Του Γιώργου Λαγαρία*
Πριν από μερικές εβδομάδες η αμερικανική κεντρική τράπεζα εξέπληξε πολλούς επενδυτές με την απόφασή της για διπλή μείωση επιτοκίων, 0,5% αντί για 0,25%. Αρκετοί λένε ότι η ομολογιακή αγορά «το περίμενε», όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Οντως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης έδειχναν ότι οι traders είχαν τοποθετηθεί για διπλή μείωση. Αυτό, όμως, δεν ήταν αποτέλεσμα ιδιαίτερης περίσκεψης, αλλά συνέπεια πολλών αγοραστών, εν όψει αρχής μειώσεων, που πίεσαν τις αποδόσεις χαμηλά.
Ο Τζερόμ Πάουελ, διοικητής της Fed, δικαιολόγησε την απόφαση αυτή, η οποία τα πρακτικά δείχνουν ότι πάρθηκε με αρκετή διχογνωμία, εκφράζοντας περισσότερη ανησυχία για την αγορά εργασίας και λιγότερη για τον πληθωρισμό. Πριν από λίγες μέρες τα στοιχεία τον διέψευσαν, με την αμερικανική οικονομία να προσθέτει κοντά στις 300.000 θέσεις εργασίας και την ανεργία να υποχωρεί. Οι traders, που πλέον τοποθετούνταν για τρεις επιπλέον μειώσεις ως το τέλος του έτους, τις μείωσαν σε λιγότερο από δύο.
Εκανε λάθος η Fed; Και, σημαντικότερο, η κεντρική τράπεζα που υποτίθεται ότι εγγυάται τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα προκάλεσε μεταβλητότητα στην αγορά;
Η απάντηση είναι «όχι», για δύο λόγους. Ο ένας είναι σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία και ένα υγιές χρηματοπιστωτικό σύστημα οι κεντρικές τράπεζες δεν έχουν σημαντικό έλεγχο του πληθωρισμού. Στην Αμερική οι περισσότερες υποθήκες, γιατί τα περισσότερα δάνεια δίνονται για σπίτια, είναι 30ετείς. Υπολογίζεται ότι η τελευταία απόφαση της Fed εκτιμάται ότι θα επηρεάσει σχεδόν 5% των Αμερικανών σε ορίζονται περίπου ενός χρόνου. Οχι ακριβώς συνταρακτικά επιδραστική. Αυτό το 5% ίσως ξοδέψει κάπως περισσότερο αρκετά αργότερα. Πώς μπορεί, λοιπόν, να κάνει «λάθος πολιτική» ένας οργανισμός που δεν ελέγχει άμεσα τον πληθωρισμό;
Μελέτες δείχνουν ότι η Fed επηρεάζει περισσότερο τις αγορές με την παροχή άμεσου χρήματος και με τη δυνατότητά της να στέλνει μηνύματα (signalling) στις αγορές. Δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε εποχή ποσοτικής σύσφιξης, η οποία πάραυτα είχε ελάχιστη σημασία, καθώς οι αγορές κάνουν ράλι, απομένει η δυνατότητα σηματοδότησης.
Η Fed, παρά τις δηλώσεις της ότι «καθοδηγείται από τα δεδομένα», στην πραγματικότητα επέλεξε απλώς να στείλει ένα μήνυμα. Και τα μηνύματα είναι απλώς αυτά: μηνύματα. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να είναι λάθος.
Τι μας είπε, λοιπόν;
Οχι ότι υπάρχει κρίση, ότι βλέπει κάτι που δεν βλέπουμε οι υπόλοιποι.
Αντίθετα, μας είπε ότι μπορεί να μας εκπλήξει. Και ως εκ τούτου ότι επιθυμεί να απεμπλακεί από έναν ρόλο στον οποίο για χρόνια είχε, αυτόν του καθοδηγητή των αγορών. Οτι για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Lehman οι αγορές είναι και επισήμως «κανονικές» και συνεπώς δεν χρειάζονται πατερίτσες. Οτι οι επενδυτές είναι ελεύθεροι να κάνουν την ανάλυσή τους και να τοποθετηθούν χωρίς πρώτα να χρειαστεί να διαβάσουν το μυαλό των 12 μελών του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας.
Η Fed δεν έκανε λάθος. Η Fed μίλησε. Εμείς ακούσαμε;
*Chief Economist της εταιρίας Mazars
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 11/10/2024)