Βιοϊατρικός βελονισμός είναι η εισαγωγή λεπτότατων βελονών σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος για την πρόληψη ή τη θεραπεία ασθενών.
Αποτελεί συστατικό μέρος της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής, ενός ολοκληρωμένου συστήματος που χρησιμοποιείται στην Κίνα από το 2650 π.Χ. Σύμφωνα με την παραδοσιακή κινεζική ιατρική, ο βελονισμός λειτουργεί διορθώνοντας την ισορροπία της ενέργειας που διατρέχει το σώμα μέσω 32 μεσημβρινών (κύριων και παραδόξων), χωρίς ανατομικούς συσχετισμούς γι’ αυτούς τους διαύλους ενέργειας, ενώ οι βελόνες εισάγονται ανώδυνα σε πάνω από 400 σημεία κατά μήκος των μεσημβρινών, βάσει εξατομικευμένων θεραπευτικών πρωτοκόλλων.
Είναι σημαντική η επιλογή των σημείων, αλλά εξίσου μεγάλη σημασία έχουν και η γωνία και το βάθος της εισαγωγής της βελόνας .Τις εισαγόμενες βελόνες μπορεί να υποκαταστήσει πίεση των σημείων βελονισμού με τα δάχτυλα (acupressure), καθώς επίσης και η τοποθέτηση πάνω σε αυτά κώνων από ένα είδος αψιθιάς (moxa) που σιγοκαίει. Συνήθως ο ιατρός βελονιστής περιστρέφει τις βελόνες για να μεγιστοποιήσει την επίδρασή τους, όπως και με την ενίσχυση μέσω του ηλεκτρισμού (ηλεκτροβελονισμός) με laser και με βεντούζες.
Υπάρχουν πολλά είδη εκπαίδευσης στον βελονισμό και στην πράξη οι ιατροί βελονιστές αναπτύσσουν ο καθένας το δικό του ιδιαίτερο θεραπευτικό πρωτόκολλο, αρχίζοντας όμως με μια κοινή βάση σημείων της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής. Ο βελονισμός βοηθάει πολύ ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιους πόνους στην πλάτη, στον αυχένα, μεταγχειρητικούς πόνους, κολικούς στους νεφρούς, δυσμηνόρροια, αρθρίτιδα, ημικρανίες και νευροφυτικές διαταραχές.
Ο βελονισμός είναι περισσότερο αποδεκτός από τα ασφαλιστικά ταμεία σε ορισμένες παθήσεις. Οι ιατροί που δυσπιστούν στην αντίληψη ότι η αναλγητική επίδραση του βελονισμού οφείλεται στην εξισορρόπηση της ενέργειας που διαχέεται από ενεργειακά κανάλια μπορούν να πειστούν από απεικονιστικές μεθόδους (MRI) και αιματολογικές εξετάσεις που αποδεικνύουν την παραγωγή ενδορφινών και άλλων ουσιών μετά την ένθεση της βελόνας. Περαιτέρω ο βελονισμός βοηθά στην εξωσωματική γονιμοποίηση, στην αντιμετώπιση της ναυτίας και του εμετού (στους ταξιδιώτες, στην κύηση, στη χημειοθεραπεία), στο σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης, στην παχυσαρκία και στην ιατρική αισθητική προσώπου και σώματος, ενώ αυξάνει και τις φυσικές αποδόσεις νέων αθλητών και τις διανοητικές επιδόσεις των μαθητών.
Ο βελονισμός χρησιμοποιείται συχνά για να βοηθήσει τους ανθρώπους να απεξαρτηθούν από τοξικές ουσίες, όπως ο καπνός και το αλκοόλ, σήμερα δε από το Εθνικό Ινστιτούτο Κατάχρησης Φαρμακευτικών Ουσιών χρησιμοποιείται ευρέως για την αποτοξίνωση εξωτερικών ασθενών από φαρμακευτικές ουσίες. Η αποτοξίνωση από τη χρόνια χρήση συνταγογραφούμενων οπιοειδών συνήθως διαρκεί 3-6 μήνες, ενώ τα σύντομης διάρκειας προγράμματα αποτοξίνωσης μπορεί να διαρκέσουν περίπου έναν μήνα.
Ο βιοϊατρικός βελονισμός συνιστά μια εγκεκριμένη μέθοδο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και εφαρμόζεται από τα κρατικά συστήματα υγείας για περίπου 100 νοσήματα. Ειδικότερα δε στην Ελλάδα η υπουργική απόφαση του 2022 αναγάγει τον βιοϊατρικό βελονισμό σε συμπληρωματική θεραπευτική εφαρμογή της κλασικής ιατρικής, η οποία εφαρμόζεται σε κέντρα πόνου 23 νοσοκομείων, πάντα όμως με τη σύμφωνη γνώμη του ειδικού θεράποντος ιατρού, με στοχευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα που είναι εξατομικευμένα και προσαρμοσμένα στην πάθηση και στο σώμα του ασθενούς χωρίς παρενέργειες και με βελόνες μιας χρήσεως.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΣΚΟΥΚΗΣ
Καθηγητής Δερματολογίας, νομικός,
πρόεδρος Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής,
πρόεδρος Παγκόσμιας Ακαδημίας Κινεζικής και Συμπληρωματικής Ιατρικής,
αντιπρόεδρος Παγκόσμιου Ιπποκράτειου Ινστιτούτο Ιατρών,
τ. γεν. γραμμ. υπουργείου Παιδείας,
αντιπρύτανης ΔΠΘ