Aυξημένες απαιτήσεις για τα μέλη του Χ.Α., όσον αφορά δεσμεύσεις πόρων για κάλυψη κινδύνου, φέρνει η προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου, με βάση τις επιταγές του Κανονισμού EMIR που στην εγχώρια αγορά αναμένεται να ισχύσει εντός του Σεπτεμβρίου.
Η μη αποδοχή εγγυητικών επιστολών, αλλά και η κατάθεση υποχρεωτικώς στην ΤτΕ των χρημάτων του Κεφαλαίου Εκκαθάρισης, αλλά και αυτών των περιθωρίων ασφάλισης, είναι κάποιες μόνο από τις αλλαγές που φέρνει ο ΕΜΙR.
Σήμερα, το Κεφάλαιο Εκκαθάρισης είναι 128 εκατ. ευρώ, οι πρόσθετες εγγυήσεις σε μετρητά φθάνουν τα 227 εκατ. και οι εγγυητικές επιστολές τα 22 εκατ. ευρώ. Ο «κίνδυνος» με το νέο μοντέλο θα πρέπει να καλυφθεί μη λαμβανομένων υπόψη των εγγυητικών επιστολών.
Συνολικά, οι μεταβολές στην αγορά αξιών αφορούν κυρίως το μοντέλο διαχείρισης κινδύνου, με σημαντικότερες τις εξής:
– Η ΕΤ.ΕΚ. (Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών του Χ.Α.) αναλαμβάνει πλήρως το ρόλο του Κεντρικού Αντισυμβαλλόμενου για τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται στην αγορά αξιών. Aυτό που σήμερα ισχύει είναι το εξής: Η ΕΤ.ΕΚ. ως διαχειριστής του Κεφαλαίου Εκκαθάρισης σε περίπτωση υπερημερίας μέλους ενεργοποιεί τις διαδικασίες για την κάλυψη των υποχρεώσεων και της πιθανής ζημίας.
– Όσον αφορά το κεφάλαιο εκκαθάρισης: Θα υπάρχει μία εισφορά ανά εκκαθαριστικό μέλος και όχι ανά λογαριασμό. Το Κεφάλαιο Εκκαθάρισης αρχικά υπολογίζεται ως ένα ποσοστό επί του μέσου margin για κάθε μέλος. Στη συνέχεια εξετάζεται αν καλύπτεται όχι μόνο ο κίνδυνος του μέλους με το μεγαλύτερο κίνδυνο, αλλά και το άθροισμα του κινδύνου του δεύτερου και τρίτου αν είναι μεγαλύτερο. Στον κίνδυνο κάθε μέλους υπολογίζονται και οι συνδεδεμένες εταιρείες. Εάν απαιτείται, το Κεφάλαιο Εκκαθάρισης επαναϋπολογίζεται αυξάνοντας το ποσοστό επί του μέσου margin.
– Σήμερα για κάθε λογαριασμό εκκαθάρισης δημιουργείται ξεχωριστή μερίδα στο Κεφάλαιο Εκκαθάρισης. Ο υπολογισμός του κεφαλαίου εκκαθάρισης γίνεται με το σκεπτικό της κάλυψης του κινδύνου από αθέτηση υπό ακραίες (αλλά εύλογες) συνθήκες του μεγαλύτερου εκκαθαριστικού μέλους.
– Το Κεφάλαιο Εκκαθάρισης δεν μπορεί να καλύπτει τις απαιτήσεις για τον κίνδυνο τριημέρου ή το πιστωτικό όριο. Η κάλυψη του κινδύνου των μη διακανονισμένων συναλλαγών και το πιστωτικό όριο καλύπτονται μόνο από τις παρεχόμενες ασφάλειες.
– Για το περιθώριο ασφάλισης (margin) δεν θεωρούνται πλέον αποδεκτές οι εγγυητικές επιστολές. Αποδεκτά ενέχυρα είναι άκρως ρευστοποιήσιμες ασφάλειες όπως: μετρητά σε ευρώ, χρηματοπιστωτικά μέσα που μεταξύ άλλων χαρακτηρίζονται από χαμηλό πιστωτικό κίνδυνο εκδότη και χαμηλό κίνδυνο αγοράς, όπως μετοχές ή ομόλογα. Όσον αφορά το Κεφάλαιο Εκκαθάρισης, αποδεκτές ασφάλειες είναι μόνο τα μετρητά.
– Σήμερα και όσον αφορά τον υπολογισμό κινδύνου: α) υπολογίζονται οι συντελεστές κινδύνου που καθορίζουν το ύψος της απαίτησης περιθωρίου ασφάλισης τριημέρου, έτσι ώστε να καλύπτεται (σε επίπεδο λογαριασμού και όχι προϊόντος) η δυνητική ζημία στο 99% των περιπτώσεων.
– Από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ο συντελεστής κινδύνου για κάθε τίτλο θα καθορίζεται στη βάση της παροχής κάλυψης 99% σε επίπεδο προϊόντος και σύμφωνα με τις πιο αυστηρές απαιτήσεις του EMIR. Συμψηφισμός γενικού κινδύνου γίνεται μόνο για τις μετοχές του FTSE Large Cap, τα ETFs και τα warrants των μετοχών του Large Cap, και μόνο εφόσον για κάθε τίτλο αποδεικνύεται ότι η συσχέτιση παραμένει αξιοπιστη.
– Στο εξής, τα χρήματα του Κεφαλαίου Εκκαθάρισης και τα χρήματα των περιθωρίων ασφάλισης τηρούνται στην Τράπεζας της Ελλάδος. Σήμερα, τα αντίστοιχα κεφάλαια τηρούνται κατανεμημένα σε τραπεζικούς λογαριασμούς ελληνικών τραπεζών ή ξένων τραπεζών με παρουσία στην Ελλάδα.
– Το Εκκαθαριστικό μέλος υποχρεώνεται να διατηρεί ξεχωριστό λογαριασμό Εκκαθάρισης με τις δικές του συναλλαγές. Επομένως, θα έχει τουλάχιστον έναν Ίδιο Λογαριασμό Εκκαθάρισης και έναν Λογαριασμό Εκκαθάρισης Πελατείας.
– Το ύψος της ελάχιστης εισφοράς στο Κεφάλαιο Εκκαθάρισης μειώνεται στις 30.000 ευρώ (από 50.000 ευρώ) για τα Άμεσα Εκκαθαριστικά Μέλη (τα μέλη δηλαδή που δικαιούνται να εκκαθαρίζουν μόνο τις συναλλαγές που τα ίδια καταρτίζουν ως μέλη της αγοράς). Για τα Γενικά Μέλη (που έχουν δικαίωμα εκκαθάρισης και των συναλλαγών που καταρτίζουν συμβεβλημένα με αυτά μέλη) παραμένει 500.000 ευρώ. Τα άμεσα εκκαθαριστικά μέλη πρέπει να διαθέτουν ίδια κεφάλαια τουλάχιστον 700.000 ευρώ, ενώ τα Γενικά Εκκαθαριστικά Μέλη πρέπει να διαθέτουν ίδια κεφάλαια ύψους τουλάχιστον 3.000.000 ευρώ.