Η εκπαίδευση των υπαλλήλων εννέα βιβλιοθηκών της Ελλάδας στον εξοπλισμό και στην πολιτική χρήσης των Μedia Labs που έχει κατασκευάσει το Future Library με τη χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» συνεχίζεται.
Ο Δημήτρης Πρωτοψάλτου, υπεύθυνος του Future Library, εξηγεί στην ομάδα που έχει ακροβολιστεί γύρω του στο Brain Pulse Room τη χρήση του χώρου. Άλλοι κάθονται σε κούνιες, άλλοι στο πάτωμα, άλλοι σε καθίσματα φουτουριστικά.
Παρακολουθώ τα πόδια της Βιβής και του Γιάννη να αιωρούνται. Αλλάζει η προοπτική σου από εκεί πάνω, είναι το πρώτο που σκέφτομαι. «Μοιάζουν τα σπίτια με σπιρτόκουτα…». Αλλάζει ο τρόπος που σκέφτεσαι. «… μοιάζουν μυρμήγκια οι ανθρώποι…». Αλλάζεις συμπεριφορά. Αλλάζει ο κόσμος. Αυτή ακριβώς είναι η αποστολή των Μedia Labs που μόλις παραδόθηκαν σε εννέα δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες σε όλη τη χώρα, στη Δράμα, στην Κοζάνη, στα Τρίκαλα, στη Λιβαδειά, στην Κόρινθο, στη Ναύπακτο, στο Κερατσίνι-Δραπετσώνα, στην Ηλιούπολη, στα Χανιά: να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, να γίνουμε δημιουργικοί, να πειραματιστούμε, να δοκιμάσουμε να αλλάξουμε τον κόσμο.
«Κόμβοι δημιουργικότητας και συνεργασίας, που προορίζoνται κυρίως για δραστηριότητες γύρω από τις τέχνες, την τεχνολογία και την καινοτομία», έτσι αυτοορίζονται τα Μedia Labs. Προορισμός τους είναι «να δώσουν λύσεις και διεξόδους κυρίως σε εφήβους, μαθητές, φοιτητές, νέους επαγγελματίες, ανέργους και μετανάστες». Τι σημαίνουν αυτά στην πράξη το μάθαμε στην Ηλιούπολη, παρακολουθώντας το τελευταίο σεμινάριο των Μedia Labers – των υπαλλήλων των εννέα βιβλιοθηκών που αναλαμβάνουν την επιμέλεια της λειτουργίας των Μedia Labs.
Το Co-working lounge, το Brain Pulse Room και το Music Studio
Η έκταση και η διάταξη των χώρων των Μedia Labs διαφέρει από βιβλιοθήκη σε βιβλιοθήκη, αλλά η οριοθέτηση είναι κοινή: τρεις χώροι με hi-tech εξοπλισμό για διακριτές λειτουργίες.
Το Co-working lounge, ένας ανοιχτός χώρος, εξοπλισμένος με προτζέκτορα, διαδραστικό πίνακα, υπολογιστές και τραπέζια συνεδριάσεων, προσφέρεται για συναντήσεις μεγάλων ομάδων, προβολές, μουσικές βραδιές και παραστάσεις, για ξεναγήσεις στον κυβερνοχώρο, για την κατασκευή ιστοσελίδων, για τη διαχείριση βίντεο στο YouTube, για σεμινάρια πληροφορικής και για κάθε λογής δημιουργικές δραστηριότητες και εκπαιδευτικές δράσεις.
Ένα διάφανο τζάμι απομονώνει μια γωνιά του χώρου δημιουργώντας το Brain Pulse Room. Είναι το δωμάτιο με τις κούνιες. Στον τοίχο, σε μπλε βαθύ, η φράση «Σκέφτομαι, άρα υπάρχω» του Καρτέσιου. Ο χώρος, εξοπλισμένος με μεγάλη οθόνη και βίντεο, προσφέρεται για συναντήσεις μικρών ομάδων για δημιουργική σκέψη και τηλεδιασκέψεις, κατόπιν κράτησης. Είναι δεν είναι δέκα τετραγωνικά, αλλά έχει την πιο αντισυμβατική και διασκεδαστική επίπλωση. Οι Μedia Labers επέμεναν να δοκιμάσω το κάθισμα-σβούρα, μια εργονομική πλαστική στρογγυλή πολυθρόνα που γυρίζει γύρω από τον εαυτό της «χωρίς να πέφτεις». Χαλάρωσε και δοκίμασε, μπορείς εδώ να παίξεις και να πειραματιστείς με ασφάλεια, ήταν το μήνυμα.
Ακριβώς δίπλα, με την απαραίτητη ηχομόνωση, βρίσκεται το Music Studio. Ένα κανονικό στούντιο σε μικρογραφία, με κιθάρα και πλήκτρα, μικρόφωνο, κονσόλα, μείκτη και υπολογιστή με επαγγελματικό επεξεργαστή εικόνας για όσους θέλουν να ηχογραφήσουν ένα τραγούδι, να γυρίσουν ένα βίντεο, να κάνουν μια ραδιοφωνική εκπομπή.
Η Μαργιορή Τσιούντα, η Εύα Αναγνώστου, η Μαρία Τολίκα και ο Γιώργος Μπίκας, από το Future Library, εξήγησαν τη λειτουργία του εξοπλισμού στους Μedia Labers. Ο εξοπλισμός είναι κοινός για κάθε βιβλιοθήκη, αλλά καθεμιά θα καταρτίσει τους δικούς της κανονισμούς και πολιτική χρήσης για το Media Lab της.
Γενιά Υ, Μedia Labers και πειραματισμοί
Οι χώροι προορίζονται κυρίως για τη Γενιά Υ, νέους 18-34 ετών, τη δημιουργική γενιά της χώρας. «Αυτούς θέλουμε να φέρουμε στις βιβλιοθήκες», λέει ο Δημήτρης Πρωτοψάλτου, και τα Μedia Labs έχουν κατασκευαστεί για να ελκύουν ειδικά αυτή την ηλικιακή κατηγορία. Χώροι όπου το βλέμμα κινείται ελεύθερα μέσα από διαφανή τζάμια, μοντέρνα μίνιμαλ νεανική επίπλωση, όπου κυριαρχεί το γκρι και το λευκό, το κόκκινο και το βαθυκύανο, άνετοι φουτόν καναπέδες, ζωηρόχρωμα μαξιλάρια, συνθήματα στους τοίχους. Έξω από το Music Studio η λέξη «Creativity» (δημιουργικότητα) με μεγάλα μαύρα γράμματα κυριαρχεί σε κόκκινο φόντο. Στην είσοδο της βιβλιοθήκης, δεξιά, διαβάζω το σύνθημα των Media Labs: «Δημιουργώ, μαθαίνω, παίζω, χαλαρώνω» και στον τοίχο απέναντι τη φιλοσοφία τους: «Change your mind. Change the world» (Άλλαξε τρόπο σκέψης. Άλλαξε τον κόσμο). Δίπλα απόσπασμα από το ποίημα «Από την ελπίδα, ΙΙΙ» της Κικής Δημουλά, που παραχώρησε τη χρήση του με χαρά στα Media Labs. Σε κάθε χώρο, τα ασπρόμαυρα τετραγωνάκια του κώδικα QR, με ένα πέρασμα εμπρός τους του κινητού, αποκαλύπτουν πλήθος κωδικοποιημένες πληροφορίες.
«Πολλά αγγλικά» παρατηρώ στον Δημήτρη Πρωτοψάλτου. «Προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε τον κώδικα επικοινωνίας της Γενιάς Υ, που έχει πολλά αγγλικά στοιχεία», μου απαντά. «Δοκιμή κάνουμε, να δούμε τι ελκύει τους νέους. Αν δούμε ότι κάναμε λάθος, θα κάνουμε αλλαγές».
«Πειραματισμός» είναι η λέξη-κλειδί για το Future Library. «Η κουλτούρα των βιβλιοθηκονόμων στην Ελλάδα δεν σχετιζόταν με τον πειραματισμό, την καινοτομία» λέει ο Δημήτρης Πρωτοψάλτου και τονίζει ότι η επιτυχία των προγραμμάτων του Future Library και των Media Labs στηρίζεται όχι στον εξοπλισμό αλλά στο προσωπικό των βιβλιοθηκών. Η Μαρία, η Ράνια, ο Κωνσταντίνος, η Έρρικα, η Κωνσταντινιά, ο Ανδρέας, η Τζένη, η Κατερίνα, η Ιουλία, συνολικά δεκαεπτά άτομα από εννέα βιβλιοθήκες, ανήκουν σε μια ομάδα υπαλλήλων που αντιλαμβάνονται πως έχουν ευθύνη για τη λειτουργία της βιβλιοθήκης τους. Από εικοσάρηδες μέχρι πενηντάρηδες, κάνουν προσπάθεια να αλλάξουν νοοτροπία, να βγουν από το περιοριστικό δημοσιοϋπαλληλικό μοντέλο και να λειτουργήσουν ως μοχλοί κίνησης της δημιουργικότητας στις τοπικές κοινωνίες τους. Η συμμετοχή στις δράσεις του Future Library έχει δημιουργήσει μια συλλογικότητα μέσα στην οποία ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους και ανανεώνεται ο ενθουσιασμός τους. «Η ανακαίνιση των χώρων, καθετί νέο, εντυπωσιάζει τον κόσμο στην αρχή», λέει ο Δημήτρης Πρωτοψάλτου. «Το αν θα γίνουν όμως χρήστες της βιβλιοθήκης σχετίζεται με το προσωπικό, γι’ αυτό επιμένουμε στην εκπαίδευση των υπαλλήλων των βιβλιοθηκών και τους προτείνουμε ιδέες ώστε να πειραματιστούν με νέες χρήσεις και υπηρεσίες που θα προσελκύσουν κόσμο στις βιβλιοθήκες τους».
Media Labs… καλούν δημάρχους
Ως εδώ καλά. Το Future Library ανέλαβε τη δαπάνη για τα Media Labs και τον εξοπλισμό τους. Google και Vodafone είναι χορηγοί διαδικτυακής επικοινωνίας και τηλεπικοινωνιών. Ποιος πληρώνει αναλώσιμα, συντήρηση, επισκευές, αναβαθμίσεις κτλ.; «Οι δημόσιες βιβλιοθήκες έχουμε ακόμη έναν προϋπολογισμό. Είναι δραματικά μειωμένος, αλλά θα προσπαθήσουμε να εξοικονομήσουμε κάποιο ποσό γι’ αυτές τις ανάγκες» είπε ο Δημήτρης Λουλόπουλος από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Δράμας, μία από τις τρεις δημόσιες βιβλιοθήκες του Υπουργείου Παιδείας (οι άλλες είναι της Λιβαδειάς και της Ναυπάκτου) που απέκτησαν Media Lab. Στις άλλες, στις δημοτικές, θα πρέπει να κονδύλια να εξασφαλίσουν οι δήμαρχοι. Ήδη κριτήριο για την ένταξη μιας βιβλιοθήκης στο πρόγραμμα των Media Labs ήταν -εκτός από τις κτιριακές προϋποθέσεις και την προθυμία του προσωπικού- οι προθέσεις των δημάρχων να στηρίξουν τα Media Labs τόσο οικονομικά όσο και με τη διάθεση ανθρώπινου δυναμικού από άλλες δημοτικές υπηρεσίες.
Εγκαίνια στις 6 και 7 Δεκεμβρίου
Τα εγκαίνια των Μedia Labs θα γίνουν ταυτόχρονα στις εννέα βιβλιοθήκες με Μαραθωνίους Δημιουργικότητας στις 6 και 7 Δεκεμβρίου. Αρχίζουν στις 10.00 το πρωί με ξενάγηση στα Μedia Labs και τελειώνουν αργά το βράδυ με πολλή μουσική από ντόπια συγκροτήματα και DJs. Τηλεδιάσκεψη με τους φυσικούς του CERN, ηχογράφηση παραμυθιών, δημιουργία διαδικτυακής ραδιοφωνικής εκπομπής είναι κάποιες από τις δράσεις των Μαραθωνίων που έχουν σχεδιάσει οι βιβλιοθήκες. Οι περισσότερες δράσεις απαιτούν προεγγραφή. Ενημερωθείτε λοιπόν έγκαιρα για τον Μαραθώνιο στη βιβλιοθήκη της περιοχής σας.
