«Τα επιτόκια θα πρέπει να μειωθούν, κάτι που θα συμβαδίζει με τους επερχόμενους δασμούς! Ροκ εν ρολ, Αμερική!» Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Με αυτή την ανάρτηση μία ώρα πριν από τη δημοσίευση των στοιχείων για την αισθητή αύξηση του πληθωρισμού για τον μήνα Ιανουάριο στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Αμερικανός πρόεδρος έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα στη FED και τον επικεφαλής της, Τζερόμ Πάουελ, όσο αφορά το πώς βλέπει τη στρατηγική της διαμόρφωσης των επιτοκίων.
Οπως ήταν αναμενόμενο, η συνήθης χορωδία οικονομολόγων και ειδημόνων των μέσων ενημέρωσης έσπευσαν να απορρίψουν τον ισχυρισμό του προέδρου Τραμπ, υποστηρίζοντας ότι οι δασμοί οδηγούν σε πληθωρισμό και θα πρέπει τα επιτόκια να αυξηθούν και όχι να μειωθούν.
Παρ’ όλα αυτά, το ένστικτο του Αμερικανού προέδρου είναι στη σωστή κατεύθυνση. Οι δασμοί λειτουργούν ως μια μορφή νομισματικής σύσφιξης, ενισχύοντας το δολάριο και καθιστώντας τις μειώσεις των επιτοκίων μια λογική απάντηση.
Οι δασμοί μειώνουν τον όγκο των εισαγωγών, πράγμα που σημαίνει ότι λιγότερα δολάρια ρέουν στο εξωτερικό για την αγορά ξένων αγαθών. Αυτή η μείωση της παγκόσμιας προσφοράς δολαρίων ενισχύει το δολάριο, καθιστώντας τις εξαγωγές της Αμερικής ακριβότερες, μειώνοντας παράλληλα το κόστος των εισαγωγών χωρίς δασμούς. Ενα ισχυρότερο δολάριο ασκεί αντιπληθωριστική επίδραση, αντισταθμίζοντας τις πιέσεις στις τιμές που δημιουργούν οι δασμοί στα στοχευμένα αγαθά.
Η κοινή επωδός από τους οικονομολόγους του συστήματος είναι ότι οι δασμοί είναι καθαρά πληθωριστικοί και συνήθως το βάρος πέφτει στους καταναλωτές. Αλλά ο πρόεδρος της FED, Τζερόμ Πάουελ, απέρριψε αυτό το επιχείρημα στην κατάθεσή του σε επιτροπή της Γερουσίας.
Οπως ανέφερε, «γενικά, κάποιος πρέπει να πληρώσει το τιμολόγιο. Μπορεί να είναι ο εξαγωγέας. Μπορεί να είναι ο εισαγωγέας. Θα μπορούσε να είναι ένας μεσάζων. Και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν φτάνει στον καταναλωτή και σε άλλες περιπτώσεις το κάνει. Εξαρτάται από τα γεγονότα που δεν έχουμε δει ακόμη».
Αυτή η δήλωση υπονομεύει τον ισχυρισμό ότι οι δασμοί οδηγούν πάντα σε υψηλότερες τιμές καταναλωτή. Στην πραγματικότητα, οι δασμοί συχνά απορροφώνται από ξένους παραγωγούς, χονδρεμπόρους ή μεσάζοντες, αντί να μετακυλίονται στους Αμερικανούς καταναλωτές.
Τα οικονομικά ένστικτα του Αμερικανού προέδρου είναι λογικά και υπάρχουν επιχειρήματα που στηρίζουν αυτό που είπε για επιτόκια και δασμούς.
Οι δασμοί μπορούν να κάνουν ορισμένα εισαγόμενα αγαθά πιο ακριβά, μειώνοντας τη ζήτηση της Αμερικής για εισαγόμενα αγαθά. Δεδομένου ότι λιγότερα δολάρια ανταλλάσσονται με ξένα νομίσματα για να πληρώσουν για εισαγωγές, η ζήτηση για αυτά τα νομίσματα μειώνεται, υποστηρίζοντας ένα ισχυρότερο δολάριο.
Εάν οι δασμοί μειώσουν επιτυχώς το εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής (μειώνοντας τις εισαγωγές περισσότερο από ό,τι μειώνονται οι εξαγωγές), το καθαρό αποτέλεσμα είναι λιγότερα δολάρια που ρέουν στο εξωτερικό, οδηγώντας σε ανατίμηση του δολαρίου.
Οι δασμοί μπορούν να προκαλέσουν αβεβαιότητα και κίνδυνο για τις αναδυόμενες αγορές και τις οικονομίες που βασίζονται στις εξαγωγές, προκαλώντας φυγή κεφαλαίων σε περιουσιακά στοιχεία της Αμερικής, ειδικά σε κρατικά ομόλογα. Αυτό αυξάνει τη ζήτηση για δολάρια, ενισχύοντας το νόμισμα.
Ενα ισχυρότερο δολάριο καθιστά τις εξαγωγές της Αμερικής πιο ακριβές και τις εισαγωγές φθηνότερες, γεγονός που μπορεί να περιορίσει τη ζήτηση για αμερικανικά αγαθά και υπηρεσίες. Αυτό λειτουργεί ως τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη, όπως μια αύξηση των επιτοκίων.
Επειδή αυτή η ανατίμηση του δολαρίου μειώνει το κόστος των εισαγόμενων αγαθών και μειώνει την εξωτερική ζήτηση για αγαθά που παράγονται στην Αμερική, μπορεί να μειώσει τον πληθωρισμό.
Πολλές παγκόσμιες επιχειρήσεις και κυβερνήσεις δανείζονται σε δολάρια. Ενα ισχυρότερο δολάριο αυξάνει το βάρος του χρέους τους σε όρους τοπικού νομίσματος, περιορίζοντας αποτελεσματικά την παγκόσμια ρευστότητα.
Αυτό που καταλαβαίνει ο πρόεδρος Τραμπ είναι ότι η σχέση μεταξύ δασμών και επιτοκίων είναι δυναμική. Εάν οι δασμοί λειτουργούν ως νομισματική σύσφιξη, τότε η Fed θα πρέπει λογικά να τους αντισταθμίσει με μειώσεις επιτοκίων.
Στην πραγματικότητα, η αποτυχία της Fed να μειώσει τα επιτόκια ως απάντηση στους δασμούς θα μπορούσε να δημιουργήσει άσκοπα περιοριστικές, χρηματοπιστωτικές συνθήκες, ενδεχομένως επιβραδύνοντας την αμερικανική οικονομία περισσότερο από ό,τι χρειάζεται. Εάν ο Αμερικανός πρόεδρος αυξήσει τους δασμούς, η Fed θα πρέπει να είναι έτοιμη να μειώσει ανάλογα τα επιτόκια.
Η συναίνεση Ουάσινγκτον και Γουόλ Στριτ ότι οι δασμοί και οι μειώσεις επιτοκίων είναι ασυμβίβαστες είναι λάθος. Οι δασμοί δημιουργούν συνθήκες που ενισχύουν το δολάριο και σφίγγουν τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες, απαιτώντας μειώσεις επιτοκίων για τη διατήρηση της οικονομικής ισορροπίας.
Οι επικριτές του προέδρου Τραμπ στα οικονομικά μέσα ενημέρωσης είναι τόσο τυφλωμένοι από το μίσος τους για τους δασμούς που αγνοούν τη βασική οικονομική πραγματικότητα. Εάν οι δασμοί λειτουργούν ως νομισματική σύσφιξη, τότε οι μειώσεις των επιτοκίων είναι η κατάλληλη απάντηση.
Ο πρόεδρος Τραμπ το καταλαβαίνει αυτό. Ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπεσέντ, το καταλαβαίνει αυτό. Σε κάποιο σημείο οι οικονομολόγοι και ο οικονομικός Τύπος πιθανότατα, αν και απρόθυμα, θα πρέπει να το χωνέψουν.
*Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, γεωπολιτική και διεθνή οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσινγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στον Λευκό Οίκο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το αμερικανικό Πεντάγωνο
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 14/2/2025)
