Το «φάντασμα» του Sea Diamond κυνηγά ακόμη τον «πατριάρχη» της κρουαζιέρας με τη δίκη που αναβιώνει το ναυάγιο. Τα ερωτήματα για τη σχέση με το ΕΛΚΕΘΕ. Οι ζημίες σε Ελλάδα- Κύπρο και το «χαστούκι» του ΧΑΚ
Καλντέρα της Σαντορίνης, 2007. Το «διαμάντι» του στόλου του ομίλου Louis Plc, το «Sea Diamond», προσκρούει σε «αχαρτογράφητο» ύφαλο, -όπως τονίζει από την πρώτη στιγμή ο πλοίαρχος- βυθίζεται και παρασύρει μαζί του στα βάθη της θάλασσας δύο ανθρώπινες ψυχές.
Της Εύης Κατσώλη
Δύο αγνοούμενους μέχρι και σήμερα Γάλλους τουρίστες. «Βυθίζει» όμως, και την φήμη και το κύρος της Louis Cruises του Κύπριου επιχειρηματία Κωστάκη Λοΐζου, ενός ανθρώπου που τόσο ο ίδιος, όσο και ο πατέρας του Λοΐζος θεωρούνται εκ των «πατριαρχών» του κυπριακού τουρισμού και κυρίαρχοι της κρουαζιέρας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ιούνιος 2013. Έξι χρόνια μετά, οι μνήμες από το ναυάγιο του Sea Diamond αναβιώνουν στις αίθουσες του δικαστηρίου του Πειραιά, καθώς η δίκη για το ποινικό μέρος της υπόθεσης βρίσκεται σε εξέλιξη. Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, η απόφαση αναμένεται σε τρεις μήνες περίπου. Ένα τρίμηνο παρατεταμένης αγωνίας και για τον 69χρονο σήμερα Κωστάκη Λοΐζου, καθώς η «πληγή» του ναυαγίου παραμένει ανοιχτή και, όπως υποστηρίζουν άνθρωποι του στενού του περιβάλλοντος, τού έχει κοστίσει ακριβά.
Πέρα από την οικονομική ζημιά που υπέστη η εταιρία (περίπου 17,1 εκατ. ευρώ οι έμμεσες αρνητικές επιπτώσεις, παρά τις ασφαλιστικές καλύψεις για την αξία και τις άμεσες επιπτώσεις της απώλειας του κρουαζιερόπλοιου), ο Κωστάκης Λοΐζου είχε έναν ακόμη πιο σημαντικό αγώνα να δώσει: να αποκαταστήσει το όνομα της Louis στην Ελλάδα- μια αγορά που του αποδίδει σχεδόν το 60% των συνολικών εσόδων του ομίλου- και να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των εν δυνάμει επιβατών των κρουαζιερόπλοιων του, που, όπως είναι φυσικό, μετά από ένα ναυάγιο γίνονται περισσότεροι επιφυλακτικοί. Ήταν άλλωστε το δεύτερο ατυχές περιστατικό μέσα σε λίγους μήνες το 2007. Είχε προηγηθεί ο θάνατος δύο ατόμων στο ξενοδοχείο της Louis, Corcyra Beach στην Κέρκυρα.
Ο Κύπριος επιχειρηματίας έχει να αντιμετωπίσει μέχρι και σήμερα και τα «βέλη» επικρίσεων όσων θεωρούν ότι η ναυτιλιακή του εταιρία είναι υπόλογη για την ρύπανση στην θαλάσσια περιοχή της Σαντορίνης, από την στιγμή που το Sea Diamond δεν έχει ανελκυθεί και πιστεύουν ότι λόγω των ισχυρών διασυνδέσεων του έχει «προστατευθεί» από τα αρμόδια υπουργεία υπέρ του δέοντος. Ωστόσο, η εταιρία επικαλείται τις μελέτες του ΕΛΚΕΘΕ ότι οι επιπτώσεις του ναυαγίου στο θαλάσσιο οικοσύστημα της Θήρας είναι αμελητέες. Στο… στόχαστρο όμως, έχει βρεθεί η Louis και με την αποκάλυψη που έγινε στο πλαίσιο της εν εξελίξει δίκης, ότι τις έρευνες του ΕΛΚΕΘΕ χρηματοδοτεί ο κυπριακός όμιλος, δημιουργώντας σειρά ερωτημάτων, καθώς μέχρι πρότινος υπήρχε η εντύπωση πως αυτές διεξάγονταν από ένα Κέντρο που λειτουργεί ως Δημόσιος Οργανισμός, χωρίς καμία εξάρτηση ή όποια σχέση με τους φορείς του ναυαγίου. Το θέμα μάλιστα, πριν από έναν μήνα περίπου, πήρε και πολιτικές διαστάσεις, καθώς σχετική ερώτηση κατέθεσαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, κ.κ. Συρμαλένιος και Δρίτσας, ζητώντας από τους αρμοδίους υπουργούς τις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί μεταξύ ΕΛΚΕΘΕ- Louis Plc και τις σχετικές αποδείξεις πληρωμών από το 2007 ως και σήμερα.
ΣΤΟΝ «ΥΦΑΛΟ» ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Όπως η κρουαζιέρα στο σύνολό της, έτσι και ο όμιλος Louis δεν μπόρεσε να αποφύγει τον «ύφαλο» της οικονομικής κρίσης. Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Louis Cruises, Κωστάκης Λοΐζου είχε λάβει μέτρα «άμυνας», εφαρμόζοντας ένα πλάνο μείωσης του λειτουργικού κόστους του ομίλου και ενισχύοντας την διαχείριση των ξενοδοχείων, οι καταιγιστικές εξελίξεις στην οικονομία της Ελλάδας και της Κύπρου δεν τον άφησαν «ακλυδώνιστο».
Το 2012 στην ελληνική αγορά κρουαζιέρας ήταν από τις πιο δύσκολες χρονιές. Η «βουτιά» στον αριθμό των επιβατών κρουαζιέρας από τον Πειραιά ήταν αισθητή, πάνω από 25%, κάτι το οποίο αποτυπώθηκε με τη μείωση του λειτουργικού κέρδους στα 14 εκατ. ευρώ και με την αύξηση της καθαρής ζημιάς στα 24,7 εκ. ευρώ. Η οικονομική αστάθεια στην Ελλάδα ήταν εκείνη που έκανε πολλούς τουρίστες να μην επιλέγουν ως προορισμό κρουαζιέρας την χώρα μας.
Η «κορυφή του παγόβουνου» για την Louis, όπως και για άλλες εταιρίες, ήταν η απόφαση- κόλαφος των Ευρωπαίων για το κούρεμα των κυπριακών καταθέσεων και την υπαγωγή της Μεγαλονήσου σε καθεστώς μνημονίου. Γεγονός το οποίο έβαλε «φρένο» στις κρατήσεις ξένων τουριστών από 15% έως 30% ανάλογα με την χώρα προέλευσης, γι’ αυτό και παράγοντες της Κύπρου εκτιμούν πως και η φετινή χρονιά θα είναι επίπονη για το σύνολο των τουριστικών επιχειρήσεων.
Πριν από λίγες μέρες, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κύπρο, ο Κωστάκης Λοΐζου δέχτηκε ένα ακόμη «ηχηρό χαστούκι». Αυτή την φορά σε χρηματιστηριακό επίπεδο. Από το 1999 εισηγμένη στο ΧΑΚ, για πρώτη φορά στην ιστορία της, «είδε», μετά από απόφαση του Χρηματιστηρίου Αξιών, να μεταφέρονται οι τίτλοι της εταιρίας στην Ειδική Κατηγορία από την Κύρια Αγορά. Κάτι που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του μεγαλομετόχου με 65% περίπου στην Louis, Κωστάκη Λοΐζου, ο οποίος έθεσε θέμα στο Συμβούλιο του ΧΑΚ, ζητώντας αποκατάσταση του ονόματος της εισηγμένης και ανάκληση της απόφασης.
Τα «σημάδια» της κρίσης στον όμιλο φαίνονται και από το γεγονός ότι πλέον ελέγχει έναν στόλο 7 κρουαζιερόπλοιων, όταν το 2007 διάθετε 13. Από αυτά, τα τρία (Orient Queen, Louis Olympia και Louis Crystal) διοργανώνουν κρουαζιέρες από την Ελλάδα, ενώ στην χώρα μας η εταιρία του κάνει και home porting, διαχειριζόμενη δύο πλοία από ελληνικά νησιά.
Η στρατηγική του τα τελευταία χρόνια επικεντρώνεται και στη ναύλωση κρουαζιερόπλοιων σε μεγάλους, διεθνείς ταξιδιωτικούς οργανισμούς, όπως η γερμανική TUI, η οποία έχει ναυλώσει το «Thomson Spirit», ενώ μισθωμένο είναι και το «Thomson Majesty», το οποίο αγόρασε τον περασμένο χρόνο.
ΟΙ ΑΣΤΟΧΙΕΣ
Εκτός από τις πρόσφατες περιπέτειες, ο Κωστάκης Λοΐζου και στο παρελθόν έχει βρεθεί σε… δίνη λόγω άστοχων επενδύσεων και λανθασμένων χειρισμών. Ένα από τα μεγαλύτερα επενδυτικά του λάθη, όπως έχει παραδεχτεί και ο ίδιος, ήταν η εξαγορά του πλειοψηφικού πακέτου της εταιρίας Royal Olympic Cruises του Ανδρέα Ποταμιάνου το 1999. Τρία χρόνια αργότερα η εταιρία οδηγήθηκε στην κατάρρευση και την πτώχευση και οι δύο ισχυροί άντρες τα… έσπασαν σε τέτοιο βαθμό, που οι κακές γλώσσες λένε, πως δεν αντάλλασσαν ούτε καλημέρα.
Εν μέσω «πυρών» βρέθηκε ο Κύπριος επιχειρηματίας και λόγω της χρηματιστηριακής του «εισβολής» στο ΧΑΚ την ίδια χρονιά, προκαλώντας το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον. Την πρώτη μέρα η προσφορά για τη μετοχή υπερκαλύφθηκε κατά 40 φορές. Ο όμιλος εξέδωσε μετοχές αξίας 9 εκ. λιρών και η προσφορά ξεπέρασε τα 400 εκατ. Στελέχη των κομμάτων ΔΗΚΟ και ΔΗΣΥ, καθώς και 8 συνεργάτες του τότε Αρχιεπισκόπου Κύπρου κατηγορήθηκαν ότι αγόρασαν μετοχές σε πολύ χαμηλή τιμή. Το θέμα έφτασε στο Γραφείο Διερεύνησης Οικονομικού Εγκλήματος, ενώ η Louis σε ανακοίνωσή της τόνιζε πως «δεν έγινε τίποτε παράτυπο και ασυνήθιστο».
ΠΑΡΑ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΦΙΛΙΕΣ…
Αναταράξεις από την υποστολή της «γαλανόλευκης»
Ο Κωστάκης Λοΐζου συγκαταλέγεται σε εκείνους τους Κύπριους επιχειρηματίες που διαθέτουν ισχυρά ερείσματα στον πολιτικό κόσμο της χώρας. Πολλοί μετέπειτα πολιτικοί είχαν χρηματίσει σύμβουλοι και συνεργάτες της Louis (ο Τάσσος Παπαδόπουλος υπήρξε νομικός σύμβουλος πολλά χρόνια πριν γίνει Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας), ενώ η «αφρόκρεμα» της κοινωνικής, πολιτικής και επιχειρηματικής ζωής της Μεγαλονήσου είχε επενδύσει στον όμιλο.
Διασυνδέσεις που δεν έμειναν μόνο στα «στενά όρια» της Κύπρου, αλλά επεκτάθηκαν και στην Ελλάδα. Ακόμη και σήμερα είναι γνωστές οι άριστες σχέσεις που διατηρεί ο 69χρονος πρόεδρος της Louis με τον πρώην υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας, Μανώλη Κεφαλογιάννη και άλλους βουλευτές της ΝΔ.
Ωστόσο, ως απόφοιτος του τμήματος Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίων της Γενεύης και του Λονδίνου, ο Κωστάκης Λοΐζου όταν πρόκειται για την προστασία των συμφερόντων του ομίλου, «προτάσσει» την ψυχρή, τεχνοκρατική λογική και δεν διστάζει να προκαλεί «αναταράξεις» στον πολιτικό κόσμο, ακόμη και σε εκείνους με τους οποίους διατηρεί καλές σχέσεις.
Έτσι, η απόφασή του πριν από ενάμιση χρόνο να υποστείλει την ελληνική σημαία από τα κρουαζιερόπλοιά του στην χώρα μας, είχε προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων. Το επιχείρημά του ήταν πως η «γαλανόλευκη» δεν ήταν πλέον ανταγωνιστική λόγω της άρσης του καμποτάζ, αφού άλλες ξένες εταιρίες κρουαζιέρας είχαν μικρότερα λειτουργικά κόστη λόγω απασχόλησης αλλοδαπών ναυτικών, τις οποίες ο όμιλός του με έδρα τον Πειραιά δεν μπορούσε να… συναγωνιστεί. Η Louis «ντύθηκε» από τότε με την σημαία της Μάλτας.
Μία ακόμη «ταραχώδης» στιγμή στην πορεία του Κωστάκη Λοΐζου στην Ελλάδα, ήταν όταν πριν από μια εξαετία, το ΔΣ του ΝΑΤ με κατά πλειοψηφία απόφαση ανανέωσε τα ναυλολόγια 4 πλοίων της εταιρίας Louis, μεταξύ των οποίων και το Sea Diamond, χωρίς να καταβληθούν εισφορές προς το ΝΑΤ παρά μόνο σε επικουρικά ταμεία. Η απόφαση «αγνοεί» την αντίθετη εισήγηση των υπηρεσιών του ΝΑΤ που ζητούν να πληρωθούν όλες οι εισφορές. Το θέμα προκαλεί αντιδράσεις και έρχεται στη Βουλή με ερώτηση 25 βουλευτών του ΠΑΣΟΚ.
ΤΑ ΠΩΛΗΤΗΡΙΑ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
Συρρικνώνει τα ξενοδοχεία και «ψάχνεται» για καζίνο
Ούτε όμως, και ο τομέας των ξενοδοχείων, στα οποία ο Κωστάκης Λοΐζος δραστηριοποιείται μέσω της Louis Hotels, έχει βγει «αλώβητος» από την κρίση και την πτώση της τουριστικής κίνησης. Χαρακτηριστικό είναι πως τα τελευταία χρόνια το χαρτοφυλάκιο του κυπριακού ομίλου έχει συρρικνωθεί αρκετά, καθώς από 27 ξενοδοχειακές μονάδες πριν από έξι χρόνια, πλέον διαχειρίζεται περίπου 18, σε Ελλάδα, Κύπρο και ένα υπερπολυτελές θέρετρο στο Sharm El Sheik της Αιγύπτου, το οποίο εγκαινίασε τον Απρίλιο του 2008.
Όπως αναφέρουν επιχειρηματικοί κύκλοι της Μεγαλονήσου, ο πρόεδρος της Louis κρέμασε… πωλητήρια σε αρκετές μονάδες ή διέκοψε τη διαχείριση άλλων (ελέγχει κυρίως ξενοδοχεία τεσσάρων και πέντε αστέρων) λόγω της αισθητής μείωσης των πληροτήτων τους. Η ρευστοποίηση της επένδυσης στην εταιρία Γεράνι ΑΕ που διαχειριζόταν το Louis Creta Paradise Hotel στην Κρήτη και η πώληση του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της Κυπριακής Δημόσιας Εταιρίας Τουριστικής Αναπτύξεως που ελέγχει το Hilton στη Λευκωσία, αποτελούν δύο από τα πιο ενδεικτικά παραδείγματα των κινήσεων «συμμαζέματος» που έκανε.
Μπορεί το 2012 τα καθαρά αποτελέσματα από εργασίες στο κομμάτι των ξενοδοχείων να ήταν ελαφρώς αυξημένα, με το κέρδος να κυμαίνεται στα 2,9 εκατ. ευρώ (από 1,6 εκατ. ευρώ το 2011), όμως, μετά τις εξελίξεις στην Κύπρο αναμένεται μείωση της τουριστικής κίνησης από συγκεκριμένες αγορές του εξωτερικού, με αποτέλεσμα ο πρόεδρος του ομίλου να τηρεί επιφυλακτική στάση για τις κρατήσεις, κυρίως της τελευταίας στιγμής.
Παρά το γεγονός ότι έχει βγάλει στο… σφυρί αρκετές μονάδες του, δεν σταματά να ψάχνει νέες ευκαιρίες ως προς την διαχείριση ξενοδοχείων, ιδίως εκείνων που πωλούνται ή μισθώνονται σε χαμηλές τιμές και βρίσκονται σε προνομιακές τουριστικές περιοχές στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Μάλιστα, εξετάζει και την δημιουργία συνεργασιών και συμμαχιών με διεθνείς τουριστικές αλυσίδες διαχείρισης, όπως έκανε στο boutique hotel Myconos Theoxenia, το οποίο έγινε μέλος της αλυσίδας Design Hotels.
Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πως στα πλάνα του ίσως να συμπεριλαμβάνεται και η επέκταση στον κλάδο των καζίνο. Αφορμή στάθηκε μια συνέντευξή του σε κυπριακό περιοδικό στις 2 Ιουνίου, οπότε και μεταξύ άλλων τόνισε πως «η κυβέρνηση πρέπει να προκηρύξει διαγωνισμό για τον μεγαλύτερο επενδυτή, ο οποίος θα μπορεί να δημιουργήσει ένα καζίνο μεγάλης εμβέλειας, κάτι που θα συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος της πατρίδας μας», ενώ επισήμανε πως δεν πρέπει να φοβάται κανείς τις μεγάλες επενδύσεις.
