Ετοιμάζεται να δρομολογήσει πλοία με ιταλική σημαία στις ελληνικές θάλασσες
Τη στιγμή που οι ελληνικές ακτοπλοϊκές εταιρείες προσπαθούν με μεγάλη δυσκολία να επουλώσουν τις «πληγές» τους από τις ζημιές, που μόνο για το α’ εξάμηνο του 2012 έφτασαν στα 94 εκατ. ευρώ, χωρίς ακόμα να έχουν καταφέρει να τις αντιμετωπίσουν, το χειρότερο που θα μπορούσε να τους συμβεί, είναι μια «τρικυμία», με την μορφή νέου ανταγωνιστή.
Η «τρικυμία» όμως ήρθε να χτυπήσει πλαγιομετωπικά τους Έλληνες ακτοπλόους, προερχόμενη από την Ιταλία και τον Εμανουέλε Γκριμάλντι. Ο επικεφαλής του ομώνυμου ομίλου, που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα με την Minoan Lines στη γραμμή Ηράκλειο – Πειραιάς και με τη Hellenic Seaways, όπου είναι μεγαλομέτοχος με 33,35%, σχεδιάζει την επέκτασή του στις ελληνικές θάλασσες.
Εκεί που οι ελληνικές ακτοπλοϊκές εταιρείες δίνουν μάχη επιβίωσης και η παρουσία ενός ισχυρού ανταγωνιστή, με αθέμιτες πρακτικές, επιχειρώντας να αποκτήσει μεγαλύτερο μερίδιο από την πίτα της αγοράς, ή καλύτερα να «σπάσει» την κυριαρχία των ελληνικών ακτοπλοϊκών εταιρειών στο Αιγαίο. Όπως κατάφερε να κάνει και στην Αδριατική.
Τι σημαίνει αθέμιτες πρακτικές; Στο παρασκήνιο συζητείται έντονα ότι ο Γκριμάλντι σχεδιάζει να δρομολογήσει πλοία με ιταλική σημαία στις γραμμές του Αιγαίου, έχοντας ιταλούς ή άλλης εθνικότητας ως πλήρωμα, και απολαμβάνοντας τα ιταλικά προνόμια, τόσο στο κόστος εισφορών, όσο και στο ποσό που παρακρατείται από τον μισθό των ναυτεργατών, τα οποία δεν αποδίδονται στο κράτος αλλά στον πλοιοκτήτη.
Επιπλέον, για τα ιταλικά πλοία οι προβλέψεις επάνδρωσης είναι πιο ευνοϊκές από ό,τι για τα ελληνικά. Για ένα όμοιας χωρητικότητας πλοίο, η ιταλική νομοθεσία απαιτεί χαμηλότερο αριθμό ναυτών, από ό,τι η ελληνική. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο κόστος λειτουργίας, ειδικά σε περιόδους χαμηλής κίνησης, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα.
Με τα προνόμια αυτά, κατάφερε να «σπάσει» την πολύχρονη κυριαρχία των Ελλήνων στην Αδριατική. Μια τέτοια εξέλιξη, εφόσον πραγματοποιηθεί, είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει νέα προβλήματα στην ελληνική ακτοπλοΐα, και ιδιαίτερα στις δύο μεγάλες εταιρείες Attica, του ομίλου MIG και την ΑΝΕΚ του Γιάννη Σήφη Βαρδινογιάννη, οι οποίοι κατέχουν και το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς στο Αιγαίο (Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Βόρειο Αιγαίο). Οι οποίες προφανώς, υπόκεινται στην ελληνική νομοθεσία, η οποία δεν ευνοεί, έτσι κι αλλιώς, το επιχειρηματικό περιβάλλον και φυσικά δεν έχει καμία σχέση με την ιταλική νομοθεσία. Η οποία, με την σκληρή λιτότητα που επιβάλλει η Tρόικα και η κυβέρνηση, δεν μπορεί να αλλάξει.
Ετοιμάζεται…
Είναι γεγονός ότι οι Έλληνες ακτοπλόοι περιμένουν με αγωνία, προετοιμάζοντας βέβαια τα ξίφη τους, τις επόμενες κινήσεις του Γκριμάλντι. Ο Ιταλός επιχειρηματίας πάντως έχει ήδη κάνει τις ετοιμασίες του και ουσιαστικά έχει προαναγγείλει την είσοδό του στην ελληνική αγορά. Στο περιθώριο του 16ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου για την Επιβατηγό Ναυτιλία, που είχε γίνει στο Παλέρμο της Ιταλίας, ο Γκριμάλντι έλεγε μεν ότι η Ελλάδα είναι δύσκολη αγορά και ότι οι ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις έχουν χάσει πολλά λεφτά, αλλά ισχυριζόταν ότι η δική τους έχασε τα λιγότερα από τις άλλες. Επεσήμανε όμως ότι «μπορούμε να αντέξουμε το να κάνουμε δουλειές στην Ελλάδα γιατί έχουμε δυνατούς ώμους».
Ουσιαστικά, με τις δηλώσεις αυτές, επιβεβαιώνει τους φόβους των Ελλήνων ακτοπλόων, ότι ετοιμάζεται να εισβάλλει στην ελληνικά αγορά, με τους δικούς του… όρους βέβαια και με την ιταλική σημαία στα πλοία του.
Πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν οι ελληνικές ακτοπλοϊκές εταιρείες τη «φουρτούνα» Γκριμάλντι; Σαν πρώτο βήμα είναι η άσκηση πιέσεων προς το υπουργείο Ναυτιλίας, για δραστικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει την ακτοπλοΐα. Ο όμιλος Attica, συνεπικουρούμενος και από την ΑΝΕΚ, επικαλούνται το άρθρο 107 της Συνθήκης της Ε.Ε., το οποίο αναφέρει ότι «ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από κράτη ή με κρατικούς πόρους (σ.σ. όπως στην Ιταλία), και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής, είναι ασυμβίβαστες με την εσωτερική αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ των κρατών – μελών συναλλαγές, εκτός αν οι Συνθήκες ορίζουν άλλως».Από την πλευρά όμως Γκριμάλντι, επιμένουν ότι έχουν κάθε δικαίωμα για δρομολόγηση πλοίων τους στην ελληνική αγορά, από την που έγινε στην Ελλάδα ή άρση του καμποτάζ.
Όλα αυτά δείχνουν ότι ο «πόλεμος» που άνοιξε μεταξύ των ελληνικών εταιρειών και του Γκριμάλντι στην Αδριατική, μεταφέρεται και στις ελληνικές θάλασσες. Το σίγουρο είναι ότι απέναντί τους θα είναι οι δύο πιο ισχυρές ελληνικές ακτοπλοϊκές εταιρείες, η Attica και η ΑΝΕΚ, αφού η ΝΕΛ, μετά τη συμφωνία που έκανε με τον όμιλο Γκριμάλντι στη γραμμή Ηγουμενίτσας – Μπρίντιζι, δεν πρόκειται να συγκρουστεί μαζί του.
Επιδοτήσεις για…νέες ζημιές στις άγονες γραμμές
Ενός κακού μύρια έπονται. Την ώρα που οι ελληνικές ακτοπλοϊκές εταιρείες αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, έρχεται να τις πλήξει και το «μαχαίρι» στις επιδοτήσεις για τις άγονες γραμμές από τις οποίες στο παρελθόν, ζούσαν αρκετές εταιρείες. Το συνολικό ποσό της μείωσης, θα αγγίξει τα επόμενα τρία χρόνια τα 18 εκατ. ευρώ, με τα περισσότερα χρήματα – 15 εκατ. ευρώ – να κόβονται το 2013. Με τον τρόπο αυτό αποδυναμώνονται ακόμα περισσότερο οι θαλάσσιες συγκοινωνίες των μικρών νησιών με την ηπειρωτική χώρα, τα οποία καταδικάζονται σε απομόνωση.
Η μείωση αυτή αναφέρεται στο μεσοπρόθεσμο και παρά τις πιέσεις των ακτοπλόων, δεν άλλαξε. Η Tρόικα ζήτησε (και της έκανε το… χατίρι η κυβέρνηση) να αλλάξουν οι διαγωνισμοί για την κάλυψη των άγονων γραμμών και να τροποποιηθούν οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις, ώστε να περιοριστούν οι κρατικές επιδοτήσεις στην ακτοπλοΐα, οι οποίες έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, ξεπερνώντας τα 100 εκατ. ευρώ.
Αν δεν αλλάξουν οι προϋποθέσεις (κάτι που φαίνεται αδύνατο) οι ακτοπλοϊκές εταιρείες καλούνται να δρομολογήσουν τα πλοία τους σε άγονες γραμμές που είναι ζημιογόνες πλέον, αφού με τις περικοπές που έγιναν, το κόστος καυσίμων και την μείωση της επιβατικής κίνησης, η οποιαδήποτε επιδότηση δεν φθάνει ούτε για τη… συντήρηση των πλοίων.
