Στη «Διακήρυξη της Μάλτας» κατέληξε η σύσκεψη που είχαν οι υπουργοί Υγείας έξι χωρών του ευρωπαϊκού νότου (Μάλτα, Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος, Ισπανία, Πορτογαλία), στο περιθώριο της συνάντησης του συνόλου των ευρωπαίων υπουργών Υγείας στη Μάλτα στις 8 και 9 Μαΐου, με εκπροσώπους της φαρμακοβιομηχανίας.
Οι αξιωματούχοι των έξι χωρών κατέληξαν στην ακόλουθη κοινή κοινή Διακήρυξη (Διακήρυξη της Μάλτας):
«Εμείς, οι Υπουργοί Υγείας της Κύπρου, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, έχοντας επίγνωση της σημασίας της εγγυημένης πρόσβασης των ασθενών σε νέα καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες, με ταυτόχρονα διασφάλιση της βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας μας,
Συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε με πλήρη εμπιστοσύνη, πίστη, αλληλεγγύη και διαφάνεια για καλύτερη πρόσβαση στα φάρμακα
Εκφράσαμε μια σαφή πολιτική βούληση για τη σύσταση μιας Τεχνικής Επιτροπής προς διερεύνηση πιθανών τρόπων εθελοντικής συνεργασίας, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ενδεικτικά τα εξής : διάχυση πληροφοριών, αναγνώριση καλών πρακτικών, ανίχνευση οριζόντων ( horizon scanning) για καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες, διερεύνηση πιθανών μηχανισμών για διαπραγματεύσεις τιμών και κοινές προμήθειες.
Η εν λόγω συνεργασία είναι ανοιχτή στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ».
Να σημειωθεί ότι, ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός κατά τη διάρκεια της εισήγησής του τόνισε ότι «η φαρμακοβιομηχανία πρέπει να καταλάβει ότι ο δρόμος του περιορισμού των κερδών της και της διαπραγμάτευσης κοινωνικά αποδεκτών τιμών αποζημίωσης σε εθνικό και διακρατικό επίπεδο, είναι δρόμος χωρίς επιστροφή. Είναι μονόδρομος η περιφερειακή ή διευρωπαϊκή συνεργασία και η συντονισμένη προσπάθεια για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος των μεμονωμένων κρατών-μελών απέναντι στη φαρμακοβιομηχανία και τα ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα».
Υπενθύμισε ακόμα ότι «είναι κοινός τόπος η προσέγγιση του φαρμάκου ως μείζονος σημασίας κοινωνικού αγαθού και η εκτίμηση για την αδυναμία της ελεύθερης αγοράς να λειτουργήσει με όρους ευρύτερου κοινωνικού συμφέροντος και προστασίας της Δημόσιας Υγείας. Η φαρμακοβιομηχανία παράγει καινοτόμα φάρμακα που μπορούν να συμβάλλουν στην ανακούφιση των ασθενών και να επηρεάσουν την πρόγνωση ή ακόμα και να θεραπεύσουν σοβαρά και απειλητικά νοσήματα, αλλά η πρόσβαση των ανθρώπων σε αυτά – ακόμα και σε αναπτυγμένες χώρες – δεν είναι αυτονόητη ούτε δεδομένη. Το σημερινό νομικό καθεστώς προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, οι προσπάθειες παράτασης της περιόδου προστασίας της πατέντας, η τάση “ορφανοποίησης” αρκετών φαρμάκων, είναι σε ανισορροπία με την προσβασιμότητα και την προσιτή τιμή των φαρμάκων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα νέα αποτελεσματικά φάρμακα για την χρόνια ηπατίτιδα C, τα οποία αντί να δημιουργούν “ευφορία” στην επιστημονική κοινότητα και στις κυβερνήσεις, προκαλούν “πονοκέφαλο” επειδή έχουν απαγορευτική τιμή για να καλυφθούν όλοι οι ασθενείς που έχουν θεραπευτική ένδειξη».
Και κατέληξε λέγοντας ότι για την ελληνική κυβέρνηση, η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα είναι η καθολική και ισότιμη κάλυψη των τεκμηριωμένων φαρμακευτικών αναγκών του πληθυσμού, με ταυτόχρονη προστασία των οικονομικά αδύναμων πολιτών από δυσβάστακτες επιβαρύνσεις.
Σύμφωνα με τον κ. Ξανθό αυτός ο πολιτικός στόχος μπορεί να υλοποιηθεί μόνο με μια συνολική δέσμη αλλαγών στην πολιτική φαρμάκου με:
Αξιολόγηση φαρμακευτικής καινοτομίας ( αυτές τις μέρες ψηφίζεται νόμος που ενσωματώνει για 1η φορά κριτήρια ΗΤΑ στη λίστα αποζημιούμενων φαρμάκων ). Αναβάθμιση και υποχρεωτικότητα των θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Αποτελεσματικό μηχανισμό διαπραγμάτευσης προσιτών τιμών αποζημίωσης για τα νέα ακριβά φάρμακα ( επίσης για 1η φορά θωρακίζεται θεσμικά η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης του ΕΟΠΥΥ). Δημοσιοποίηση των σχέσεων φαρμακευτικών εταιρειών με γιατρούς και Επιστημονικές Εταιρείες – διαφάνεια και έλεγχος των ιατρικών συνεδρίων.
