Στον απόηχο της θέσης σε ισχύ του δασμού 25% σε προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου, στις 12 Μαρτίου, και εν όψει της πιθανής ανακοίνωσης «αμοιβαίων δασμών» στις 2 Απριλίου, αλλά κυρίως λόγω του καθημερινού καταιγισμού αμετροεπών δηλώσεων από τον πρόεδρο Τραμπ, η οικονομία εισέρχεται σε μια ιδιότυπη περίοδο, με βασικά χαρακτηριστικά την αστάθεια (όπως αποτυπώνεται στις διακυμάνσεις των χρηματαγορών και της αξίας του δολαρίου), την ανασφάλεια των εμπλεκομένων στο διεθνές εμπόριο και τις επενδύσεις και τη διάχυτη απογοήτευση των Αμερικανών πολιτών, όπως διαφαίνεται από το (ιστορικά χαμηλό από το 2022) αίσθημα των καταναλωτών, παρά τη θετική πορεία των βασικών οικονομικών δεικτών.
Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από νεότερη ανάλυση του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον. Οπως αναφέρεται στην ανάλυση, τις τελευταίες εβδομάδες τα χρηματιστήρια ήρθαν αντιμέτωπα με σημαντικές διακυμάνσεις και πτώσεις, πυροδοτώντας εκτεταμένες ανησυχίες για τις πιθανές επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου του προέδρου Τραμπ στην απόδοση των μεγάλων χρηματιστηριακών δεικτών. Ακόμα και ο εμβληματικός S&P 500 σημείωσε πτώση 2,7%, μία από τις μεγαλύτερες από το 2022.
Ωστόσο, αρκετοί αναλυτές έσπευσαν να διαψεύσουν τις ανησυχίες, υπογραμμίζοντας ότι διακυμάνσεις όπως αυτή είναι φυσιολογικές στο πλαίσιο της αυτορρύθμισης των χρηματαγορών, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η ανοδική πορεία που είχε προηγηθεί τον Φεβρουάριο. Μεγάλοι πληγέντες υπήρξαν οι εταιρίες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των «Magnificent Seven», με τη Nvidia και την Tesla να υφίστανται σημαντικές απώλειες.
Αν και τα αποτελέσματα των εκθέσεων για την ανεργία (4,1%) και τον πληθωρισμό (2,8%) ήταν καλύτερα σε σχέση με τις προβλέψεις των αναλυτών, μεγάλη μερίδα των καταναλωτών δηλώνει ανήσυχη για το μέλλον και για τη δυνατότητα ανταπόκρισης σε οικονομικές υποχρεώσεις, καθώς υπάρχει φόβος για νέες δυσβάσταχτες πληθωριστικές πιέσεις. Προς επιδείνωση των δεδομένων αυτών και σε αντίθεση με την πλειονότητα των οικονομικών αναλυτών που θεωρούν ότι δεν υπάρχει βάσιμος κίνδυνος ύφεσης επί του παρόντος, ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε πρόσφατα πως «η οικονομία διέρχεται από μια σημαντική μετάβαση λόγω των μεγάλων αλλαγών που στοχεύουν στην επαναφορά του πλούτου στις ΗΠΑ» και πως γι’ αυτό τον λόγο δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της ύφεσης, «αν και μακροπρόθεσμα θα είναι για το καλό της αμερικανικής οικονομίας».
ΔΟΛΑΡΙΟ
Παράλληλα, η πτώση της αξίας του δολαρίου κατά 6% προκάλεσε νέες ανησυχίες, παρά τη διαβεβαίωση του υπουργού Οικονομικών Μπεσέντ ότι πρόκειται για φυσιολογική και αναμενόμενη αυτορρύθμιση. Ο υπουργός Οικονομικών επιμένει να επιχειρηματολογεί ότι το άχθος των δασμών θα επωμιστούν οι αλλοδαποί παραγωγοί (κυρίως η Κίνα), που έχουν πιο αδύναμα νομίσματα, και ότι τα έσοδα από τους δασμούς θα επιτρέψουν την ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση των πολιτών.
Ομως, σύμφωνα με αναλυτές, αυτή η άποψη δεν ευσταθεί, καθώς, τουλάχιστον προσώρας, το κόστος των δασμών επιβαρύνει συνήθως τους εισαγωγείς και καταναλωτές, τροφοδοτώντας τον εισαγόμενο πληθωρισμό. Ασταθή πορεία ακολουθούν και οι τιμές των ομολόγων του Δημοσίου, οι οποίες έχουν εκτοξευτεί, καθώς οι επενδυτές μετακινούνται σε ασφαλέστερα περιουσιακά στοιχεία, προκαλώντας πτώση των αποδόσεών τους (ενδεικτικά η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου περιορίστηκε στο 4,22%).
«Λόγω των εξελίξεων και των νέων δασμών που αναμένονται», αναφέρεται στην ανάλυση του γραφείου ΟΕΥ της πρεσβείας στην Ουάσινγκτον, «οι προβλέψεις για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας έχουν αναθεωρηθεί προς το χειρότερο, με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι θα υπάρξει επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης χαμηλότερα του 2% και αύξηση του πληθωρισμού τους επόμενους μήνες, ιδίως όταν θα αρχίσουν να γίνονται αντιληπτές οι πραγματικές επιπτώσεις των εμπορικών μέτρων στην οικονομία. Αρκετοί θεωρούν ότι, όπως έχει άλλωστε αποδειχθεί ιστορικά, οι επιπτώσεις θα διοχετευτούν προς άλλες οικονομίες, οι οποίες πιθανώς θα κλονιστούν ακόμα περισσότερο από την αμερικανική.
Ως εκ τούτου, οικοδομείται σταδιακά κλίμα ανασφάλειας μεταξύ των εμπλεκομένων στο διεθνές εμπόριο και των επενδυτών, οι οποίοι διστάζουν να προχωρήσουν στη σύναψη νέων συμφωνιών».
Ασαφής η εικόνα για το εγγύς μέλλον
«Συμπερασματικά», καταλήγει στην ανάλυση του το γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον, «είναι ασαφές το πώς θα διαμορφωθεί στο εγγύς μέλλον η πορεία της οικονομίας, καθώς, αναλόγως εξελίξεων, μπορεί να υπάρξουν κλυδωνισμοί, παρά τη συνολικά θετική κατάστασή της αυτή τη στιγμή».
Συγκεκριμένα, στην πλειονότητά τους οι οικονομικοί αναλυτές φαίνεται να επισημαίνουν ότι η δημιουργία αβεβαιότητας, με επαπειλούμενα μέτρα σε τακτική, σχεδόν καθημερινή, βάση, με αλλεπάλληλες ανατροπές είναι πολύ πιο επικίνδυνη από την ίδια την πορεία των οικονομικών μεγεθών. Μάλιστα, ορισμένοι εξ αυτών πλέον εκφράζουν έντονο σκεπτικισμό για το οικονομικό πρόγραμμα του προέδρου Τραμπ, για τα γνωστά, πλέον, Trumponomics, και τις επιδιώξεις του ή ακόμα και αμφισβητούν ότι η δημιουργία συνθηκών αβεβαιότητας είναι… τυχαία.
Φυσικά, κατά μια άλλη άποψη, η αποδυνάμωση της οικονομίας και του δολαρίου αυτή την περίοδο μπορεί να εξαργυρωθεί μελλοντικά από τον πρόεδρο. Στο ενδεχόμενο αυτό, ο Ντόναλντ Τραμπ θα παρουσιάσει το αφήγημα της διάσωσης της οικονομίας και της ανάκαμψης ως προσωπική επιτυχία.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 28/3/2025)
