Με μεγάλη πλειοψηφία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε την Τρίτη νέα οδηγία που προβλέπει ελάχιστη προστασία για όσους εργάζονται διακοπτόμενα, κατά παραγγελία, βάση δελτίου ή για επαγγελματική άσκηση. Μεταξύ άλλων, οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ενημερώνονται από την πρώτη εβδομάδα για τα καθήκοντά τους, τις αποδοχές και τις εργάσιμες ώρες. Τα κράτη-μέλη καλούνται να αποτρέψουν καταχρηστικές πρακτικές, ενώ ο εργοδότης δεν επιτρέπεται να τιμωρεί ή να εμποδίζει απασχολούμενους με ευέλικτη σχέση εργασίας να αναλαμβάνουν δουλειές και από άλλες εταιρίες. Πόσο δεσμευτικές είναι οι νέες διατάξεις, τις οποίες τα κράτη-μέλη καλούνται να ενσωματώσουν·στην εθνική τους νομοθεσία μέσα σε τρία χρόνια;
Όπως γράφει η Deutsche Welle, μία εκτίμηση από τον ευρωβουλευτή των Γερμανών χριστιανοδημοκρατών (CDU) Ντένις Ράντκε: «Η οδηγία ήταν απαραίτητη γιατί μέχρι σήμερα το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν έδινε απάντηση σε ζητήματα όπως οι εργαζόμενοι κατά παραγγελία ή τα ̔συμβόλαια μηδενικών ωρών̓. Άλλωστε η αγορά εργασίας έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία 25 χρόνια. Και αυτά που ψηφίζουμε σήμερα δεν είναι αμπελοφιλοσοφίες. Πρόκειται για νομικά δεσμευτικές διατάξεις».
Η παγίδα του «αυτοαπασχολούμενου» επιχειρηματία
Το νέο καθεστώς αναμένεται να ωφελήσει και τους εργαζόμενους σε ψηφιακές πλατφόρμες, όπως το Uber, και σε επιχειρήσεις με υπηρεσίες ντελίβερι. Υπάρχει όμως μία εξαίρεση: η οδηγία δεν ισχύει για αυτοαπασχολούμενους, οι οποίοι δεν έχουν υπογράψει σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. Μήπως υπάρχει κίνδυνος να καταφύγουν κάποιοι «επιτήδειοι» σε συμφωνίες πλασματικής αυτοαπασχόλησης, για να αποφύγουν τις υποχρεώσεις της σύμβασης; «Θέλουμε σαφή διαχωρισμός ανάμεσα σε εργαζόμενους και αυτοαπασχολούμενους» λέει ο Ντένις Ράντκε στην Deutsche Welle. «Κι εγώ βλέπω ότι υπάρχει ένα πρόβλημα πλασματικής αυτοαπασχόλησης, αλλά δεν νομίζω ότι οξύνεται με τη συγκεκριμένη οδηγία. Από κει και πέρα λέω ότι η πλασματική αυτοαπασχόληση είναι μία εγκληματική ενέργεια, που πρέπει να καταπολεμηθεί. Όχι μόνο στη χώρα μου, τη Γερμανία, αλλά και σε όλη την ΕΕ. Για παράδειγμα κοιτάξτε τι γίνεται στις υπηρεσίες μεταφορών: η μόνη δήθεν επιχειρηματική απόφαση που παίρνετε είναι αν θα χτυπήσετε πρώτα το δικό μου κουδούνι ή το απέναντι – αυτό δεν έχει σχέση με επιχειρηματικότητα. Είναι οργανωμένη απάτη, πρέπει να καταπολεμηθεί, αλλά επαναλαμβάνω ότι δεν αφορά τη συγκεκριμένη οδηγία…»
Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στο Στρασβούργο Γκάμπι Τσίμερ λέει ότι είχε στηρίξει εξ’ αρχής τη θέσπιση εργατικών δικαιωμάτων για επισφαλείς θέσεις εργασίας, αλλά θεωρεί ότι η συγκεκριμένη οδηγία είναι ανεπαρκής. Το πραγματικό πρόβλημα, υποστηρίζει, είναι η έλλειψη κοινού καθεστώτος στην κοινωνική ασφάλιση. «Εμείς υποστηρίζουμε – και θεωρούμε σημαντικό βήμα – την ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου Εργασίας», λέει η Γκάμπι Τσίμερ στην Deutsche Welle. «Αν μάλιστα θεσπίσουμε και έναν ενιαίο, ευρωπαϊκό αριθμό κοινωνικής ασφάλισης, θα έχουμε προχωρήσει ακόμη περισσότερο. Το πρόβλημα είναι ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων ισχύει μόνο για όποιον διαθέτει κοινωνική ασφάλιση στη χώρα του. Όποιος δεν τη διαθέτει, εξαιρείται από την ελεύθερη κυκλοφορία και αυτό είναι σκάνδαλο κατά τη γνώμη μου…»
Κομισιόν: θετικός απολογισμός, αλλά…
Μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα σε ένα πεδίο που απαιτείται ομοφωνία; Η Μαριάν Τίσεν, Επίτροπος Κοινωνικών Υποθέσεων, υποστηρίζει ότι ο απολογισμός της πενταετίας είναι κατ’ αρχήν θετικός, καθώς η Κομισιόν έχει «περάσει» τις 24 από τις 27 νομοθετικές προτάσεις που είχε καταθέσει στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής. Μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Στρασβούργο η Επίτροπος λέει ότι η Κομισιόν έχει προτείνει την κατάργηση της ομοφωνίας σε αποφάσεις που αφορούν την κοινωνική πολιτική. Ωστόσο, επισημαίνει, «η κοινωνική ασφάλιση είναι ευαίσθητο ζήτημα. Τα εθνικά συστήματα ασφάλισης είναι πολύ διαφορετικά κι εμείς δεν θέλουμε την απόλυτη εναρμόνιση. Γι αυτό προτείνουμε τη διατύπωση συστάσεων με πλειοψηφία, αντί για ομοφωνία…»
