Το «πράσινο φως» σε δύο νέους κανονισμούς για τον σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (ΤΕΝ-Τ) έδωσε την Τρίτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Για την Ελλάδα προβλέπεται η αναβάθμιση των οδικών και σιδηροδρομικών μεταφορών στους άξονες Αθήνας- Πάτρας και Αθήνας- Θεσσαλονίκης με διακλάδωση προς την Ηγουμενίτσα, καθώς και της θαλάσσιας σύνδεσης του Πειραιά προς το Ηράκλειο της Κρήτης και από εκεί προς τη Λεμεσσό. Προς Βορράν ο σχεδιασμός προβλέπει διασύνδεση με τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης μέσω Βουλγαρίας και Ουγγαρίας. Όλα αυτά προσφέρουν μοναδικές ευκαιρίες για την Ελλάδα, εκτιμά ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Γιώργος Κουμουτσάκος, ο οποίος είναι και ένας από τους δύο εισηγητές του Ευρωκοινοβουλίου για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα.
«Το γεγονός ότι η Ελλάδα συνδέεται με ένα νέο, ολοκληρωμένο δίκτυο συνδυασμένων μεταφορών στην Ευρώπη της δίνει ένα πολύ μεγάλο αβαντάζ. Ενισχύει ακόμα περισσότερο τη γεωπολιτική αξία που έχει η χώρα, καθώς οι μεγάλες εμπορευματικές και οικονομικές ροές δεν είναι δυτικοκεντρικές όπως ήταν πριν μερικά χρόνια. Είναι κυρίως ροές που έρχονται από την Ανατολή προς τη Δύση, αλλά και από τη Δύση προς την Ανατολή. Αυτή η μεγάλη αλλαγή βάζει την Ελλάδα στο κέντρο του χάρτη. Προσωπικά εκτιμώ ότι εκεί βρίσκεται το νέο αναπτυξιακό μοντέλο για την Ελλάδα» τονίζει ο Έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.
Αναζητώντας ιδιωτικά κεφάλαια
Συνολικά 26 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2020 προβλέπει ο αρχικός σχεδιασμός της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για τα έργα υποδομής στις μεταφορές, αλλά οι συνολικές ανάγκες θα είναι σχεδόν δεκαπλάσιες, επισημαίνει ο έτερος εισηγητής, ο Γερμανός σοσιαλδημοκράτης Ισμαήλ Ερτούνγκ.
«Αν θέλουμε να ολοκληρώσουμε το κύριο κομμάτι του δικτύου μέχρι το 2020, θα χρειαστούμε περίπου 250 δισ. ευρώ. Για να γίνει αυτό λέμε ότι κάθε κράτος-μέλος έχει την ευθύνη για τις υποδομές του, άρα πρέπει και να συνεισφέρει το μεγαλύτερο μερίδιο της χρηματοδότησης. Για να υπάρχει όμως μεγαλύτερο κίνητρο, είμαστε διατεθειμένοι να συνεισφέρουμε έως 40% από τον προϋπολογισμό του έργου, με κονδύλια από τον ̔κουμπαρά’ των 26 δις. που έχουμε συνολικά στη διάθεσή μας» λέει ο Ισμαήλ Ερτούνγκ.
Τα υπόλοιπα κεφάλαια θα αναζητηθούν σε εθνικούς πόρους των κρατών-μελών από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, αλλά κυρίως σε ιδιωτικά κεφάλαια που, όπως επισημαίνει ο Έλληνας ευρωβουλευτής Γιώργος Κουμουτσάκος, αναμένεται να συγκεντρωθούν με ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο: τα «ομόλογα έργου». «Τα ομόλογα έργου βρίσκονται σε πιλοτική φάση μέχρι το τέλος του χρόνου και όλοι περιμένουν ότι θα έχουν βγει τα κατάλληλα συμπεράσματα ώστε από το 2014, με την εκκίνηση του νέου κοινοτικού προϋπολογισμού, το εργαλείο αυτό των ευρωπαϊκών ομολόγων έργου να είναι έτοιμο προς αξιοποίηση. Στην εποχή αυτή τη δύσκολη δεν είναι πάντα εύκολο να βρεις χρηματοδότηση, είτε από το Δημόσιο, είτε ακόμα και από τα περιορισμένα κοινοτικά χρήματα. Πρέπει να βγεις στις αγορές. Κι έτσι οι εταιρείες που έχει εγκριθεί ότι θα συμμετέχουν σε τέτοια έργα μπορούν να εκδίδουν τα ομόλογα έργου, με την κάλυψη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων» εξηγεί ο Έλληνας ευρωβουλευτής.
Οι δυσκολίες της γραφειοκρατίας
Ήδη από την έναρξη των διαβουλεύσεων για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα ο αρμόδιος Επίτροπος Σιμ Κάλας είχε κάνει λόγο για «δυσκολίες στη χρηματοδότηση του σχεδίου». Η συνταγή προβλέπει κεφάλαια εκκίνησης από την ΕΕ, αναζήτηση επιπλέον κεφαλαίων με «μόχλευση», ομόλογα από τις ιδιωτικές κατασκευαστικές εταιρίες και εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Όλα αυτά σημαίνουν ευκαιρίες, αλλά και υποχρεώσεις για την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς, επισημαίνει ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Σπύρος Δανέλλης.
«Πρέπει επιτέλους να έχουμε ολοκληρωμένους και αξιόπιστους σχεδιασμούς και να βάλουμε προτεραιότητες. Μονάχα μέσα από μία τέτοια λογική- που φαίνεται να είναι αυτονόητη, αλλά δυστυχώς δεν είναι- μπορούμε να αξιοποιήσουμε από δω και μπρος και όχι να κατασπαταλήσουμε τους πόρους που απορροφούμε. Και βέβαια να ξεφύγουμε από ένα ιδιότυπο δόγμα που μας ακολουθεί κι ένα στερεότυπο, ότι θα πρέπει όλα να κινούνται μέσα από το κράτος» λέει ο Έλληνας ευρωβουλευτής.
Η ανάγκη αυτή γίνεται πιο επιτακτική, καθώς αναμένεται έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών-μελών για την εξασφάλιση των κεφαλαίων εκκίνσης από τα κοινοτικά ταμεία. «Το ταμείο που θα διαθέτει αυτά τα χρήματα θα τα διαθέτει όσο υπάρχουν. Θα ισχύσει ο κανόνας first-come, first- served, δηλαδή όποιος έχει ώριμες προτάσεις, θα χρηματοδοτούνται και με την απορρόφηση των πόρων αυτών αρχίζει να λιγοστεύει το ταμείο» προειδοποιεί ο Σπύρος Δανέλλης, μιλώντας στην Deutsche Welle.
Η αλήθεια είναι ότι στο παρελθόν είχαν δοθεί πολλά δισεκατομμύρια για οδικά και σιδηροδρομικά έργα στον άξονα Πάτρας- Αθήνας- Θεσσαλονίκης, τα οποία δεν απέφεραν πάντα τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Αλλά όπως δηλώνει ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κουμουτσάκος «είναι καιρός να τελειώνουμε με το παρελθόν και να δούμε με νέα ματιά τις μεγάλες αναπτυξιακές δυνατότητες και ευκαιρίες που έχει η χώρα ως αναπόσπαστο μέλος των Διευρωπαϊκών Δικτύων».
