Ποιο παιδί δεν έχει δεχθεί τα Χριστούγεννα δώρο από κάποια θεία ένα πουλόβερ, το οποίο συνήθως καταλήγει στην ντουλάπα χωρίς να φορεθεί ποτέ. Συνήθως, μετά από τρία χρόνια, το πουλόβερ αυτό καταλήγει στα καλάθια της Αρχιεπισκοπής και του Ερυθρού Σταυρού ή ξεχνιέται σε κάποιο πατάρι. «Πρόκειται για σαφή απώλεια αξίας» επισημαίνει κατά τη διάρκεια της παράδοσής του ο Άχιμ Βάμπαχ, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας.
Τα χριστουγεννιάτικα δώρα δεν ανταποκρίνονται συχνά στις προτιμήσεις μας
Ο Γερμανός οικονομολόγος δίνει έμφαση στο γεγονός ότι τα χριστουγεννιάτικα δώρα δεν ανταποκρίνονται συχνά στις προτιμήσεις μας και υπό την έννοια αυτή δεν είναι «οικονομικά αποδοτικά». Από την οπτική γωνία ενός Ηomo Oeconomicus τα χριστουγεννιάτικα δώρα συνιστούν «απώλεια αξίας». Το συμπέρασμα ανήκει στον αμερικανό καθηγητή Τζόελ Βαλντφόγκελ και στην μελέτη που πραγματοποίησε μεταξύ των σπουδαστών του. Οι τελευταίοι υπολόγισαν πόσα χρήματα θα έδιναν οι ίδιοι προκειμένου να αγοράσουν τα προϊόντα που τους δώρισαν τα Χριστούγεννα. Και τα ποσά των υπολογισμών τους ήταν κατά πολύ μικρότερα από την πραγματική τιμή των αγαθών. Σύμφωνα με το γερμανό καθηγητή Βάμπαχ, αυτό συνιστά απόδειξη απώλειας της αξίας ενός αγαθού.
Αντίθετα, ο συνάδελφός του Άξελ Όκενφελς υπερασπίζεται την αξία των δώρων. Χαριτολογώντας δείχνει στους φοιτητές την κόκκινη γραβάτα που φορά και λέει: «Αυτή η γραβάτα είναι δώρο του καθηγητή Βάμπαχ. Σύμφωνα με τη θεωρία του Βάμπαχ, η γραβάτα αυτή συνιστά απώλεια αξίας, καθώς εγώ, ως αποδέκτης του δώρου, δεν θα την αγόραζα ποτέ. Ωστόσο τώρα που την έχω χαίρομαι για αυτό και την αξιολογώ διαφορετικά».
Και προσθέτει ο Άξελ Όκενφελς: «Εάν αντί της γραβάτας ο Βάμπαχ μου έδινε 20 ευρώ, η χαρά μου δεν θα ήταν τόσο μεγάλη». Το αμφιθέατρο ξεσπά σε γέλια, ωστόσο το παράδειγμα του συναδέλφου δεν κλονίζει τον Άχιμ Βάμπαχ, o οποίος υποστηρίζει ότι από την οπτική γωνία της οικονομίας θα ήταν πιο συμφέρον να έδινε στον Όκενφελς 20 ευρώ. Άλλωστε, υπενθυμίζει ο Βάμπαχ, υπάρχει μια έρευνα που καταδεικνύει ότι σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες πολίτες θα προτιμούσαν να τους δώριζαν τα Χριστούγεννα χρήματα και όχι αγαθά.
«Κάθονται με τα πορτοφόλια ανοιχτά και ανταλλάσσουν χρήματα»
Ο Όκενφελς σηκώνει το γάντι και ανταπαντά: «Φαντάζομαι τα Χριστούγεννα στο σπίτι των Βάμπαχ. Κάθονται όλοι γύρω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο με τα πορτοφόλια ανοιχτά και ανταλλάσουν χρήματα». Το ακροατήριο ξεσπά εκ νέου σε γέλια. Ο καθηγητής Όκενφελς δεν σταματά εδώ. Υπενθυμίζει ότι υπάρχουν μελέτες σε επιχειρήσεις εισηγμένες στο χρηματιστήριο που επιβεβαιώνουν ότι οικονομία δεν σημαίνει μόνο χρηματικό κέρδος. Αναφέρει ότι σε πολλές επιχειρήσεις προσφέρονται υψηλά μπόνους στους μάνατζερ μολονότι η παραγωγικότητα δεν αυξήθηκε. «Εδώ, αυτό που μετράει είναι η σχετική σύγκριση. Εάν ένας μάνατζερ πάρει λιγότερα χρήματα από ό,τι οι συνάδελφοί του σε άλλες επιχειρήσεις, τότε χάνει το κίνητρο να δώσει όλον του τον εαυτό».
Η επικοινωνία περιορίζει τις απώλειες
Παρά την κριτική που ασκεί στον «υπερβολικό Βάμπαχ», ο Άξελ Όκενφελς παραδέχεται ότι υπάρχει «απώλεια αξίας» στις ανταλλαγές δώρων. Ωστόσο αυτές οι απώλειες μπορούν να αναπληρωθούν με καλύτερη επικοινωνία. Θα είναι καλό να γνωρίζουν οι άνθρωποι τις επιθυμίες των άλλων και αυτό διασφαλίζεται μέσω της επικοινωνίας. Αλλά αυτό αποτελεί εδώ και χρόνια την πρακτική των Βάμπαχ.
Ο καθηγητής δίνει κάθε χρόνο στα παιδιά του μια λίστα από προϊόντα εταιρείας πωλήσεων μέσω διαδικτύου και αυτά βάζουν σταυρό στα δώρα που τους ενδιαφέρουν. Στη συνέχεια ο ίδιος μελετά τη λίστα και αποφασίζει τι από όλα αυτά θα κάνει δώρο στα παιδιά. Και όχι μόνο: «Τα δώρα έρχονται συσκευασμένα σε χριστουγεννιάτικο χαρτί περιτυλίγματος. Έτσι εξοικονομώ χρήματα και από αυτό», λέει ο καθηγητής Βάμπαχ, χωρίς ωστόσο να πάψει να υποστηρίζει ότι «το καλύτερο δώρο είναι τα μετρητά».
