Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν η κεντρική δημόσια διοίκηση και η τοπική αυτοδιοίκηση στη χώρα μας; Ποιες διαρθρωτικές αλλαγές θα μπορούσαν να συμβάλλουν αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των χρόνιων προβλημάτων τους;
Η διαΝΕΟσις δημοσιεύει δύο νέα κείμενα πολιτικής για ακριβώς αυτά τα θέματα. Στο πρώτο, ο καθηγητής στο ΕΚΠΑ Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος αναλύει τα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης και τις σημαντικές συνέπειές τους. Παρουσιάζει «καλές πρακτικές» με βάση την εμπειρία ξένων χωρών και διατυπώνει επτά συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής, με αφορμή την εκδήλωση της πανδημίας και την ανάγκη για επανεκκίνηση.
Στο δεύτερο, ο καθηγητής στο ΕΚΠΑ Νικόλαος Κομνηνός Χλέπας, αφού επισημαίνει τις πέντε σημαντικότερες δέσμες προβλημάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης και κάνει μια σύντομη ανασκόπηση των σημαντικότερων «καλών πρακτικών» από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αναπτύσσει τρία εναλλακτικά σενάρια για το μέλλον της τοπικής αυτοδιοίκησης στη χώρα μας και παρουσιάζει δέκα συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής για έναν ριζικό ανασχεδιασμό της.
Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που αναδεικνύουν τα κείμενα;
Σε επίπεδο Δημόσιας Διοίκησης
– Υπερβολική -ακόμα και για τα νοτιοευρωπαϊκά δεδομένα- κομματικοποίηση.
– Πελατειακές τάσεις στις προσλήψεις έκτακτων, εποχιακών και άλλων υπαλλήλων και μετακλητών στελεχών στις δημόσιες υπηρεσίες.
– Υπερ-συγκεντρωτισμός όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων.
– Πολύ παραδοσιακές, αργές και συχνά αναποτελεσματικές μέθοδοι οργάνωσης της εργασίας.
– Πολυνομία και κακονομία.
– Βαθύ χάσμα ανάμεσα στις ρυθμίσεις που θεσπίζονται και τις πρακτικές που ακολουθούνται σε πλήθος τομέων («χάσμα εφαρμογής»).
– Κακή χρήση ανθρώπινων πόρων (ακατάλληλοι υπάλληλοι σε ακατάλληλες θέσεις).
– Κατά τόπους εκτεταμένη διαφθορά.
Για την Τοπική Αυτοδικοίκηση
– Περιορισμοί στον πολιτικό ανταγωνισμό και υπο-εκπροσώπηση των γυναικών.
– Δυσλειτουργίες του συστήματος τοπικής/περιφερειακής διακυβέρνησης.
– Περιορισμένο και προβληματικό λειτουργικό πεδίο (κυρίως αρμοδιότητα σε γραφειοκρατικές, διεκπαιρεωτικές διαδικασίες, καθαριότητα, κάποια θέματα υποδομών).
– Σοβαρά ελλείμματα νομιμότητας και διαφάνειας παρά τους πολλαπλούς ελέγχους και τις διαδικασίες.
– Δημοσιονομικός συγκεντρωτισμός και εξάρτηση από τις κρατικές επιχορηγήσεις.
Τι πρέπει να αλλάξει;
Και τα δύο κείμενα καταλήγουν σε συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής που αναφέρονται συνοπτικά πιο κάτω.
Προτάσεις για την ανασυγκρότηση της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης
1. Ψηφιοποίηση περισσότερων υπηρεσιών της δημόσιας διοίκησης προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
2. Αποτελεσματικότερη ένταξη των αποφοίτων της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΣΔΔΑ) στις υψηλόβαθμες θέσεις της διοίκησης.
3. Διεύρυνση της ήδη επιχειρούμενης ευελιξίας της δημόσιας διοίκησης και επέκταση της τηλεργασίας στο Δημόσιο.
4. Δημιουργία μόνιμων δικτύων συνεργασίας μεταξύ δημοσίων υπαλλήλων, εκπροσώπων των κοινωνικών εταίρων και εμπειρογνωμόνων.
5. Συλλογή και ανάλυση δεδομένων αφενός για την ανταπόκριση των υπαλλήλων στις προκλήσεις που δημιούργησε η πανδημία στο έργο τους και αφετέρου για την εμπειρία, τις στάσεις και τις αντιλήψεις των ίδιων των υπαλλήλων στη διάρκεια της πανδημίας.
6. Επανεξέταση των μεγεθών πλεονάζοντος και ελλείποντος προσωπικού και περαιτέρω διευκόλυνση της οριζόντιας μετακίνησης υπαλλήλων.
7. Περιορισμός της πολυνομίας με εφαρμογή των νέων σχετικών ρυθμίσεων που έχουν ψηφιστεί για την καλή νομοθέτηση (ν. 4622/2019, σε αντικατάσταση του ν. 4048/2012).
Προτάσεις για την ανασυγκρότηση της ελληνικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης
1. Απελευθέρωση του πολιτικού ανταγωνισμού και ενίσχυση της δημοκρατικής νομιμοποίησης.
2. Ενθάρρυνση συνεργασιών και συναινέσεων στους ΟΤΑ.
3. Προώθηση της εκπροσώπησης των γυναικών.
4. Αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης.
5. Διαφοροποίηση του συστήματος διακυβέρνησης σε συγκεκριμένες κατηγορίες ΟΤΑ.
6. Αποπολιτικοποίηση και εκσυγχρονισμός του διοικητικού μηχανισμού.
7. Μεταφορά σημαντικών υπηρεσιών κοινωνικού χαρακτήρα στους ΟΤΑ.
8. Αναβάθμιση του ρόλου των ΟΤΑ στο πλαίσιο του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, καθώς και ως προς την προστασία του περιβάλλοντος.
9. Απλοποίηση του συστήματος ελέγχων και εκσυγχρονισμός του συστήματος εποπτείας.
10. Εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ καθώς και της διαφάνειας ως προς τη διαχείριση.
