Το τελευταίο διάστημα δεκάδες δημοσιεύματα αποκαλύπτουν μια πραγματικά ζοφερή εικόνα σε ό,τι αφορά στη δημόσια υγεία και ειδικά για αυξανόμενα κρούσματα ελονοσίας.
Με αφορμή την είδηση ότι βρίσκονται σε «καραντίνα» 12 δήμοι, λόγω ελονοσίας, με την Χαλκίδα και τη Θήβα να «φιγουράρουν» στη λίστα, το ΚΕΕΛΠΝΟ εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία προσπαθεί να καθησυχάσει την κοινή γνώμη και στην οποία περιγράφει ως «αναμενόμενη ως ένα βαθμό η εμφάνιση σποραδικών κρουσμάτων ελονοσίας».
Την ίδια ώρα ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, Γιώργος Πατούλης ζητεί άμεσα την παραίτηση του Γενικού Γραμματέα του υπουργείου Υγείας Γιάννη Μπασκόζου για το θέμα.
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της «Καθημερινής», ο λόγος για τον οποίο οι 12 περιοχές αυτές τέθηκαν σε «συναγερμό» από τους υπευθύνους του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας και του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων είναι ο εντοπισμός κρουσμάτων ελονοσίας, μιας νόσου που από το 2009 και μετά απασχολεί όλο και πιο συχνά τις υγειονομικές αρχές, καθώς σε ετήσια βάση καταγράφονται περιστατικά εγχώριας μετάδοσής της.
Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία που συλλέγει το ΚΕΕΛΠΝΟ, από τις αρχές του έτους έως τα μέσα Αυγούστου είχαν δηλωθεί στο Κέντρο 65 κρούσματα ελονοσίας, εκ των οποίων τα 61 έχουν χαρακτηρισθεί εισαγόμενα – που σημαίνει ότι οι ασθενείς είχαν προσβληθεί σε χώρα του εξωτερικού. Από τα 61 εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας, τα 50 αφορούσαν σε μετανάστες από ενδημικές χώρες (43 από χώρες της Ινδικής χερσονήσου και επτά από χώρες της Αφρικής), και τα 11 κρούσματα αφορούσαν σε ταξιδιώτες που επέστρεψαν από ενδημική χώρα της Αφρικής. Από τα 50 κρούσματα σε μετανάστες, τα 8 καταγράφηκαν σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών σε νησιά του Βορείου Αιγαίου.
Από το σύνολο των κρουσμάτων που είχαν δηλωθεί εφέτος έως τα μέσα Αυγούστου, σε τέσσερις ασθενείς υπάρχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2015, οπότε δηλώθηκαν 85 κρούσματα, ενδείξεις ότι ο ασθενής προσβλήθηκε «εντός των τειχών» είχαν εντοπιστεί σε έξι περιστατικά, ενώ οι χρονιές όπου είχε σημάνει στην Ελλάδα «κόκκινος» συναγερμός λόγω εγχώριας μετάδοσης της νόσου ήταν το 2011 και το 2012 (42 και 20 περιστατικά, αντίστοιχα).
Πατούλης: Το υπουργείο Υγείας εξέθεσε τη χώρα σε κίνδυνο ελονοσίας
Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, Γιώργος Πατούλης, σε δήλωσή του με αφορμή το δημοσίευμα της εφημερίδας, υπογραμμίζει πως η αποκάλυψη ότι περιοχές σε 12 Δήμους της χώρας έχουν τεθεί σε «καραντίνα» στην αιμοδοσία, «επιβεβαιώνει δυστυχώς τους φόβους μας ότι οι παραλείψεις του υπουργείου Υγείας έθεσαν σε σοβαρό κίνδυνο τη δημόσια υγεία».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΙΣΑ, «ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών έχει επανειλημμένως επισημάνει ότι κατά τη φετινή χρονιά υπήρξε ολιγωρία στον στρατηγικό σχεδιασμό για την υλοποίηση των προγραμμάτων καταπολέμησης των κουνουπιών παρά το γεγονός ότι το Κέντρο Έλεγχου και Πρόληψης Νοσημάτων είχε προειδοποιήσει για το αυξημένο κίνδυνο λόγω των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών και είχε ζητήσει να ληφθούν έκτακτα μέτρα».
Ωστόσο, όπως τονίζει ο κ. Πατούλης, «το υπουργείο Υγείας -όπως παραδέχθηκε σε σχετικές δηλώσεις του ο γενικός γραμματέας Δημόσιας υγείας Ι. Μπασκόζος- περιορίστηκε στον να εκδίδει εγκυκλίους- χωρίς να μεριμνήσει για τον στρατηγικό σχεδιασμό και την παρακολούθηση του σοβαρού αυτού θέματος που συνιστά μεγάλη απειλή για τη δημόσια υγεία».
«Το αποτέλεσμα είναι ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει σήμερα έναν υγειονομικό κίνδυνο με σοβαρές προεκτάσεις. Όταν μάλιστα ο ΙΣΑ προειδοποίησε για τον κίνδυνο και ζήτησε να ληφθούν μέτρα για να προστατευθεί η Δημόσια υγεία προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του γενικού γραμματέα καθώς και των γνωστών “συνδικαλιστών αυλοκολάκων του”.», υπογραμμίζει.
«Δυστυχώς για άλλη μια φορά ο γενικός γραμματέας Δημόσια υγείας Ι. Μπασκόζος, αποδεικνύεται κατώτερος των περιστάσεων. Ανάλογες παραλείψεις στη θωράκιση της χώρας απέναντι στη γρίπη είχαν αποτέλεσμα να έχουμε φέτος ρεκόρ θανάτων από τον ιό», αναφέρει ακόμη και τονίζει πως η τοπική αυτοδιοίκηση και η επιστημονική κοινότητα δεν θα ανεχτεί άλλο την ανεπάρκεια της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας.
«Οι παραλείψεις κοστίζουν ανθρώπινες ζωές ενώ στην περίπτωση της ελονοσίας απειλούν να εκθέσουν διεθνώς της χώρα μας», προσθέτει και καλεί τον κ. Μπασκόζο να παραιτηθεί, υπογραμμίζοντας πως «είναι επικίνδυνος για τη Δημόσια υγεία».
Καθησυχάζει το ΚΕΕΛΠΝΟ: Αναμενόμενη ως ένα βαθμό η εμφάνιση σποραδικών κρουσμάτων ελονοσίας
Υπαρκτό είναι το ενδεχόμενο επανεγκατάστασης της ελονοσίας σε ορισμένες περιοχές της χώρας, όπου συνδυάζεται η παρουσία των κατάλληλων διαβιβαστών (ανωφελών κουνουπιών) με την παρουσία ασθενών που προέρχονται από ενδημικές για την ελονοσία χώρες, επισημαίνουν οι επιστήμονες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ).
Ωστόσο εμφανίζονται καθησυχαστικοί για τα εγχώρια σποραδικά κρούσματα που καταγράφονται καθώς, όπως εξηγούν: «Η εμφάνιση τέτοιων σποραδικών κρουσμάτων έχει παρατηρηθεί και στο παρελθόν και ως ένα βαθμό είναι αναμενόμενη, όπου συνδυάζεται η παρουσία των ικανών διαβιβαστών-κουνουπιών με αυξημένους πληθυσμούς ατόμων από ενδημικές χώρες».
Στην Ελλάδα η νόσος εκριζώθηκε το 1974, μετά από εντατικό και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946–1960).
Έκτοτε, καταγράφονται στην Ελλάδα ετησίως περίπου 20-50 περιστατικά που σχετίζονται -στη μεγάλη τους πλειονότητα- με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα (εισαγόμενα περιστατικά).
Ωστόσο, από το 2009 έως το 2013 καταγράφονταν ετησίως κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης σε διάφορες περιοχές της χώρας: επτά κρούσματα το 2009, τέσσερα το 2010, 42 κρούσματα το 2011, 20 το 2012 και τρία το 2013.
Το 2014 δεν καταγράφηκε εγχώρια μετάδοση της νόσου σε καμία περιοχή της χώρας. Το 2015 καταγράφηκαν ξανά 6 εγχώρια κρούσματα ελονοσίας σε νέες και παλαιές περιοχές μετάδοσης.
Το 2016, έως 11 Αυγούστου, καταγράφηκαν συνολικά 65 κρούσματα, εκ των οποίων τα 61 έχουν χαρακτηρισθεί εισαγόμενα και τα 4 έχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης.
Τα εγχώρια κρούσματα καταγράφηκαν σε νέες περιοχές μετάδοσης, (Αχαϊα, Ηλεία, Θεσσαλονίκη), οι οποίες σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των ευάλωτων περιοχών, δηλαδή, είναι αυξημένου κινδύνου για την μετάδοση της ελονοσίας.
Οδηγίες προς ταξιδιώτες στην Ελλάδα
Το ΚΕΕΛΠΝΟ, βάσει της επιδημιολογικής εικόνας του νοσήματος και των εφαρμοζόμενων μέτρων πρόληψης, θεωρεί ότι ο κίνδυνος μετάδοσης της ελονοσίας σε ταξιδιώτες στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά χαμηλός.
Για το λόγο αυτό δεν συνιστά λήψη προληπτικής φαρμακευτικής αγωγής έναντι της ελονοσίας, σε άτομα που σκοπεύουν να επισκεφθούν οποιαδήποτε περιοχή της χώρας στην οποία έχει εμφανισθεί κρούσμα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης της νόσου.
Τονίζει όμως την ανάγκη λήψης όλων των προτεινόμενων μέτρων για την ατομική προστασία από τα κουνούπια, κατά την περίοδο κυκλοφορίας τους.
