Παρά τις περί του αντιθέτου επίμονες δηλώσεις τόσο του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά όσο και του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, η τρόικα των δανειστών μας επανακάμπτει προκειμένου να επιβάλει διορθωτικές παρεμβάσεις επί των προϋπολογισμών του 2013 και του 2014, που σαφώς θα συνοδεύονται με λήψη νέων επαχθών για τους φορολογούμενους και εργαζομένους εισπρακτικών μέτρων τα οποία εκτιμάται ότι θα αγγίξουν ή και θα ξεπεράσουν τα 4 δισ. ευρώ.
Εντός της εβδομάδας καταφτάνουν τα τεχνικά κλιμάκια, που αποτελούν τον προπομπό της έλευσης της ηγεσίας της τρόικας, προς τα τέλη Σεπτεμβρίου, με ιδιαίτερα πλούσια ατζέντα, στην οποία δεν αποκλείεται να ενταχθεί και η συζήτηση για νέο δάνειο και νέο μνημόνιο.
Στο επίκεντρο των επαφών των τεχνικών κλιμακίων θα βρεθούν η υλοποίηση του προϋπολογισμού του 2013, με τα προβλήματα που παρουσιάζουν τα έσοδα, η κινητικότητα στο Δημόσιο, οι δαπάνες Υγείας και οι συγχωνεύσεις ή καταργήσεις δημόσιων φορέων, με αιχμή τις αμυντικές βιομηχανίες. Για όλες τις διαπιστώσεις τους, θα ενημερώνουν τους επικεφαλής Ματίας Μορς, της Ε.Ε., Κλάους Μαζούχ, της ΕΚΤ, και Πολ Τόμσεν, του ΔΝΤ, που θα έρθουν για τον τελικό γύρο των συζητήσεων.
Η κυβέρνηση θέλει πάση θυσία να αποφύγει πιέσεις για επιπλέον μέτρα, πέραν εκείνων που είχε συμφωνήσει με το τελευταίο μνημόνιο, αλλά όλα θα εξαρτηθούν από την εκτίμηση της τρόικας για την πορεία του προϋπολογισμού του 2013 και του 2014. Είναι σαφές πως, εάν η τρόικα διαπιστώσει πως ο φετινός προϋπολογισμός δεν θα επιτύχει τους στόχους του ελλείμματος, θα ζητήσει πρόσθετα μέτρα για το 2013 και για το 2014.
Αξιοσημείωτο είναι πως κεντρικό θέμα στις επαφές κυβέρνησης και τρόικας θα είναι ο προϋπολογισμός του 2014 και το νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την περίοδο 2014-2017, που θα περιέχει τα βέβαια πρόσθετα μέτρα ύψους 4 δισ. ευρώ, για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού της διετίας 2015-2016. Δηλαδή ο νέος γύρος των επαφών ξεκινά με ένα δεδομένο, τη λήψη νέων μέτρων ύψους 4 δισ. ευρώ.
Το ανησυχητικό είναι πως η τρόικα στην τελευταία έκθεσή της αναφέρει ότι οι εκτιμήσεις αυτές (για χρηματοδοτικό κενό 4 δισ. ευρώ) βασίζονται στην υπόθεση της «σημαντικής προόδου όσον αφορά την είσπραξη φόρων και ασφαλιστικών εισφορών και πως θα επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί». Αφήνει έτσι σαφώς να εννοηθεί πως το κενό μπορεί να αποδειχτεί μεγαλύτερο σε περίπτωση αστοχιών και συνεπώς να απαιτηθούν περισσότερα μέτρα.
Εν τω μεταξύ από το Μέγαρο Μαξίμου κυβερνητικά στελέχη ανέφεραν χθες ότι στις επικείμενες διαπραγματεύσεις με την τρόικα η κυβέρνηση θα επιμείνει ότι δεν είναι δυνατή η λήψη πρόσθετων μέτρων, ακόμα και στην περίπτωση παροχής νέου πακέτου βοηθείας.
Παράλληλα επισήμαναν ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να μεταφέρει την ατζέντα των συνομιλιών με την τρόικα από τα δημοσιονομικά σε διαρθρωτικές παρεμβάσεις, που θα οδηγούν σε «ελάφρυνση» των πολιτών και ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας. Ταυτόχρονα, παρέπεμψαν στις δηλώσεις του πρωθυπουργού, ο οποίος σε κατηγορηματικό τόνο διέψευσε την επιβολή νέων μέτρων λιτότητας.
Τα σίγουρα νέα μέτρα
Η τρόικα και η κυβέρνηση έχουν ήδη συμφωνήσει με το πρόσφατο μνημόνιο σε ένα νέο μέτρο, που αφορά την επέκταση της εφαρμογής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης μέχρι και το έτος 2016, αντί του 2015, που έληγε.
Πάντως, το μέτρο δεν έχει ακόμη νομοθετηθεί και αναμένεται να ενταχθεί στο πακέτο των νομοθετικών παρεμβάσεων που θα δρομολογηθούν με την ολοκλήρωση των επαφών κυβέρνησης – τρόικας.
Σε ό,τι αφορά την ειδική εισφορά αλληλεγγύης κανονικά με βάση την ισχύουσα νομοθεσία λήγει το 2015, που υποτίθεται πως θα ήταν το τελευταίο έτος επιβολής της. Ομως η έκθεση της Κομισιόν αποκαλύπτει συμφωνία με το υπουργείο Οικονομικών για την επέκταση της εφαρμογής της επιπλέον για ένα έτος.
Μεγάλη ήττα για την κυβέρνηση θα αποτελέσει τυχόν αξίωση της τρόικας για τη λήψη νέων μέτρων για το 2013 και το 2014. Οι ελεγκτές ήδη από την Ιούλιο έχουν διατυπώσει επιφυλάξεις για αστοχίες στο φετινό προϋπολογισμό λόγω της μεταφοράς πληρωμής υποχρεώσεων στους τελευταίους μήνες, αλλά έλαβαν διαβεβαιώσεις από το υπ. Οικονομικών ότι οι στόχοι θα επιτευχθούν.
«Η δημοσιονομική προοπτική για το 2013-14 συνεχίζει να υπόκειται σε μεγάλη αβεβαιότητα» επισημαίνει η έκθεση της Κομισιόν, επειδή -όπως αναφέρει- πολλές πληρωμές φόρων μεταφέρθηκαν στο β’ εξάμηνο του έτους, λόγω της καθυστέρησης των αποφάσεων για το τέλος ακινήτων και την παράταση της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. Το γεγονός αυτό προκαλεί ανησυχία για τη δυνατότητα αποπληρωμής των συσσωρευμένων φόρων από τα νοικοκυριά στους τελευταίους μήνες του έτους, αφού εάν σημειωθούν αποκλίσεις, θα δημιουργηθεί «τρύπα» στα έσοδα του προϋπολογισμού, που «θα πρέπει να καλυφθεί».
Νέες παρεμβάσεις και επέκταση ρυθμίσεων
Το νέο μνημόνιο προαναγγέλλει και άλλα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών αλλαγών. Συγκεκριμένα από τα κείμενα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας προβλέπεται:
Η περαιτέρω κατάργηση των φοροαπαλλαγών και των εκπτώσεων φόρου, που έχουν απομείνει για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Το μέτρο θα αφορά την κατάργηση των χαμηλών συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν για τα νησιά του Αιγαίου (-30% σε σύγκριση με τους ισχύοντες στην υπόλοιπη χώρα) και την κατάργηση της έκπτωσης των δαπανών για ιατρικές επισκέψεις, εξετάσεις και νοσήλια. Το μέτρο θα εφαρμοστεί από τα εισοδήματα του 2014, που θα φορολογηθούν το 2015 και εφεξής.
– Η κατάργηση των φόρων και τελών υπέρ τρίτων, των οποίων η διαδικασία καταγραφής τους και η προώθηση της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός του Σεπτεμβρίου. Οσοι ΦΥΤ δεν καταργηθούν η είσπραξή τους θα «περάσει» στον κρατικό προϋπολογισμό και τα έσοδα θα αποδίδονται κατόπιν στους δικαιούχους φορείς.
– Η αύξηση των εσόδων μέσα από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, φράση που προκαλεί ανησυχίες, δεδομένου ότι μπορεί να ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως. Π.χ., η φορολογία των αγροτεμαχίων, που αποτελεί νέο μέτρο, θεωρείται από το ΥΠΟΙΚ διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
– Η χρονική επέκταση μέτρων που λήγουν. Περιλαμβάνει την εισφορά αλληλεγγύης, αλλά ενδεχομένως και άλλες ρυθμίσεις.
– Οι «στοχευμένες» περικοπές τρεχουσών κρατικών δαπανών, χωρίς καμία διευκρίνιση σε ποιες δαπάνες θα αφορά.
– Η αναδιάρθρωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, με προφανή στόχο την περικοπή του ύψους του, σε μια περίοδο που η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη επενδύσεις προκειμένου να ξεφύγει από την ύφεση. Το ύψος του ΠΔΕ ενδεχομένως περικοπεί και φέτος, δεδομένου ότι το ΥΠΟΙΚ παρακρατεί από τις αρχές του 2013 τα κονδύλια που όφειλε να αποδώσει στους φορείς υλοποίησης του ΠΔΕ και εάν συνεχιστούν τα προβλήματα στα έσοδα και είναι αμφίβολη η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος, τότε οι δαπάνες του ΠΔΕ θα είναι μικρότερες των 6.850.000.000 ευρώ, που έχουν προϋπολογιστεί.
Ο ενιαίος φόρος ακινήτων
Η τρόικα ανησυχεί και για τον προϋπολογισμό του 2014 και συγκεκριμένα για τη δυνατότητα είσπραξης του φόρου ακινήτων το επόμενο έτος μέσω των ΔΟΥ. Οι ελεγκτές θα εξετάσουν το σχέδιο που θα τους παρουσιάσει το ΥΠΟΙΚ για την είσπραξη του Ενιαίου Τέλους Ακινήτων μέσω των εφοριών, με την έκδοση και αποστολή εκκαθαριστικών σημειωμάτων και εάν το κρίνουν ικανοποιητικό, θα προχωρήσει, ενώ σε διαφορετική περίπτωση θα εισπραχθεί και το 2014 μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.
Υπενθυμίζεται πως ο νέος φόρος κατοχής ακινήτων το 2014 θα συμπεριλάβει, εκτός από τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα, και τα ακίνητα που βρίσκονται εντός ή εκτός σχεδίου και τα αγροτεμάχια. Η τρόικα έχει ζητήσει τα καθαρά έσοδα του νέου φόρου να διαμορφωθούν σε 2,7 δισ. ευρώ, ετησίως, περίπου στα ίδια επίπεδα με εκείνα που θα αποδώσει ο φόρος ακινήτων το 2013.
Πάντως, οι ελεγκτές δεν πρόκειται να υποχωρήσουν από τους δημοσιονομικούς στόχους του προγράμματος, τους οποίους η κυβέρνηση πάση θυσία οφείλει να επιτύχει και οι οποίοι συνοψίζονται στην επίτευξη μηδενικού πρωτογενούς αποτελέσματος για το 2013, ενώ η κυβέρνηση (με την ενθάρρυνση της τρόικας) έθεσε στόχο το πρωτογενές αποτέλεσμα ύψους 489 εκατ. ευρώ, ή 0,3% του ΑΕΠ, 1,5% του ΑΕΠ το 2014, 3% το 2015 και 4,5% του ΑΕΠ το 2016.
