Ανησυχία και έντονο προβληματισμό προκαλεί στη βουλγαρική επιχειρηματική κοινότητα η απόφαση του Προέδρου Τραμπ να επαναφέρει δασμούς σε προϊόντα που εισάγονται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, μεταξύ των οποίων και από τη Βουλγαρία. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αποτελούν έναν από τους κύριους εμπορικούς εταίρους της χώρας, οι επιπτώσεις εκτιμάται ότι θα είναι πολυεπίπεδες, κυρίως λόγω της διασύνδεσης βουλγαρικών εταιρειών με ευρωπαϊκές εξαγωγικές αλυσίδες.
Χαμηλός όγκος εμπορίου, υψηλός αντίκτυπος
Το διμερές εμπόριο Βουλγαρίας–ΗΠΑ το 2024 ανήλθε σε 1,576 δισ. δολάρια, εκ των οποίων 1,12 δισ. αφορούσαν εξαγωγές προς τις ΗΠΑ και 456 εκατ. εισαγωγές. Παρά τη μείωση κατά 8% σε σχέση με το 2023, η αγορά των ΗΠΑ παραμένει σημαντική για σειρά βιομηχανικών και εξειδικευμένων προϊόντων.
Οι κυριότερες εξαγωγές της Βουλγαρίας περιλαμβάνουν προϊόντα τεχνολογίας και ιατρικού εξοπλισμού, σπόρους ηλιόσπορου, όπλα και πυρομαχικά, φαρμακευτικά και χημικά προϊόντα. Από την άλλη πλευρά, η χώρα εισάγει κυρίως φυσικό αέριο, ηλεκτρονικά εξαρτήματα, αεροσκάφη και εξοπλισμό επικοινωνιών.
Πολιτικές αντιδράσεις και οικονομικές ανησυχίες
Η Αντιπρόεδρος της Βουλγαρίας, Iliana Iotova, κάλεσε σε άμεση αντίδραση από τις βουλγαρικές αρχές, ζητώντας «σοβαρή συζήτηση μεταξύ κράτους και επιχειρήσεων» και τονίζοντας την ανάγκη επείγουσας δράσης για την προστασία των πολιτών από τις πιθανές οικονομικές συνέπειες.
Από την πλευρά του, ο πρώην Πρωθυπουργός και νυν Πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος GERB, Boyko Borissov, υπογράμμισε ότι «ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ απειλεί δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες βουλγαρικές επιχειρήσεις», προβλέποντας αυξημένο πληθωρισμό, πτώση επενδύσεων και μείωση θέσεων εργασίας. Ιδιαίτερη ανησυχία εξέφρασε για τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, ο οποίος αντιστοιχεί στο 11% του ΑΕΠ της χώρας.
Αντιθέτως, ο Kostadin Kostadinov, Πρόεδρος του εθνικιστικού κόμματος Vazrazhdane, δήλωσε πως «η Βουλγαρία δεν έχει σημαντικό εμπόριο με τις ΗΠΑ» και ότι η κρίση αποτελεί ευκαιρία για επανεξέταση της σχέσης της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ποιοι κλάδοι επηρεάζονται
Ο τομέας των αυτοκινήτων εμφανίζεται ως ο πλέον ευάλωτος. Ο Lyubomir Dorosiev, Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγωγέων Αυτοκινήτων, τόνισε πως οι δασμοί στα ευρωπαϊκά οχήματα ίσως πιέσουν τους ευρωπαίους κατασκευαστές να μειώσουν τιμές στην ενδοευρωπαϊκή αγορά, ενισχύοντας ενδεχομένως τη ζήτηση στη Βουλγαρία. Επισήμανε επίσης ότι τα αυτοκίνητα προέλευσης ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν περίπου το 5% του στόλου της χώρας.
Στη μεταλλουργία, η Εκτελεστική Διευθύντρια της Ένωσης Μεταλλουργικής Βιομηχανίας, Politimi Paunova, δήλωσε ότι «η παραγωγή χάλυβα στη Βουλγαρία δεν επηρεάζεται άμεσα» καθώς δεν εξάγεται χάλυβας προς ΗΠΑ, ωστόσο σημείωσε την έκθεση της χώρας σε εξαγωγές προϊόντων αλουμινίου προς την αμερικανική και άλλες αγορές.
Επιδράσεις μέσω Ευρώπης και υποεργολαβιών
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι πολλές βουλγαρικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται ως υποκατασκευαστές ή προμηθευτές σε ευρωπαϊκές εταιρείες που εξάγουν στις ΗΠΑ. Η έμμεση έκθεση στον εμπορικό πόλεμο εκτιμάται ως κρίσιμη, καθώς πιθανές μεταβολές στη ζήτηση και την παραγωγή στην ΕΕ μπορεί να οδηγήσουν σε αλυσιδωτές επιπτώσεις και στη βουλγαρική οικονομία.
Το Υπουργείο Οικονομίας προειδοποιεί… για τριπλή πίεση
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του βουλγαρικού Υπουργείου Οικονομίας, οι βασικές συνέπειες από την επιβολή των αμερικανικών δασμών συνοψίζονται σε τρεις:
* Μείωση ανταγωνιστικότητας των βουλγαρικών προϊόντων σε διεθνές επίπεδο
* Διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού και απώλεια παραγγελιών από ευρωπαϊκές πολυεθνικές
* Αρνητικές επιπτώσεις στις εξαγωγές, τόσο άμεσες όσο και έμμεσες, για εταιρείες με παρουσία σε παγκόσμια δίκτυα
Παρά το σχετικά περιορισμένο εύρος του διμερούς εμπορίου με τις ΗΠΑ, το άνοιγμα ενός νέου γύρου εμπορικής έντασης προκαλεί ανησυχία για τις αντοχές της βουλγαρικής οικονομίας σε ένα διεθνές περιβάλλον αβεβαιότητας. Ο επόμενος μήνας θα κρίνει πολλά για τον τρόπο με τον οποίο θα οργανωθεί η βουλγαρική αντίδραση – τόσο στο εσωτερικό όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
