Χρειάστηκε πέντε αιώνες για να συσσωρεύσει η Monte dei Paschi di Siena, η παλαιότερη τράπεζα του κόσμου, την τεράστια περιουσία της. Και μόλις τρία χρόνια για να την παίξει σε ένα στοίχημα. Όμως, η οικονομική κατάρρευση της τράπεζας έχει ένα μάλλον απροσδόκητο θύμα. Την πατρίδα της, την πόλη της Σιένα, η οποία εδώ και χρόνια στηριζόταν στη διανομή των κερδών της πόλης. Τώρα, αυτή η όμορφη πόλη της Τοσκάνης πασχίζει να συνηθίσει τη νέα πραγματικότητα.
Χρόνο με το χρόνο, τα κέρδη της Monte dei Paschi di Siena (MPS) έρχονταν σαν μάννα εξ ουρανού για τη Σιένα. Κάποιες χρονιές ήταν 150 εκατ. ευρώ, άλλες ήταν 200 εκατ. Για μία πόλη 55.000 κατοίκων, ήταν σίγουρα ένα μεγάλο ποσό.
Για αυτό και η Σιένα θεωρούνταν μία ευχάριστη εξαίρεση για την Ιταλία. Μία πόλη που ευημερούσε, με νοσοκομεία που δούλευαν καλά, πρόγραμμα ανακύκλωσης και δωρεάν λεωφορεία για τα σχολεία. Τώρα, τα ταμεία της πόλης άδειασαν, με αποτέλεσμα να οριστεί επίτροπος. Η Σιένα, άλλοτε μία εξαίρεση στην καταχρεωμένη Ιταλία, αποτελεί σήμερα ίσως ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της κατάστασης της χώρας.
Ακόμα και το 2010, όταν η κρίση είχε ήδη αρχίσει, η MPS είχε καταφέρει να μοιράσει 109 εκατ. ευρώ στη Σιένα. Όμως, την επόμενη χρονιά, η απάντηση που έδινε η τράπεζα στις ελίτ της πόλης που ζητούσαν χρηματοδότηση, ήταν πολύ διαφορετική: «Niente».
Όμως, όσοι γνωρίζουν εντοπίζουν την αρχή της παρακμής για την τράπεζα στο 2007. Ήταν η εποχή των συγχωνεύσεων και των εξαγορών και όλοι έλεγαν ότι οι μικρές τράπεζες δεν μπορούν να σταθούν στις διεθνείς χρηματαγορές. Ούτε καν εάν πρόκειται για μια τράπεζα σαν την MPS, που λειτουργεί από το 1472.
Έτσι, όταν η ολλανδική τράπεζα ABN Amro διασπάστηκε, η ιταλική μονάδα της, Antonveneta, πουλήθηκε στην ισπανική Santander. Όμως, οι Ισπανοί αποφάσισαν να την πουλήσουν και πάλι, και έλαβαν προσφορά 7 δισ. ευρώ από τη γαλλική BNP Paribas. Οι Σιενέζοι, όμως, έδωσαν τη δική τους προσφορά, που ήταν κατά 2 δισ. ευρώ υψηλότερη. Η MPS χρηματοδότησε εν μέρει την εξαγορά της Antonveneta μέσω μίας αύξησης κεφαλαίου 5 δισ. ευρώ.
Όμως, τα σύννεφα μαζεύονταν ήδη πάνω από την τράπεζα, η οποία, εκτός των άλλων, είχε στα χαρτοφυλάκιά της ιταλικά κρατικά ομόλογα αξίας 25 δισ. ευρώ.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτική αρχή European Banking Authority, διαπίστωσε, με τα stress tests της, μία «τρύπα» 3,2 δισ. ευρώ στην κεφαλαιακή βάση της MPS. Αυτό ήταν το σημείο καμπής για την τράπεζα. Αναγκάστηκε να πουλήσει το 15% των μετοχών της, σε μία κίνηση που χαρακτηρίστηκε επαναστατική, αλλά και καταστροφική.
Τον περασμένο Ιούνιο, η MPS έγινε η πρώτη ιταλική τράπεζα που διασώθηκε από το κράτος, λαμβάνοντας ένα δάνειο ύψους σχεδόν 2 δισ. ευρώ. Το σχέδιο για την εξυγίανσή της περιλαμβάνει το κλείσιμο περίπου 400 υποκαταστημάτων έως το 2015, την απαγόρευση των μπόνους και την απόλυση 4.600 ατόμων. Στόχος είναι να εξοικονομηθούν 630 εκατ. ευρώ.
Για τη Σιένα, όμως, τα πράγματα δύσκολα θα επιστρέψουν στα παλιά. Οι ηλικιωμένοι δεν χρησιμοποιούν δωρεάν τη δημοτική συγκοινωνία πια, το πανεπιστήμιο εμφανίζει μεγάλες ζημιές και ετοιμάζεται να κλείσει κάποια από τα τμήματά του. Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, στους δρόμους της πόλης γίνονται δυναμικές διαδηλώσεις.
