Η εγκατάσταση ΣΑΗΕ θα διασφαλιστεί σταθερότητα, αξιοπιστία και ενεργειακή αυτάρκεια
Του Γιώργου Μερτζάνη *
Η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί μία από τις πλέον κρίσιμες προκλήσεις για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας. Επειτα από χρόνια σημαντικών επενδύσεων σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), όπως ηλιακά και αιολικά πάρκα, το ενεργειακό τοπίο στη χώρα μας έχει ωριμάσει σημαντικά. Πλέον, κρίνεται σκόπιμο να διασφαλιστούν η σταθερότητα και η αξιοπιστία του δικτύου, παρά την αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ, γεγονός που αναπόφευκτα εγείρει την επιτακτική ανάγκη για την προώθηση τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας. Με τη συνεισφορά αυτών των τεχνολογιών και των στρατηγικών επενδύσεων, η Ελλάδα θα είναι πλέον σε θέση να εκμεταλλευτεί πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρει η αποθήκευση ενέργειας, υποστηρίζοντας έτσι τη βιώσιμη ανάπτυξή της, καθώς επίσης και την ενεργειακή της αυτάρκεια.
Σήμερα οι αρμόδιοι φορείς προχωρούν σε αναγκαστικές περικοπές της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ κατά τις ώρες που η ζήτηση του ρεύματος είναι χαμηλή, αλλά η παραγωγή αυτών υψηλή, με σκοπό τη διατήρηση της σταθερότητας του δικτύου. Το γεγονός αυτό, αλλά και η εκτιμώμενη αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ μέχρι το τέλος της δεκαετίας προκαλούν έντονο προβληματισμό και στους επενδυτές που δεν είχαν συνυπολογίσει τις έκτακτες περικοπές. Μία από τις λύσεις στο πρόβλημα της υπερφόρτωσης του δικτύου και των περικοπών είναι η εγκατάσταση Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΣΑΗΕ). Ο χώρος της αποθήκευσης ενέργειας στη χώρα μας προσελκύει, ήδη, έντονο ενδιαφέρον για επενδύσεις, γεγονός που αναδεικνύει την αναπτυξιακή δυναμική του κλάδου. Η κυβέρνηση φαίνεται να συμμερίζεται τη σημασία της εξασφάλισης της λειτουργικότητας και της ευελιξίας του συστήματος, αφού δείχνει έντονη διάθεση να υποστηρίξει ένα μέρος των επενδύσεων που θα λάβουν χώρα μέσω λειτουργικών και επενδυτικών ενισχύσεων, όπως αποδεικνύεται από τους τρεις διαγωνισμούς που έχει προκηρύξει η ΡΑΑΕΥ. Οι δύο πρώτοι διαγωνισμοί σημείωσαν μεγάλη συμμετοχή και υπήρξε υψηλός ανταγωνισμός μεταξύ των συμμετεχόντων, με αποτέλεσμα η μέση τιμή των προσφορών που προκρίθηκαν να είναι περίπου 50.000 ευρώ/kW – το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο που είχε τεθεί στη δημοπρασία ήταν 115000 ευρώ/kW. Ως αποτέλεσμα, περίπου 400 MW και 300 MW αυτόνομων συστημάτων αποθήκευσης (standalone) έχουν εξασφαλίσει την ενίσχυση στην 1η και τη 2η φάση του διαγωνισμού, αντίστοιχα, ενώ το ενδιαφέρον για τον τρίτο διαγωνισμό, που θα πραγματοποιηθεί το καλοκαίρι, είναι εξίσου έντονο. Στον τρίτο διαγωνισμό θα δημοπρατηθούν ακόμα 300 MW συσσωρευτών ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι προορίζονται για τις πρώην λιγνιτικές περιοχές, πρόκειται να ενταχθούν και άλλες περιοχές έπειτα από εισήγηση του ΑΔΜΗΕ, και θα αφορούν μονάδες διάρκειας τεσσάρων ωρών (MWh/MW), σε αντίθεση με τους δύο πρώτους διαγωνισμούς που αφορούσαν και μπαταρίες διάρκειας δύο ωρών (MWh/MW). Οι νικητές των διαγωνισμών ΣΑΗΕ, μετά το πέρας και της τελευταίας φάσης του εθνικού διαγωνισμού, θα κατασκευάσουν τα έργα συνολικής ισχύος 1GW μέχρι το τέλος του 2025. Σύντομα αναμένεται να ανακοινωθεί ένας διαγωνισμός, συνολικής ισχύος 175 MW, που θα αφορά αποκλειστικά μπαταρίες διάρκειας δύο ωρών, αλλά και ένας τέταρτος διαγωνισμός που θα δρομολογηθεί λόγω της περίσσειας ισχύος που θα προκύψει από τη μείωση της επενδυτικής ενίσχυσης στο μισό (50.000 ευρώ/ MWh) των μπαταριών διάρκειας δύο ωρών.
Έντονο το επενδυτικό ενδιαφέρον, καθοριστικός ρόλος της κυβέρνησης
Παρότι μεν οι συσσωρευτές ενέργειας που θα κατασκευαστούν και θα λάβουν τις ενισχύσεις μέσω των διαγωνιστικών διαδικασιών είναι μια σημαντική αρχή, ωστόσο θα χρειαστούν σίγουρα πρόσθετα μεγάλα έργα για την κάλυψη της αυξανόμενης διείσδυσης των ΑΠΕ. Η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο γνωρίζουν τη σημασία που έχει η προώθηση των έργων αποθήκευσης ενέργειας για τη χώρα μας. Στη ΡΑΑΕΥ υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός αιτήσεων για εγκατάσταση αυτόνομων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας που θα συμμετέχουν απευθείας στην αγορά, αποθηκεύοντας ενέργεια όταν οι τιμές είναι χαμηλές και αποδίδοντάς την σε περιόδους αιχμής. Οι επενδυτές είναι πρόθυμοι να επενδύσουν σε αυτόν τον τομέα, ακόμα και εκτός διαγωνιστικών διαδικασιών, αν ξεπεραστούν τα εμπόδια και οι προκλήσεις που φαίνεται να υπάρχουν. Το μεγάλο κόστος προμήθειας και κατασκευής των μπαταριών και οι υψηλές αρχικές επενδύσεις που απαιτούνται για την ανάπτυξη των έργων, σε συνδυασμό με το υπό αναθεώρηση ρυθμιστικό πλαίσιο, είναι κάποιες από τις προκλήσεις. Η πρόσβαση σε κεφάλαια και η εξασφάλιση χρηματοδότησης παραμένουν κρίσιμοι παράγοντες για την υλοποίηση των έργων αυτών. Η υποστήριξη στο CAPEX, από την πλευρά της κυβέρνησης, θα είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση ευνοϊκών όρων οικονομικής βιωσιμότητας των επενδύσεων και αυτό γιατί τα έσοδα για τις standalone μπαταρίες, που θα συμμετέχουν απευθείας στην αγορά, θα έρχονται αποκλειστικά από τη φόρτισή τους όταν οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας είναι χαμηλές και την εκφόρτισή τους σε περιόδους αυξημένης ζήτησης με υψηλότερες τιμές.
FAST TRACK ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΕΙΣ
Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το σχέδιο του ΥΠΕΝ που επεξεργάζεται σχετική ρύθμιση, έτσι ώστε να δοθεί σε παραγωγούς ΑΠΕ με εν λειτουργία έργα, κυρίως φωτοβολταϊκά, η δυνατότητα να προσθέσουν μπαταρίες «πίσω από τον μετρητή» (behind the meter) στα πάρκα τους, με την αποθηκευμένη ηλεκτρική ενέργεια να πωλείται με την εκάστοτε τρέχουσα τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς. Παράλληλα, προβλέπεται και σχέδιο για fast track αδειοδότηση για την ανάπτυξη standalone μονάδων αποθήκευσης, που θα δώσει λύση στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ενδιαφερόμενοι κατά την αδειοδοτική διαδικασία.
Η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί «κλειδί» για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας και την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Με τη σωστή πολιτική στήριξη, τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου και τη συνέχιση της τεχνολογικής ανάπτυξης, η Ελλάδα μπορεί να πρωτοπορήσει στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας και να διασφαλίσει ένα πιο βιώσιμο ενεργειακό μέλλον. Είναι βέβαιο ότι με την είσοδο των ΣΑΗΕ στο δίκτυο οι περικοπές της «πράσινης» ενέργειας θα μειωθούν σημαντικά.
* Σύμβουλος Ενεργειακών και Κλιματικών Επενδύσεων Climergia
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ