Την άμεση απελευθέρωση των σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ευρώπη απαιτεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εγκρίνοντας την αναθεώρηση του «πρώτου σιδηροδρομικού πακέτου».
Πρόκειται για τη νομοθεσία που προβλέπει τη δημιουργία «ενιαίου σιδηροδρομικού χώρου» με απελευθέρωση της αγοράς, εποπτεία από μία ανεξάρτητη ρυθμιστική Αρχή και αυστηρό διαχωρισμό ανάμεσα σε εκείνους που κατέχουν το σιδηροδρομικό δίκτυο και εκείνους που παρέχουν υπηρεσίες ή μεταφορικό έργο μέσω του δικτύου.
Στην Ελλάδα πάντως η απελευθέρωση των σιδηροδρόμων έχει μείνει πολύ πίσω, επισημαίνει ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Σπύρος Δανέλλης. «Είχαμε μια προσπάθεια από το ελληνικό υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων στη θεσμοθέτηση αυτών που προβλέπονταν από το πρώτο σιδηροδρομικό πακέτο. Όμως υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα σε σχέση με τον ΟΣΕ και την ΤΡΕΝΟΣΕ, δηλαδή ενώ το 2005 ιδρύεται η ΤΡΕΝΟΣΕ ως ανεξάρτητος πάροχος υπηρεσιών, δεν είναι σαφής ακόμα η απόλυτη ανεξαρτητοποίησή της από τον ΟΣΕ. Και βεβαίως υπάρχουν τα γνωστά προβλήματα δυσλειτουργίας του σιδηροδρομικού δικτύου, που βρίσκεται στα σπάργανα στη χώρα μας».
Εδώ και δέκα χρόνια ο όμιλος του ΟΣΕ ετοιμάζεται για μερική ιδιωτικοποίηση, η οποία όμως «σκοντάφτει» σε γραφειοκρατικά εμπόδια ή πολιτικές διεργασίες. Και αυτό όταν, σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς, στην περίοδο 1981-2020 εισρέουν στην Ελλάδα πάνω από πέντε δισεκατομμύρια ευρώ για έργα υποδομής στο σιδηροδρομικό δίκτυο, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει καν προχωρήσει η ηλεκτροκίνηση στον βασικό σιδηροδρομικό άξονα Αθήνας- Θεσσαλονίκης.
«Νομίζω, έχουμε πλέον συνειδητοποιήσει ότι με ημίμετρα και με τις λογικές που αντιμετωπίζαμε αυτά τα ζητήματα, παραπέμποντάς τα στο μέλλον γιατί πολιτικά δεν ήταν εύκολη η διαχείρισή τους, δεν μπορεί να πάει παραπέρα. Νομίζω ότι έχει ανοίξει ο δρόμος επιτέλους αφενός να συνειδητοποιήσουμε αυτό και αφετέρου να κάνουμε αυτά που πρέπει. Είναι πολύ δύσκολη βέβαια η συγκυρία τώρα στη χειρότερη δημοσιονομική μας κατάσταση. Όμως αυτά που δεν κάναμε χθες, δυστυχώς πρέπει να τα κάνουμε σήμερα με πολλαπλά μεγαλύτερο κόστος» δηλώνει ο ευρωβουλευτής Σπύρος Δανέλλης.
ΟΣΕ, ο «χρόνιος ασθενής»
Πάντως η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που καθυστερεί. Ήδη από το 2001 η Ε.Ε. προσπάθησε να απελευθερώσει τις σιδηροδρομικές μεταφορές ψηφίζοντας το «πρώτο σιδηροδρομικό πακέτο», το οποίο όμως ήταν γεμάτο ασάφειες και «παραθυράκια».
Αποτέλεσμα: οι περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αδιαφορούν ή κωλυσιεργούν και η Κομισιόν έχει ξεκινήσει προδικαστική διαδικασία εναντίον 13 χωρών, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας.
Το επόμενο «σιδηροδρομικό πακέτο» θα είναι πιο αυστηρό και οι Βρυξέλλες δεν πρόκειται να υποχωρήσουν, διαμηνύει από το βήμα του Ευρωκοινοβουλίου με ασυνήθιστη αυστηρότητα ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Σιμ Κάλας:
«Έχω συνειδητοποιήσει πόσο δύσκολες ήταν οι διαβουλεύσεις, πόσο έντονες ήταν οι πιέσεις των λόμπυ. Είναι φανερό ότι ο σιδηρόδρομος παραμένει ένας χώρος πολύ συντηρητικός. Μερικές φορές αμφισβητούν ακόμα και βασικές αρχές που είχαμε ψηφίσει πριν από δέκα χρόνια, υπονομεύοντας τις αποφάσεις μας. Θέλω να είμαι σαφής: Η διατήρηση της σημερινής κατάστασης ή πολύ περισσότερο η υπαναχώρηση από αυτά που έχουμε ήδη αποφασίσει δεν συμπεριλαμβάνονται στις επιλογές μας».
Καθυστερήσεις στην εφαρμογή της νομοθεσίας παρατηρούνται ακόμα και στη Γαλλία, ενώ η Γερμανία είναι στην εμπροσθοφυλακή των χωρών που ζητούν άμεση απελευθέρωση των σιδηροδρόμων. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται ευκαιρίες οικονομικής ανάπτυξης και νέες θέσεις εργασίας, υποστηρίζει ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων Μίχαελ Κράμερ:
«Γνωρίζουμε πλέον ότι οι χώρες εκείνες που άνοιξαν το σιδηροδρομικό τους δίκτυο καταγράφουν μεγάλη αύξηση στις μεταφορές εμπορευμάτων: +60% στη Βρετανία, +40% στην Ολλανδία, +30% στην Πολωνία, +25% στη Γερμανία. Το αντίθετο έγινε με τις χώρες που περιχαρακώνονται και περιμένουν, για παράδειγμα η Γαλλία καταγράφει μείωση 28%. Δηλαδή μεταφέρονται αλλού τα εμπορεύματα και χάνονται θέσεις εργασίας. Αυτό δεν επιτρέπεται να επαναληφθεί, γι’ αυτό θέλουμε την απελευθέρωση των δικτύων…»
