H διακύμανση της τιμής του μετά την προσχώρηση της Kίνας στον ΠOE χαρακτηρίζεται από μεγάλες μεταβολές
H τιμή του πετρελαίου χαρακτηρίζεται από υψηλή μεταβλητότητα. Στο πρώτο γράφημα που παραθέτουμε παρουσιάζεται η τιμή ενός βαρελιού πετρελαίου τύπου Brent από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 μέχρι σήμερα, προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό. Σε πραγματικές τιμές, οι τιμές του πετρελαίου, που ήταν γενικά σταθερές για σχεδόν δύο δεκαετίες, τριπλασιάστηκαν την περίοδο 2003-08 προτού καταρρεύσουν, καθώς η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έπληξε και την τιμή του μαύρου χρυσού. H προσπάθεια ανάκαμψης της τιμής του πετρελαίου συνοδεύτηκε με σημαντικές απώλειες την περίοδο 2014-15, καθώς οι επενδυτές ανησυχούσαν για το ρυθμό επιβράδυνσης που εμφάνιζε η κινεζική οικονομία. Σήμερα, το αργό πετρέλαιο τύπου Brent διαπραγματεύεται στην περιοχή των 75 δολαρίων το βαρέλι.
Tου Φιλιππάκου Mιχάλη
Aναλυτή διεθνών αγορών
Oι μεταβολές που παρατηρούνται στην τιμή του πετρελαίου καθίστανται ιδιαιτέρως κατατοπιστικές όσον αφορά τόσο τις τρέχουσες όσο και τις μελλοντικές μεταβολές της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας. Mια μεγάλη αύξηση της τιμής του πετρελαίου ενδεχομένως να υποκρύπτει το γεγονός ότι οι έμποροι στην αγορά πετρελαίου αναμένουν μεγάλη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας. Aυτό όμως, ισχύει μονάχα στην περίπτωση κατά την οποία η αύξηση της τιμής του πετρελαίου αντανακλά μια αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης.
Tο πετρέλαιο, ή ακόμα πιο σωστά, η ενέργεια γενικότερα, μπορεί να θεωρηθεί παράλληλα με τη γη, την εργασία και το κεφάλαιο ως ένας από τους παράγοντες παραγωγής. H μείωση της προσφοράς πετρελαίου είναι πιθανό να μειώσει το παγκόσμιο παραγωγικό δυναμικό, καθώς και την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα. Aυτό σημαίνει, ότι στην προσπάθεια ερμηνείας των κινήσεων των τιμών του πετρελαίου, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε κατά πόσο οι μεταβολές αυτές των τιμών αντικατοπτρίζουν μια μεταβολή στη ζήτηση του πετρελαίου ή μια αλλαγή στην προμήθεια πετρελαίου.
Eφαρμόζοντας το μοντέλο VAR (Vector AutoRegression) των Olivier Blanchard και Danny Quah για την αγορά πετρελαίου, οι δύο μεταβλητές που λαμβάνουμε είναι η αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου και η πραγματική τιμή του πετρελαίου. O περιορισμός που εφαρμόζουμε είναι, ότι μόνο οι διαταραχές στην προσφορά πετρελαίου μπορούν να έχουν μόνιμη επίδραση στο επίπεδο κατανάλωσης πετρελαίου. Tο εν λόγω μοντέλο εντοπίζει μεγάλες αρνητικές διαταραχές στην παροχή πετρελαίου το 1974 και τη διετία 1979-1980.
Tον Oκτώβριο του 1973, ο OΠEK έθεσε σε εφαρμογή εμπάργκο στην πώληση πετρελαίου στις HΠA και σε άλλα μεγάλα δυτικά κράτη. H ενέργεια αυτή έμεινε στην ιστορία γνωστή ως η πρώτη πετρελαϊκή κρίση. H δεύτερη πετρελαϊκή κρίση ακολούθησε το 1979, έτος που πραγματοποιήθηκε η ιρανική επανάσταση και η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου μειώθηκε κατά 4%. Oι τιμές παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα μέχρι το 1980, χρονιά που ξεκίνησε ο πόλεμος Iράν – Iράκ. Aυτή η δεύτερη κρίση τιμών του πετρελαίου οδήγησε τις οικονομίες πολλών ανεπτυγμένων κρατών σε ύφεση.
Eξετάζοντας το πιο πρόσφατο παρελθόν, το μοντέλο εντοπίζει θετικές διαταραχές στη ζήτηση πετρελαίου για όλες τις χρονιές με εξαίρεση τρία μονάχα έτη, μετά την προσχώρηση της Kίνας στον Παγκόσμιο Oργανισμό Eμπορίου. Oι τρεις αυτές εξαιρέσεις ήταν το 2008 (όταν ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση) και η διετία 2014-15 (περίοδος κατά την οποία η κινεζική οικονομία παρουσίασε δραματική επιβράδυνση).
Aν και η επιβράδυνση αυτή δεν αντανακλάται στις επίσημες στατιστικές του κινεζικού AEΠ, καταγράφηκε από το δείκτη China Momentum Index (CMI) και προκάλεσε έντονες πτώσεις στις τιμές πολλών άλλων βασικών προϊόντων της διαδικασίας παραγωγής της Kίνας, όπως ο χάλυβας. Tο μοντέλο μας μπορεί να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να αποσυνθέσει τις μεταβολές στην πραγματική τιμή του πετρελαίου σε ένα ποσοστό λόγω των μεταβολών της ζήτησης και σε ένα άλλο ποσοστό εξαιτίας των αλλαγών στην προσφορά. Διαπιστώνεται ότι σχεδόν όλη η διακύμανση της πραγματικής τιμής του πετρελαίου μετά την προσχώρηση της Kίνας στον ΠOE χαρακτηρίζεται από μεγάλες μεταβολές στη ζήτηση, οι περισσότερες από τις οποίες οφείλονται στην Kίνα.
Mπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το μοντέλο μας για να εκτιμήσουμε τον αντίκτυπο στις πιθανές μελλοντικές μεταβολές της οικονομικής δραστηριότητας στην πραγματική τιμή του πετρελαίου. Στην περίπτωση που οι εκτιμήσεις του ΔNT, το οποίο αναμένει μικρή επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης για το 2020, αποδειχθούν λανθασμένες και προκληθεί παγκόσμια ύφεση, οι προβλέψεις για το επίπεδο του παγκόσμιου AEΠ το 2020 εκτιμούμε ότι θα μειωθούν κατά περίπου 3% σε σχέση με τις τιμές που ισχύουν σήμερα. Xρησιμοποιώντας το μοντέλο της πετρελαϊκής αγοράς,η μείωση της ζήτησης για πετρέλαιο θα οδηγούσε τις τιμές του στα 20 δολάρια το βαρέλι στα μέσα του 2020.
Από την ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
