο ή κτηματολογικό γραφείο όπου υφίσταται. Μέχρι τότε, η κυριότητα του ακινήτου παραμένει στον έως τότε κύριο του ακινήτου.
