Νόμιμη έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας την ίδρυση τεσσάρων νέων Εφετείων στο Ηράκλειο Κρήτης, στη Χαλκίδα, στο Αγρίνιο και στη Μυτιλήνη.
Ωστόσο, στις γνωμοδοτήσεις (20-23/2011) του Συμβουλίου της Επικρατείας υπογραμμίζεται ότι ενόψει σχετικού εγγράφου του υπουργού Δικαιοσύνης με το οποίο αποκλείεται οποιαδήποτε αύξηση του αριθμού των δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων λόγω της ίδρυσης των τεσσάρων νέων Εφετείων, ανήκει τελικώς στην Πολιτεία «η κρίση αν είναι εφικτή η αποτελεσματική λειτουργία» των νέων Εφετείων με «ανακατανομή των ήδη συνισταμένων θέσεων προσωπικού στα υφιστάμενα δικαστήρια».
Ειδικότερα, στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο κατατέθηκαν τέσσερα σχέδια Προεδρικών Διαταγμάτων που προβλέπουν την ίδρυση των τεσσάρων νέων Εφετείων.
Αναλυτικότερα, με το πρώτο διάταγμα ιδρύεται Εφετείο Ανατολικής Κρήτης, με έδρα το Ηράκλειο, στο οποίο θα υπάγονται οι περιφέρειες των Πρωτοδικείων Ηρακλείου και Λασιθίου.
Εφετείο Ευβοίας ιδρύεται με το δεύτερο διάταγμα το οποίο θα έχει έδρα τη Χαλκίδα και θα υπαχθούν σε αυτό οι περιφέρειες των Πρωτοδικείων Χαλκίδας και των Θηβών, οι οποίες αποσπώνται από αυτή του Εφετείου Αθηνών.
Ιδρύεται Εφετείο Δυτικής Στερεάς Ελλάδος, με το τρίτο διάταγμα, το οποίο θα έχει έδρα το Αγρίνιο και θα υπαχθούν σ’ αυτό οι περιφέρειες του Πρωτοδικείου Αγρινίου, Μεσολογγίου και Λευκάδας, οι οποίες αποσπώνται από το Εφετείο Πατρών.
Με το τέταρτο και τελευταίο διάταγμα, ιδρύεται Εφετείο Βορείου Αιγαίου, με έδρα τη Μυτιλήνη, στο οποίο θα υπαχθούν οι περιφέρειες του Πρωτοδικείου Μυτιλήνης και Χίου, που αποσπώνται από το Εφετείο Αιγαίου. Παράλληλα, ορίζεται μεταβατική έδρα του Εφετείου Βορείου Αιγαίου και πολιτικού και ποινικού δικαστηρίου το Πρωτοδικείο Χίου για την εκδίκαση όλων των υποθέσεων αρμοδιότητας Τριμελούς Εφετείου, καθώς και των υποθέσεων του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων.
Συγκεκριμένα, το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ (σ.σ. και στις τέσσερις γνωμοδοτήσεις πρόεδρος είναι ο αντιπρόεδρος Κ. Μενουδάκος και εισηγητής ο πάρεδρος Χ. Ντουχάνης) αναφέρει ότι η η κατά νόμο προηγηθείσα γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου «τάσσεται υπέρ της λελογισμένης αποκέντρωσης των δικαστηρίων η οποία επιτυγχάνεται με την ίδρυση νέων, κατά τρόπο ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση των πολιτών σε αυτά και να αποσυμφορούνται τα “μεγάλα” δικαστήρια της χώρας, τα οποία εμφανίζουν ανησυχητική βραδύτητα στην απονομή της Δικαιοσύνης».
Ο εισηγητής των τεσσάρων σχεδίων Προεδρικών Διαταγμάτων, Χ. Ντουχάνης, (μειοψηφία) υπογραμμίζει ότι οι γνωμοδοτήσεις της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου δεν παρείχαν επαρκή στοιχεία για τη στελέχωση των νέων Εφετείων.
Και αυτό γιατί υπάρχει πρόβλημα ελλιπούς σύνθεσης σε τουλάχιστον επτά λειτουργούντα Εφετεία (Πατρών, Κέρκυρας, Ιωαννίνων, Λαμίας, Ναυπλίου, Καλαμάτας και Δωδεκανήσων). Για το λόγο αυτό «παρίσταται ανάγκη μετάβασης στα Εφετεία αυτά εφετών άλλων δικαστηρίων».
Υπογραμμίζει μάλιστα ο πάρεδρος ότι η γνωμοδότηση του Αρείου Πάγου δεν αναφέρεται στους τρόπους αντιμετώπισης αυτής της κατάστασης η οποία «θα επιδεινωθεί με την ίδρυση τεσσάρων ακόμη Εφετείων».
Εφετείο Ηρακλείου
Ως προς το Εφετείο Ηρακλείου το ΣτΕ αναφέρει ότι στη γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου λαμβάνονται υπόψη ο αριθμός των αποφάσεων που εκδόθηκαν από τα υπαγόμενα στο Εφετείο Κρήτης Πρωτοδικεία και των εφέσεων που ασκήθηκαν κατά των αποφάσεων αυτών κατά τα έτη 2008, 2009 και κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους 2010, οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της περιφέρειας Κρήτης, η οποία εξυπηρετείται από το ήδη λειτουργούν Εφετείο με έδρα την πόλη των Χανίων και εκτιμάται ότι με την ίδρυση του νέου Εφετείου θα βελτιωθούν ουσιαστικά οι συνθήκες απονομής της δευτεροβάθμιας Δικαιοσύνης για τους κατοίκους των νομών Ηρακλείου και Λασιθίου και ιδιαιτέρως των απομακρυσμένων περιοχών των νομών αυτών.
Με την ίδια γνωμοδότηση εξετάζεται η δυνατότητα λειτουργίας δεύτερου Εφετείου στην περιφέρεια της Κρήτης και αναφέρεται ότι το δικαστικό προσωπικό που υπηρετεί στο ήδη υφιστάμενο Εφετείο Κρήτης επαρκεί για τη στελέχωση και του υπό ίδρυση Εφετείου, δεδομένου ότι η μείωση της δικαστηριακής ύλης του Εφετείου Κρήτης και η μεταφορά σημαντικού μέρους των υποθέσεών του προς το νέο Εφετείο θα καταστήσουν δυνατή τη μετακίνηση αριθμού θέσεων δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών προς το τελευταίο, χωρίς αυτό να επηρεάσει την εύρυθμη λειτουργία του υφισταμένου Εφετείου Κρήτης.
Ως προς τη στελέχωση του νέου Εφετείου με δικαστικούς υπαλλήλους, η γνωμοδότηση θεωρεί ότι μικρός αριθμός θέσεων μπορεί να μετακινηθεί από το Εφετείο και την Εισαγγελία Εφετών Κρήτης, των οποίων προφανώς θα μειωθούν αντιστοίχως οι υφιστάμενες θέσεις, ενώ, κατά τα λοιπά, το ζήτημα θα επιλύσει η δημιουργία νέων οργανικών θέσεων, που μπορούν να καλυφθούν με μετάταξη.
Εφετείο Χίου
Αναφορικά με το Εφετείο Χίου, το ΣτΕ επισημαίνει ότι στη σχετική προηγηθείσα γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου λαμβάνονται υπόψη ο αριθμός των αποφάσεων που εκδόθηκαν από τα υπαγόμενα στο Εφετείο Αιγαίου Πρωτοδικεία και των εφέσεων που ασκήθηκαν κατά των αποφάσεων αυτών κατά τα έτη 2008, 2009 και κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους 2010, οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της νησιωτικής περιοχής του Αιγαίου, μέρος της οποίας εξυπηρετείται από το ήδη λειτουργούν Εφετείο Αιγαίου με έδρα τη Σύρο, και ο χαρακτήρας της Μυτιλήνης και της Χίου ως ακριτικών νησιών, γίνεται δε ιδιαίτερη αναφορά στην αναγκαιότητα λειτουργίας του συγκεκριμένου Εφετείου, το οποίο αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών απονομής της Δικαιοσύνης, όχι μόνο από την άποψη της πρόσβασης των κατοίκων των πρωτοδικειακών περιφερειών Μυτιλήνης και Χίου, καθώς και των νομικών παραστατών τους στο υπό ίδρυση Εφετείο, αλλά και από την άποψη της βελτίωσης της οργάνωσης του ήδη λειτουργούντος Εφετείου Αιγαίου, το οποίο, όπως γίνεται δεκτό με τη γνωμοδότηση, κατά την παρούσα κατάσταση, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω της συχνής μετακίνησης των δικαστών για την εξυπηρέτηση των προβλεπόμενων μεταβατικών εδρών του.
Ως προς τη στελέχωση του υπό ίδρυση Εφετείου Χίου με δικαστικούς λειτουργούς, στη γνωμοδότηση περιέχεται η εκτίμηση ότι αυτή θα καταστεί δυνατή με τη μεταφορά από άλλα Εφετεία αριθμού θέσεων δικαστικών λειτουργών, ανάλογου με τη μείωση της δικαστηριακής τους ύλης λόγω της ίδρυσης του νέου Εφετείου, καθώς και των άλλων τριών των οποίων επιχειρείται η ίδρυση, και, ενδεχομένως, με την αύξηση των οργανικών θέσεων στο βαθμό που αυτό είναι αναγκαίο.
Εφετείο Αγρινίου
Σχετικά με το Εφετείο Αγρινίου, το ΣτΕ αναφέρει ότι στη σχετική προηγηθείσα γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου λαμβάνονται υπόψη ο αριθμός των αποφάσεων που εκδόθηκαν από τα υπαγόμενα στο Εφετείο Πατρών Πρωτοδικεία και των εφέσεων που ασκήθηκαν κατά των αποφάσεων αυτών κατά τα έτη 2008, 2009 και κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους 2010, οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, η οποία εξυπηρετείται από το ήδη λειτουργούν Εφετείο με έδρα την Πάτρα, και κρίνεται ως αναγκαία η λειτουργία του νέου Εφετείου, με την οποία θα καταστεί ευχερέστερη η πρόσβαση στη Δικαιοσύνη για τους κατοίκους των νομών Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας και θα αποσυμφορηθεί το Εφετείο Πατρών.
Με την ίδια γνωμοδότηση συνεκτιμώνται έγγραφα του προέδρου Εφετών και του Εισαγγελέα Εφετών Πατρών, σύμφωνα με τα οποία η τυχόν μείωση των οργανικών θέσεων των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών του δικαστηρίου αυτού θα επηρέαζε την εύρυθμη λειτουργία του, κρίνεται, όμως, ότι το πρόβλημα θα επιλυθεί με τη μείωση του φόρτου εργασίας του Εφετείου λόγω της απόσπασης των ως άνω τριών πρωτοδικειακών περιφερειών από την αρμοδιότητά του.
Εξάλλου, ως προς τη στελέχωση του υπό ίδρυση Εφετείου Αγρινίου με δικαστικούς λειτουργούς, γίνεται δεκτό ότι αυτή θα καταστεί δυνατή με τη μεταφορά από το Εφετείο Πατρών αριθμού οργανικών θέσεων αναλόγου με τη μείωση της δικαστηριακής του ύλης λόγω της ίδρυσης του νέου Εφετείου και, κατά τα λοιπά, με την αύξηση των οργανικών θέσεων στο βαθμό που αυτό είναι αναγκαίο.
Αναφορικά με τη στελέχωση του νέου Εφετείου με δικαστικούς υπαλλήλους, στην ίδια γνωμοδότηση αναφέρεται ότι μικρός αριθμός θέσεων μπορεί να μετακινηθεί από το Εφετείο και την Εισαγγελία Εφετών Πατρών, των οποίων προφανώς θα μειωθούν αντιστοίχως οι υφιστάμενες θέσεις, ενώ, κατά τα λοιπά, το ζήτημα θα επιλύσει η δημιουργία νέων οργανικών θέσεων, που μπορούν να καλυφθούν με μετάταξη από καταργούμενες υπηρεσίες του Δημοσίου.
Και η γνωμοδότηση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η λειτουργία του νέου Εφετείου θα είναι ανέφικτη χωρίς αύξηση των οργανικών θέσεων των δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων.
Εφετείο Χαλκίδας
Το Συμβούλιο της Επικρατείας για το ζήτημα της ίδρυσης Εφετείου στη Χαλκίδα σημειώνει ότι η προηγηθείσα γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, αφενός λαμβάνει υπόψη τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες του νομού Ευβοίας και, αφετέρου, επισημαίνει ότι το υπό ίδρυση Εφετείο Ευβοίας, στο οποίο θα υπαχθούν οι περιφέρειες των Πρωτοδικείων Χαλκίδας και Θηβών, αποσπώμενες από την περιφέρεια του Εφετείου Αθηνών, αναμένεται να αποσυμφορήσει το Εφετείο αυτό. Την εκτίμηση δε αυτή στηρίζει, μεταξύ των άλλων, σε στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των αποφάσεων που εκδόθηκαν από τα Πρωτοδικεία που επιχειρείται να υπαχθούν στο ιδρυόμενο Εφετείο και των ασκηθεισών εφέσεων κατά τα έτη 2008, 2009 και το πρώτο τετράμηνο του 2010.
Περαιτέρω, περιέχεται η εκτίμηση ότι η δημιουργία του Εφετείου Ευβοίας θα βελτιώσει τις συνθήκες απονομής της Δικαιοσύνης για τους κατοίκους των δυσπρόσιτων περιοχών του Νομού Ευβοίας και θα καταστήσει ευχερέστερη την πρόσβασή τους σε αυτό, όπως και των νομικών παραστατών τους.
Ακόμη, ως προς το ζήτημα της στελέχωσης του υπό ίδρυση Εφετείου με τον απαιτούμενο αριθμό δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών, καθώς και δικαστικών υπαλλήλων, με την ίδια γνωμοδότηση εκτιμάται ότι μπορεί να επιτευχθεί αφενός μεν μείωση του αριθμού των οργανικών θέσεων δικαστικών λειτουργών του Εφετείου και της Εισαγγελίας Αθηνών, ανάλογη με τη μείωση της δικαστηριακής ύλης του Εφετείου Αθηνών, καθώς και άλλων εφετείων και εισαγγελιών, και αφετέρου με μεταφορά οργανικών θέσεων δικαστικών υπαλλήλων του Εφετείου και της Εισαγγελίας Αθηνών και με μετάταξη υπαλλήλων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ευβοίας.
