Αρχισε από πολύ νωρίς φέτος η συγκομιδή των σταφυλιών, με απαρχή αυτή των πρώιμων επιτραπέζιων ποικιλιών, όπως η σταφίδα, αλλά και των οινοποιήσιμων, όπως η μαλαγουζιά, το μοσχάτο, το ασύρτικο και το sauvignon blanc. Ο τρύγος έχει αρχίσει ήδη και νωρίτερα 10 με 20 ημέρες, αναλόγως την περιοχή της χώρας.
Ηδη από τον Μάρτιο είχαν δοθεί τα πρώτα δείγματα ότι επρόκειτο για μια πρώιμη αμπελουργική χρονιά, αν και τότε υπήρξαν αμφιβολίες για το πόσο πρώιμη τελικά θα ήταν! Το κλάδεμα έγινε και αυτό 10 ημέρες νωρίτερα από πέρυσι, ενώ στην πορεία η έντονη ξηρασία και η υψηλή θερμοκρασία επιτάχυναν με τη σειρά τους τη βλάστηση των αμπελιών. Οσον αφορά τον τρυγητό, για παράδειγμα το σαββατιανό της Νότιας Εύβοιας που κανονικά τρυγάται στις αρχές του Σεπτεμβρίου, φέτος άρχισε μέσα Αυγούστου, ενώ η μαλαγουζιά τρυγήθηκε παραδόξως τέλη Ιουλίου για πρώτη φορά!
Οι υψηλές θερμοκρασίες του προηγούμενου διαστήματος και η ξηρασία δοκίμασαν τα σταφύλια αλλά και τους αμπελουργούς. Από την αρχή του Ιουνίου είχαμε καύσωνα, με το θερμόμετρο να αγγίζει τους 37, αλλά και τους 40 βαθμούς σε κάποιες περιοχές. Αρχές του Ιουλίου πήραμε μια μικρή ανάσα, με χαμηλή βροχόπτωση, παρ’ όλα αυτά σε ορισμένες περιοχές αλλά κατόπιν είχαμε υψηλές θερμοκρασίες. που συνοδεύονταν από μεγάλη έλλειψη νερού.
Οι παραπάνω συνθήκες μπορούν να οδηγήσουν σε θερμικό και σε υδατικό στρες των αμπελιών, λόγω της παρατεταμένης τους έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες και έλλειψης υδάτινων πόρων, κάτι που πραγματικά συνέβη σε κάποιες περιοχές και κυρίως σε μη αρδευόμενους αμπελώνες. Να σημειωθεί ότι η έλλειψη νερού από την καρπόδεση μέχρι τον περκασμό μπορεί να επιφέρει μείωση του μεγέθους των ραγών και των σταφυλιών, καθώς και αναστολή της ανάπτυξης του κεντρικού βλαστού. Οι αρδευόμενοι αμπελώνες δεν αντιμετώπισαν σε τόσο μεγάλη έκταση το συγκεκριμένο πρόβλημα, ωστόσο δεν απέφυγαν την πρόκληση εγκαυμάτων από τον ήλιο.
Επιπλέον έπρεπε φέτος να δοθεί μεγάλη προσοχή στις αμπελουργικές τεχνικές, όπως, για παράδειγμα, στο ξεφύλλισμα των αμπελώνων που έγινε περίπου στα μέσα με τέλη Μαΐου, ώστε να αποφευχθεί η προηγούμενη συνθήκη, δηλαδή η πρόκληση εγκαυμάτων. Κανένας όμως δεν περίμενε τις τόσο υψηλές και με μεγάλη διάρκεια θερμοκρασίες του καλοκαιριού που έπληξαν φέτος όλη τη χώρα.
Επακόλουθο είναι φέτος να υπάρχει χαμηλή ποσοτικά παραγωγή. Συνεπώς αναμένεται η αύξηση της τιμής των σταφυλιών, όπως, επίσης, και η μεγάλη ζήτηση των οινοποιήσιμων ποικιλιών από τα οινοποιία. Ωστόσο, μέχρι τη στιγμή του τρύγου η τιμή των σταφυλιών παραμένει ένας γρίφος!
Η φετινή χρονιά αντεπεξήλθε την ξηρασία, οι περισσότεροι αμπελουργοί, ωστόσο, ανησυχούν για το τι θα συμβεί σε μια πιθανή επόμενη ξηρή χρονιά στους αμπελώνες τους. Οι αμπελώνες που βρίσκονται σε περιοχές με υγρασία και σε ορεινά σημεία ήταν, όπως είναι αναμενόμενο, αυτοί που θα έχουν την καλύτερη απόδοση ποσοτικά.
Οι υψηλές θερμοκρασίες, η ακτινοβολία και η αυξανόμενη συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα επιδρούν στη διαπνοή, στις στρεμματικές αποδόσεις και στις διεργασίες που συνθέτουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σταφυλιού, όπως είναι τα αρώματα, οι φαινολικές ενώσεις, τα σάκχαρα και τα οξέα. Σε αντίθεση με την ποσοτικά χαμηλή παραγωγή, πρόκειται για μια καλή ποιοτικά οινοποιητική περίοδο και είμαστε εν αναμονή των αρωμάτων της χρονιάς αυτής! Απ’ ό,τι φαίνεται στη Νότια Εύβοια οι μη αρδευόμενοι αμπελώνες με σαββατιανό αντεπεξήλθαν τις δύσκολες καιρικές συνθήκες με σταφύλια υγιή και με καρπό που δίνει αρώματα συμπυκνωμένα που ξεχωρίζουν από άλλες χρονιές!
Ενα θετικό είναι ότι τα σταφύλια ωρίμασαν χωρίς την επιρροή ασθενειών όπως άλλες χρονιές, ωφέλιμο για την καλή απόδοση των αρωματικών χαρακτηριστικών τους. Λόγω των καιρικών συνθηκών και της ξηρασίας δεν αναπτύχθηκαν μυκητολογικές ασθένειες, περονόσπορος και ωίδιο κι έτσι θα δώσουν έναν μούστο και μετέπειτα οίνο εξαιρετικής ποιότητας. Ηταν οπότε μια χρονιά κατά την οποία δεν ήταν μεγάλης ανάγκης η χρήση φαρμάκων με ψεκασμούς για την αντιμετώπιση των ασθενειών και αυτό έχει πολλαπλά οφέλη τόσο για τις αμπελοκαλλιέργειες όσο για την οινοποίηση και την κατανάλωση του οίνου.
Δυστυχώς, πέρα από τις καιρικές συνθήκες, ας μην ξεχνάμε πως πολλά ήταν τα αμπέλια που επλήγησαν λόγω των πυρκαγιών σε Αττική και Νεμέα, με αποτέλεσμα είτε την ολοκληρωτική καταστροφή τους είτε την πρόκληση σοβαρών ζημιών, με αποτέλεσμα τον μη τρυγητό τους. Μια χρονιά που δεν θα ξεχαστεί για τις πληγές στα αμπέλια, αλλά και γενικότερα στην Ελλάδα που σταδιακά χάνει τη χλωρίδα και την πανίδα της.
Ας αφήσουμε τον οίνο να ευφράνει την καρδιά μας και να δώσει χώρο στα όνειρά μας!
*Στέλλα Πολίτη – Πτυχιούχος Χημικός του Πανεπιστήμιου Πατρών στην Ελλάδα, πτυχιούχος της σχολής Οινολογίας και Αμπελουργίας του πανεπιστήμιου Τοσκάνης, στη Φλωρεντία της Ιταλίας
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 6/09/2024)