Έχει διαμορφωθεί η δυναμική ώστε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια τον Ιούλιο, στην προσπάθεια να τιθασεύσει την εκτίναξη του πληθωρισμού, γράφουν οι Financial Times, καθώς υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι δηλώνουν έτοιμοι να τερματίσουν σχεδόν μια οκταετία αρνητικού κόστους δανεισμού.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Φίλιπ Λέιν και το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου Φάμπιο Πανέτα δείχνουν πιο δεκτικοί στην αύξηση επιτοκίων τους επόμενους μήνες, μετά από αιτήματα των «γερακιών» του διοικητικού συμβουλίου να δράσουν έγκαιρα, πριν να είναι αργά.
Η μετατόπιση έρχεται καθώς ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη χτύπησε ρεκόρ 7,5%τον Απρίλιο, φέρνοντας την ΕΚΤ πιο κοντά στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και την Τράπεζα της Αγγλίας, οι οποίες αύξησαν τα επιτόκια αυτή την εβδομάδα.
Η ΕΚΤ έριξε το κόστος δανεισμού υπό το μηδέν από τον Ιούνιο του 2014, όταν ήταν ακόμη αντιμέτωπη με την κρίση χρέους. Το επιτόκιο καταθέσεων είναι τώρα -0,5%.
Την Παρασκευή, το ιταλικό spread (σ.σ. διαφορά από το γερμανικό ομόλογο) σκαρφάλωσε πάνω από 2 ποσοστιαίες μονάδες για πρώτη φορά από το 2020, αναζωπυρώνοντας ανησυχίες ότι τυχόν αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ θα επηρεάσει κυρίως τις πιο ευάλωτες χώρες της ευρωζώνης.
Για πολλά χρόνια, τα «γεράκια» ήταν μειοψηφία σε σχέση με τα «περιστέρια» στην ΕΚΤ, αλλά ο αυξανόμενος πληθωρισμός άλλαξε την ισορροπία τους τελευταίους μήνες. Ο αντιπρόεδρος Λουίς ντε Γκίντος και το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου Ιζαμπέλ Σνάμπελ έχουν δηλώσει ότι μια σειρά αυξήσεων των επιτοκίων θα μπορούσε να ξεκινήσει έως τον Ιούλιο. Πολλοί οικονομολόγοι αναμένουν αύξηση του επιτοκίου καταθέσεων κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες, στο -0,25% στη συνεδρίαση του Ιουλίου.
Ο Λέιν, από τα πιο μετριοπαθή μέλη του διοικητικού συμβουλίου, δήλωσε την Πέμπτη: «Είναι σαφές ότι κάποια στιγμή θα μετακινηθούν τα επιτόκια, όχι μόνο μία φορά, αλλά κατ’ επανάληψη με την πάροδο του χρόνου». Και πρόσθεσε ότι η χρονική στιγμή της πρώτης αύξησης «δεν είναι το μείζον».
Η εξομάλυνση, πρόσθεσε, θα σήμαινε ότι τα επιτόκια θα ανέβουν πάνω από το μηδέν, με την προϋπόθεση ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει εντός του στόχου 2%.
Ο Λέιν τον Φεβρουάριο εξακολουθούσε να προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα «εξασθενούσε» μέσα σε 12 έως 18 μήνες, υποβαθμίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα αλλαγής πολιτικής.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Πανέτα συνέχιζε να αντικρούει την ιδέα της αύξησης των επιτοκίων στη συνεδρίαση της 21ης Ιουλίου, λέγοντας στη La Stampa την Πέμπτη ότι θα πρέπει να περιμένει τα στοιχεία για την ανάπτυξη του δεύτερου τριμήνου. Ωστόσο, δεδομένης της αναμενόμενης αύξησης του πληθωρισμού, είπε, η ΕΚΤ θα μπορούσε «να μειώσει σταδιακά το επίπεδο της νομισματικής προσαρμογής». Και πρόσθεσε: «Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να μην είναι πλέον απαραίτητα».
«Τα “περιστέρια” συνθηκολογούν υπό την υπερβολική πίεση των “γερακιών”. Οι προσπάθειες των Πανέτα και Λέιν να αποτρέψουν την αύξηση των επιτοκίων ήταν μάλλον για την τιμή των όπλων», διαπιστώνει ο Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής μακροοικονομικών ερευνών στην ING.
Την αύξηση των επιτοκίων τον Ιούλιο υποστηρίζουν πλέον οι περισσότεροι διοικητές εθνικών κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης.
Ο επικεφαλής της Banque de France Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό δήλωσε την Παρασκευή ότι «δεν θα απέκλειε» μια αύξηση των επιτοκίων στις επόμενες συνεδριάσεις της ΕΚΤ, προσθέτοντας: «Αν δεν έχουμε νέα απρόβλεπτα σοκ, θα έβρισκα λογικό τα επιτόκια να έχουν εισέλθει σε θετικό έδαφος μέχρι το τέλος του έτους».
Η ΕΚΤ, είπε, πρέπει να δει προσεκτικά τις εξελίξεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών μετά την πτώση του ευρώ στο χαμηλό πέντε ετών έναντι του δολαρίου, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό και αυξάνοντας τις τιμές των εισαγωγών. «Ένα πολύ αδύναμο ευρώ θα ήταν αντίθετο με τον στόχο μας για σταθερότητα των τιμών», εξήγησε.
Η επόμενη χρονιά φέρνει προκλήσεις και, στο χειρότερο σενάριο, η ευρωζώνη θα μπορούσε να κινδυνεύσει από ύφεση. Επομένως, δεν πρέπει να καθυστερήσει η εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής, δήλωσε ο Όλι Ρεν, διοικητής της Τράπεζας της Φινλανδίας.
«Νομίζω ότι θα ήταν δικαιολογημένο να αυξηθεί το επιτόκιο καταθέσεων κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες τον Ιούλιο και να μηδενιστεί όταν έρθει το φθινόπωρο», είπε. Η ΕΚΤ θα πρέπει να προχωρήσει με αυστηρότερη πολιτική παρά τον κίνδυνο ύφεσης το επόμενο έτος, πρόσθεσε. «Δεν υπάρχει λόγος να καθυστερήσουμε την εξομάλυνση».
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τα lockdown στην Κίνα έχουν εγείρει φόβους ότι η οικονομία της Ευρώπης θα μπορούσε να περάσει σε ύφεση φέτος, συνεχίζουν οι Financial Times.
Ορισμένοι οικονομολόγοι φοβούνται ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να σφίξει την πολιτική, στο κατώφλι της ύφεσης. Η τελευταία φορά που αύξησε τα επιτόκια το 2011 ήταν τη στιγμή που ξεκίνησε η κρίση χρέους. «Όλα μού θυμίζουν έντονα το 2011», είπε η Σίλβια Αρντάνια της Barclays.