Ο «βρόγχος» των μη εξυπηρετούμενων δανείων χαλαρώνει μέσω… κεφαλαιοποίησης επισφαλειών
Πρόταση χωρίς προηγούμενο καταθέτει η PriceWaterhouseCoopers, σχετικά με τα «κόκκινα δάνια» και γενικότερα τις επιχειρηματικές πιστώσεις που δεν εξυπηρετούνται λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης, καθώς αυτό είναι το μείζον ζήτημα που όχι μόνο ταλανίζει την Ελλάδα αλλά δοκιμάζει σκληρά και την ευρωπαϊκή «συνοχή».
Να σημειωθεί ότι οι επισφάλειες στα εταιρικά δάνεια έχουν πλέον ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ.
Προς τούτο, η PwC θεωρεί ότι όλοι οι… ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να μιμηθούν το παράδειγμα της Ιταλίας, δηλαδή να διαχειριστούν ενεργητικά τα προβληματικά επιχειρηματικά τους δάνεια, εγγράφοντας ζημιές και ταυτόχρονα να ενδυναμώνουν τα εποπτικά τους κεφάλαια.
Πιο συγκεκριμένα, η PwC εισηγείται μέρος της ζημιάς, που θα εγγράψουν οι τράπεζες από τις κεφαλαιοποιήσεις επιχειρηματικών και μόνο δανείων, να εγγράφεται ως φορολογική απαίτηση (tax credit), σημειώνοντας ότι μια τέτοια κίνηση δικαιολογείται από τους κανόνες της Βασιλείας. Να σημειωθεί εδώ ότι το πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙΙ επιτρέπει την αναγνώριση tax credit -ορίζοντας όμως ότι, σε περίπτωση που η τράπεζα τεθεί σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης, η φορολογική απαίτηση μετατρέπεται σε οριστική απαίτηση του εκκαθαριστή έναντι του Δημοσίου.
Με αυτή την θεώρηση και πάντα κατόπιν συνεννόησης των Αρχών με την τρόικα,, η PwC εισηγείται να υπάρξει νομοθετική παρέμβαση που θα επιτρέπει στις τράπεζες να σχηματίζουν φορολογική απαίτηση για το 26% της ζημιάς που εγγράφουν εφόσον κεφαλαιοποιούν εταιρικά δάνεια.
Με τον τρόπο αυτό η PwC πιστεύει ότι θα αντιμετωπιστεί επαρκώς το σημαντικό πρόβλημα του «παγώματος» (εκ μέρους των τραπεζών) της ενεργητικής διαχείρισης των «κόκκινων» εταιρικών δανείων -κάτι που οι τράπεζες κατά κανόνα επιχειρούν προκειμένου να μην βλάψουν τα βασικά εποπτικά κεφάλαιά τους. Δεδομένου, λοιπόν, ότι δεν αναμένεται νέα εισροή κεφαλαίων και ότι έχουν ήδη εξαντληθεί τα προβλεπόμενα από την Βασιλεία ΙΙΙ περιθώρια αναβολής φόρου, η PwC ισχυρίζεται ότι η μοναδική λύση στο καυτό αυτό ζήτημα μπορεί να δοθεί μόνον μέσω ενεργοποίησης του μηχανισμού του tax credit.
Πώς λειτουργεί – παράδειγμα
Στο σενάριο που ακολουθεί οι τράπεζες διαθέτουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια συγκεκριμένης εταιρείας ύψους 100 εκατ. ευρώ για τα οποία έχουν σχηματίσει ήδη προβλέψεις 50 εκατ. ευρώ, θα μπορούν να διαπραγματευθούν με ενδιαφερόμενους στρατηγικούς επενδυτές την κεφαλαιοποίηση δανείων 50 εκατ. ευρώ και την αναχρηματοδότηση σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα των υπολοίπων 50 εκατ. ευρώ.
Με την προϋπόθεση βέβαια ότι ο στρατηγικός επενδυτής με τη σειρά του θα αποδεχθεί να βάλει φρέσκο χρήμα της τάξης των 20 εκατ. ευρώ. Με τον τρόπο αυτό τα μεν δάνεια της επιχείρησης θα μειωθούν κατά 50 εκατ. ευρώ, τα κεφάλαιά της θα ενισχυθούν κατά 70 εκατ. ευρώ και το υπόλοιπο των δανείων της (50 εκατ. ευρώ) θα καταστεί ενήμερο.
Τα οφέλη για τις πιστώτριες τράπεζες με βάση την πρόταση της PwC δεν τελειώνουν εδώ. Κεφαλαιοποιώντας δάνεια ύψους 50 εκατ. ευρώ, γίνονται μέτοχοι της εταιρείας, και εγγράφουν ζημιά, το ύψος της οποίας μπορεί να ανέλθει έως και τα 50 εκατ. ευρώ.
Το 26% της ζημιάς, όμως, αποτελεί φορολογική απαίτηση -και ως εκ τούτου όχι μόνο δεν επιβαρύνει τα εποπτικά τους κεφάλαια, αλλά αντίθετα τα ενισχύει. Και αυτό επειδή είχαν ήδη σχηματίσει προβλέψεις 50 εκατ. ευρώ που είχαν αφαιρεθεί από τα εποπτικά κεφάλαια.
Το παράδειγμα της Ιταλίας
Τον δρόμο χαράζει η Ιταλία, που ήδη προχώρησε στην θεσμοθέτηση της δυνατότητας των τραπεζών να αναγνωρίζουν ως φορολογική απαίτηση μέρος της ζημιάς που γράφουν από την ενεργητική διαχείριση προβληματικών επιχειρηματικών δανείων. Στην Ισπανία μάλιστα συζητείται το ενδεχόμενο να δοθεί η δυνατότητα φορολογικής απαίτησης για όλες τις προβλέψεις έναντι δανείων που σχηματίζουν οι τράπεζες.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο, η ελεγκτική – συμβουλευτική εταιρεία ισχυρίζεται ότι θα ανοίξει ο δρόμος για ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας. Τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι «μέρος των επιχειρήσεων έχει ήδη χαθεί, καθώς δύσκολα μπορούν να ξαναγίνουν βιώσιμες. Πρέπει όμως να αντιμετωπισθεί η νέα γενιά, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρηματικών δανείων χρήζει ρυθμίσεων. Η αναγνώριση φορολογικής απαίτησης αποτελεί έξυπνη λύση».
Μπαράζ νέων επισφαλειών
Στον ευρωπαϊκό Νότο (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία) και την Ιρλανδία παρατηρείται η πιο επώδυνη αύξηση μη εξυπηρετούμενων δανείων. Τα χαρτοφυλάκια των ελληνικών, ιταλικών, ισπανικών και ιρλανδικών τραπεζών είχαν την μεγαλύτερη συμμετοχή στην αύξηση των NPLs στην Ευρώπη, τα οποία πλέον έχουν ξεπεράσει το 1,2 τρισ. ευρώ.
Για την Ελλάδα, η λύση στο θέμα των προβληματικών δανείων είναι κάτι παραπάνω από επιτακτική, καθώς ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε η ανακεφαλαιοποίηση δεν μπόρεσε να δώσει λύση στο πρόβλημα -και άλλωστε αποδείχθηκε ότι τα 50 δισ. ευρώ δεν αρκούσαν. Οι τράπεζες δεν προχωρούν ακόμη σε πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων παρά το γεγονός ότι το ύψος τους υπολογίζεται ότι ξεπέρασε τα 65 δισ. ευρώ ή το 30% των συνολικών χορηγήσεων.
Από αυτά, τα 35 δισ. ευρώ είναι επιχειρηματικά δάνεια, ενώ τα υπό εξέλιξη stress tests θα βγάλουν -σύμφωνα με την εκτίμηση της PwC- νέες επισφάλειες στα εταιρικά δάνεια άνω των 10 δισ. ευρώ για την τριετία 2014 – 2016.
Να σημειωθεί ότι, στις 30 Ιουνίου, τα ενοποιημένα ίδια κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών ανέρχονταν σε περίπου 30 δισ. ευρώ.
