Στο τέλος της ερχόμενης εβδομάδας αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή για ψήφιση το σχέδιο νόμου για την ίδρυση του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου.
Όπως δήλωσε το πρωί ο υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Κωστής Χατζηδάκης, «μετά από αρκετούς μήνες προσπαθειών δημιουργήθηκαν πια επαρκείς προϋποθέσεις για τη σύσταση του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου. Το νομοσχέδιο αυτό υπογραμμίζει επίσης τη σαφή δέσμευση της κυβέρνησης να προχωρήσει στη σύσταση του Ταμείου χωρίς καθυστερήσεις. Αυτή είναι η προσπάθειά μας από την πρώτη στιγμή και πιστεύω βαθύτατα ότι το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο θα δώσει ελπίδα στις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις και θα έχει σίγουρα προστιθέμενη αξία σε μια κρίσιμη περίοδο για την ελληνική οικονομία».
Εξάλλου, ο υφυπουργός Νότης Μηταράκης δήλωσε ότι «μετά από συστηματικές προσπάθειες αρκετών μηνών, είμαστε πλέον στην ευχάριστη θέση να μπορούμε να καταθέσουμε το νομοσχέδιο για τη σύσταση του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου. Ένα σημαντικό εργαλείο για την προσέλκυση νέων πόρων στην ελληνική οικονομία. Ο στόχος να βγούμε από την κρίση, απαιτεί την εξωστρέφεια της οικονομίας. Η προσέλκυση νέων πόρων, η προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό στην πραγματική οικονομία, είναι πολύ κρίσιμη για να μπορέσουμε να στηρίξουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το παρόν Ταμείο μας δίνει το όχημα το οποίο εντός του 2013 θα έχει νομοθετηθεί για να μπορέσει από το 2014 ν’ αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης».
Μετά από 11 μήνες διαπραγματεύσεων με την τρόικα που είχε ενδοιασμούς για την ιδέα καθώς θεωρούσε ότι θα δημιουργηθεί μια «νέα ΕΤΒΑ» και με αρνητική διάθεση επί σειρά μηνών και από τη γερμανική πλευρά αλλά και κόντρα στη γραφειοκρατία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας επενδύσεων, τελικά, όπως σχολίαζαν σήμερα κορυφαία στελέχη του υπουργείου, το όραμα θα αρχίσει να λειτουργεί εντός του 2014.
Υπενθυμίζεται ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα επενδύσει το ποσό των 350 εκατ. ευρώ, με χρηματοδοτικές πηγές το ΠΔΕ και το ΕΣΠΑ. Το τελικό ύψος των κεφαλαίων που θα διαχειρίζεται το ταμείο θα γίνει γνωστό όταν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με τους υποψήφιους επενδυτές. Ήδη π.χ. κατά την επίσκεψη του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Β. Σόιμπλε στην Αθήνα είχε υπογραφεί μνημόνιο συνεννόησης με τη γερμανική KfW με το οποίο η γερμανική τράπεζα δηλώνει έτοιμη να υποστηρίξει την πρωτοβουλία και να εξετάσει, σε συμφωνία με τη γερμανική κυβέρνηση, επένδυση ύψους έως 100 εκατ. ευρώ στο Ταμείο. Επιπλέον έχει συμφωνηθεί κατ΄ αρχήν η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, όπως ανακοίνωσε χθες ο πρόεδρός της Β. Χόγιερ, το Ίδρυμα Ωνάση έχει δεσμευτεί για τη συμμετοχή του και ανακοινώσεις αναμένεται να γίνουν την ερχόμενη εβδομάδα ενώ διεξάγονται συζητήσεις με άλλους υποψήφιους, όπως το γαλλικό ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (Caisse des Depots) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Μάλιστα όπως σχολίαζε σήμερα το πρωί κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης υπάρχει ήδη μια μάζα επενδυτών που επιτρέπει την υλοποίηση του έργου ενώ αναμένεται να υπάρξουν και άλλοι χρηματοδότες του ταμείου καθώς ισχυρό ενδιαφέρον υπάρχει από ιδιώτες ξένους επενδυτές.
Σημειώνεται ότι το τελικό ποσοστό του Ελληνικού Δημοσίου δεν θα υπερβαίνει το 50% του μετοχικού κεφαλαίου στο τέλος της διαδικασίας κεφαλαιοποίησης του Ταμείου.
Το Ταμείο θα διοικείται από επαγγελματικό management διεθνούς εμβέλειας που θα επιλεγεί από τους μετόχους του κατά τις προβλέψεις του Καταστατικού του, μετά από διαφανή διαδικασία επιλογής, με βάση τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης και την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τους διαχειριστές κεφαλαίων. Εκπρόσωποι του Ελληνικού Δημοσίου στα συλλογικά όργανα διοίκησης θα είναι οι Υπουργοί Οικονομικών και Ανάπτυξης ή εκπρόσωποί τους που θα ορίζονται με υπουργική απόφαση.
Οι επενδυτικές προτάσεις θα αξιολογούνται από τη διοίκηση του Ταμείου και η απόφαση κατά τη διεθνή πρακτική θα λαμβάνεται από επιτροπή επενδύσεων, η οποία θα αποτελείται κατά πλειοψηφία από ανεξάρτητα μέλη εγνωσμένης επαγγελματικής εμπειρίας.
Έδρα του Ταμείου θα είναι το Λουξεμβούργο. Η επιλογή αυτή, όπως σημειώνεται από το υπουργείο Ανάπτυξης, έγινε για λόγους ευελιξίας και σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα για τη λειτουργία αντίστοιχων θεσμών. Περαιτέρω επελέγη για τη διευκόλυνση επενδυτών τρίτων χωρών, πλην της Ελλάδας, να χρηματοδοτήσουν το Ταμείο και, εμμέσως, την ελληνική οικονομία, που είναι και το ζητούμενο. Αλλά, στην πραγματικότητα αυτό που έχει τελικά περισσότερη σημασία είναι ότι το Ταμείο θα δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και θα επενδύει σε ελληνικές επιχειρήσεις.
Σε ποιους τομείς θα επενδύει το Ταμείο
Το Ταμείο θα παρέχει κεφάλαια στις ελληνικές τράπεζες για χρηματοδότηση ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) με ευνοϊκούς όρους. Επίσης, θα παρέχει κεφαλαιακή στήριξη σε ΜΜΕ συμμετέχοντας στο μετοχικό τους κεφάλαιο. Τρίτον, θα χρηματοδοτεί έργα υποδομής που δεν καλύπτονται απευθείας από τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Στόχος του Ταμείου είναι να λειτουργήσει κατά βάση ως πλατφόρμα για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων στην Ελληνική Οικονομία. Επίσης στόχος του είναι να βοηθήσει ενεργά στην αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος ρευστότητας στην πραγματική οικονομία και τις ΜΜΕ με παροχή δανείων φθηνότερου κόστους (χαμηλότερου επιτοκίου) στις Ελληνικές επιχειρήσεις. Το Ταμείο δεν έχει σκοπό να υποκαταστήσει τα υπάρχοντα εργαλεία, αντιθέτως σκοπό έχει να τα συμπληρώσει ούτως ώστε να αυξηθεί η συνολική θετική επίδρασή τους στην ρευστότητα της οικονομίας. Για παράδειγμα το Επενδυτικό Ταμείο θα μπορεί να αποκτά μετοχική συμμετοχή σε ΜΜΕ, κάτι που δεν μπορεί να κάνει το ΕΤΕΑΝ. Επίσης θα μπορεί να παρέχει ανακυκλούμενα κεφάλαια κίνησης ή αναχρηματοδοτήσεις δανείων υγειών ΜΜΕ, που επίσης εκφεύγουν της δραστηριότητας του ΕΤΕΑΝ.
Οι επιχειρήσεις θα έρχονται σε επαφή με το Ταμείο για δάνεια μέσω των Ελληνικών Τραπεζών κατά το επιχειρησιακό μοντέλο της KFW ή άλλων αντίστοιχων οργανισμών.
Ο στόχος του Ταμείου είναι να εκμεταλλευτεί την υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση των βασικών εταίρων (KFW, EIB, Γαλλικό Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων) ούτως ώστε το επιτόκιο χορηγήσεων στις ΜΜΕ (μέσω των ελληνικών τραπεζών) να είναι σημαντικά χαμηλότερο από το σημερινό. Οι εξασφαλίσεις θα ορίζονται με τραπεζικά κριτήρια.
Σημειώνεται ότι το Ελληνικό Δημόσιο κατά την συνήθη διεθνή πρακτική θα αναλάβει το πρώτο κι υψηλότερο επίπεδο κεφαλαιακού ρίσκου με στόχο την επιτυχή δημιουργία πλατφόρμας προσέλκυσης επενδύσεων στην Ελληνική Οικονομία. Επιπλέον, το Ελληνικό Δημόσιο προσδοκά υπεραξίες από το συμμετοχή του στο Ταμείο, κάτι που δεν ισχύει για τις ενισχύσεις του αναπτυξιακού νόμου.
Όπως διευκρινίζεται από το υπουργείο, η διοίκηση του Ταμείου θα είναι ενιαία. Ωστόσο, κατά τα διεθνή πρότυπα μπορεί να συνιστώνται υποταμεία για διαφορετικούς τομείς δραστηριότητας. Καθένα από τα ταμεία αυτά είναι λογικό να χρειάζεται managers με αντίστοιχη διοικητική εμπειρία διαχείρισης επενδύσεων στον συγκεκριμένο τομέα.
Μελέτες σκοπιμότητας ίδρυσης του Ταμείου
Έχει γίνει μελέτη από τη διεθνή εταιρία Oliver Wyman για τη σκοπιμότητα ίδρυσης του ταμείου, από την οποία προέκυψε ότι υπάρχει σημαντικό κενό χρηματοδότησης στην ελληνική αγορά, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ύψους 15- 18 δισ. ευρώ. Αυτό καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας του Ταμείου. Έχει γίνει επίσης πρόσφατα μελέτη της διεθνούς εταιρίας Finance in Motion για τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ η οποία καταγράφει τα υπάρχοντα χρηματοδοτικά εργαλεία, τις ελλείψεις και αδυναμίες τους και καταγράφει τις ανάγκες σε νέα χρηματοδοτικά προϊόντα όπως αυτές προσδιορίστηκαν από την πλευρά τόσο των ελληνικών τραπεζών όσο και των επιχειρήσεων.
Μάλιστα, προτιμήθηκε η λύση του Ταμείου αντί της ίδρυσης Τράπεζας γιατί στο υπάρχον τραπεζικό περιβάλλον της Ελλάδας, που έχει οδηγηθεί σε μεγάλη συγκέντρωση για λόγους ασφάλειας, θα ήταν πολύ δύσκολο να ιδρυθεί νέα τράπεζα, η οποία θα απαιτούσε έτσι κι αλλιώς περισσότερα κεφάλαια και θα λειτουργούσε σε πολύ αυστηρότερο ρυθμιστικό πλαίσιο. Επιπλέον το ταμείο μπορεί να λειτουργήσει πολύ πιο ευέλικτα σε σχέση με μια Τράπεζα, ενώ σε αντίθεση με τις τράπεζες μπορεί να αποκτά μετοχική συμμετοχή σε επιχειρήσεις.
