Εκατοντάδες προγράμματα υποτροφιών θα χορηγηθούν μέσω της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Παιδείας και όχι του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ), επισημαίνουν κύκλοι του Υπουργείου Παιδείας, μετά την αναστάτωση, που προκάλεσε στον χώρο ανακοίνωση του ΙΚΥ για διακοπή τμήματος υποτροφιών.
Η ανακοίνωση αναφέρει ότι από το ΙΚΥ, για το ακαδημαϊκό έτος 2011-12, δεν θα προκηρυχθούν υποτροφίες για εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής και για Μεταδιδακτορική Έρευνα στην Ελλάδα, δεδομένου ότι ήδη μέσω του ΕΣΠΑ έχουν χρηματοδοτηθεί υποτροφίες πολύ περισσότερες από όσες συνήθως χορηγεί το Ίδρυμα.
Η διευθύντρια του ΙΚΥ, Ιωάννα Αδαμαντιάδου, δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι πρόκειται να αλλάξει ο τρόπος επιλογής των υποτρόφων, καθώς έως τώρα, το ΙΚΥ διενεργούσε εξετάσεις, η επιτυχία στις οποίες ήταν καθοριστική. Ετοιμάζεται, μάλιστα, η σχετική νομοθετική παρέμβαση σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, δεδομένου ότι τα προγράμματα των υποτροφιών θα χρηματοδοτούνται πλέον μέσω του ΕΣΠΑ και όχι από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Η κ. Αδαμαντιάδου σημειώνει ότι η διακοπή των υποτροφιών αφορά τον 1ο και 2ο μεταπτυχιακό τίτλο, δηλαδή master και διδακτορικό στο εξωτερικό.
Οι υποτροφίες που δίδονται από κληροδοτήματα του ΙΚΥ συνεχίζονται όπως επίσης και οι υποτροφίες για μεταδιδακτορικές σπουδές στη Φλωρεντία και για ιστορία, πολιτισμό, κοινωνικές επιστήμες κ.λπ.
Η οικονομική κρίση, πάντως, είναι η αφορμή που εκατοντάδες νέοι αναζητούν δυνατότητες για να συνεχίσουν τις σπουδές τους, μέσω υποτροφιών, οι οποίες δίδονται από διάφορους φορείς και οργανισμούς.
Σημαντικός πόλος έλξης υποτρόφων είναι τα Πανεπιστήμια που έχουν και διαχειρίζονται κληροδοτήματα με στόχο να δώσουν ευκαιρίες σπουδών στους νέους. Άλλωστε, ένα από τα βασικά ζητούμενα των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, υπό τις συγκεκριμένες οικονομικές συνθήκες, είναι η αύξηση των πόρων των Πανεπιστημίων.
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, για παράδειγμα, έχει προβεί σε κινήσεις αξιοποίησης των ακινήτων του. Σύμφωνα με στοιχεία του Πανεπιστημίου, αυτή τη στιγμή, επισκευάζεται το Γρυπάρειο κτήριο, επί της οδού Σοφοκλέους, για να στεγάσει διάφορα «άστεγα» τμήματα. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο, το Ίδρυμα θα εξοικονομήσει περισσότερα από 3 εκατ. ευρώ, που καταβάλλει στα ενοικιαζόμενα ακίνητα. Σε ό,τι αφορά τα κληροδοτήματα που διαχειρίζεται ειδική υπηρεσία του Ιδρύματος, το μεγάλο πρόβλημα για την αξιοποίησή τους είναι οι γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Αντίστοιχο είναι και το πρόβλημα, που αντιμετωπίζει το Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ιδρύθηκε από τα κληροδοτήματα των οικογενειών Αβέρωφ και Τοσίτσα και στη συντριπτική τους πλειονότητα τα κληροδοτήματα δίδονται για υποτροφίες, σύμφωνα με τους όρους της διαθήκης των διαθετών του. Όπως είναι φυσικό, τα κληροδοτήματα δεν είναι δυνατό να αξιοποιηθούν για άλλους σκοπούς.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης διαθέτει πληθώρα κληροδοτημάτων, ακίνητα που βρίσκονται στην πόλη λειτουργίας του και στις γύρω πόλεις και είναι από ολόκληρες πολυκατοικίες έως και μεγάλα αγροκτήματα.
Η διαχείριση αυτής της περιουσίας είναι περίπου αδύνατη με τον σημερινό νομικό δαίδαλο, που υπάρχει για την ενοικίαση των ακινήτων. Όπως λένε καθηγητές, απαιτούνται σειρά συνεδριάσεων επιτροπών, διαγωνισμοί κ.λπ. Όλα αυτά έχουν συχνά ως αποτέλεσμα να μένουν ανενεργά ολόκληρα ακίνητα, που θα μπορούσαν να προσφέρουν μεγάλους πόρους επιβίωσης στο Ίδρυμα. Οι όροι του διαθέτη δεν μπορούν να αλλάξουν, ακόμη και αν πχ. δεν υπάρχουν φοιτητές για να επωφεληθούν των υποτροφιών και των άλλων ευεργετημάτων, που ορίζει το κάθε κληροδότημα.
Κληροδοτήματα και Υποτροφίες είναι αλληλένδετα. Υποτροφίες και δωρεάν σπουδές δίδουν δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς και οργανισμοί.
Για την απονομή κληροδοτήματος, σημαντικός παράγοντας είναι ο τόπος καταγωγής, ή γέννησης των σπουδαστών. Συνήθως είναι τόποι από όπου κατάγεται, γεννήθηκε ή εργάσθηκε ο κληροδότης και με τον τρόπο αυτό επιθυμεί να ενισχύσει σπουδαστές στους συγκεκριμένους τόπους. Δεν αποκλείεται, όμως, όταν δεν υπάρχει υποψήφιος από τη συγκεκριμένη περιοχή, να επιλεγεί άλλος από διαφορετική.
Η «ξενάγηση» των ενδιαφερομένων σε αυτόν τον τομέα δεν είναι εύκολη, καθώς δεν είναι απολύτως περιγεγραμμένα όλα τα κληροδοτήματα και οι παροχές υποτροφιών από έναν φορέα.
Σύμφωνα, όμως, με τον καθηγητή ερευνητή Χρήστο Κάτσικα, οι υποτροφίες στην Ελλάδα διακρίνονται σε κρατικές και ιδιωτικές. Οι δε προϋποθέσεις που απαιτούνται για να τις χρησιμοποιήσει ένας ενδιαφερόμενος, ποικίλουν.
Βασικός φορέας διαχείρισης των κρατικών υποτροφιών είναι το ΙΚΥ, που προκηρύσσει κάθε χρόνο υποτροφίες, τόσο για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, ενώ βοηθά και για τις προπτυχιακές σπουδές με συγκεκριμένα χρηματικά ποσά. Όμως, υποτροφίες δίδουν ιδρύματα, υπουργεία, πανεπιστήμια, Τεχνολογικά ιδρύματα, ξένοι οργανισμοί και κυβερνήσεις άλλων χωρών.
Στις παρούσες συνθήκες, με τη δεινή οικονομική κρίση, είναι απαραίτητο να αναφερθεί ότι αν κάποιοι σήμερα σπουδάζουν, προοδεύουν και συνεχίζουν τις σπουδές τους, παρότι τα οικονομικά τους δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο, οφείλεται στα κληροδοτήματα και στις επιθυμίες των ευεργετών, που άφησαν την περιουσία τους σε Ιδρύματα, προκειμένου να σπουδάζουν ελληνόπουλα χωρίς χρηματικούς πόρους και, φυσικά, κάτω από προϋποθέσεις. Συνήθως τα κληροδοτήματα ορίζουν φορέα διαχείρισης, αλλά για να κερδίσει κάποιος την υποτροφία, η βασικότερη προϋπόθεση -στις περισσότερες περιπτώσεις- είναι να κατάγεται από την ιδιαίτερη πατρίδα του ευεργέτη – διαθέτη του κληροδοτήματος.
Σύμφωνα με τον κ. Κάτσικα υπάρχουν:
Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, που είναι ο κυριότερος φορέας παροχής υποτροφιών και ο υποψήφιος θα πρέπει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησής του να έχει συγκεκριμένα προσόντα, μεταξύ των οποίων ελληνική εθνικότητα ή ιθαγένεια, ηλικία έως 38 ετών, πλην ειδικών περιπτώσεων, να μη διαθέτει προσωπικά επαρκή οικονομικά μέσα, αλλά και να έχει διακριθεί για την επίδοση στις σπουδές και το ήθος του. Το ΙΚΥ εδρεύει στην οδό Μακρή 1 & Αρεοπαγίτου και το τηλέφωνο του είναι 210 3726327.
Δεκαεπτά είναι τα κληροδοτήματα του Υπουργείου Παιδείας, τα οποία ενδιαφέρουν άτομα, που κατάγονται από Νέα Πέλλα, Κοζάνη, Χίο, Ηπειρο, Ρέθυμνο, κ.α. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στο Υπουργείο, στο τηλέφωνο 210 3442354
Η Ακαδημία Αθηνών διαθέτει 23 κληροδοτήματα και απευθύνεται σε υποψηφίους, που κατάγονται από Κυκλάδες, Επτάνησα, Μαγνησία, Ήπειρο, Λασίθι κ.ά. Το τηλέφωνο για πληροφορίες είναι 210 3600207.
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών αριθμεί περί τα 34 κληροδοτήματα, που απευθύνονται σε υποψήφιους από την Ήπειρο, τα Καλάβρυτα, τη Λακωνία, τη Μεσσηνία, κ.α. Πληροφορίες στο τηλ. 210 3226548.
Τα κληροδοτήματα του Μετσόβιου Πολυτεχνείου είναι έξι και περιλαμβάνουν υποτροφίες ακόμη και για διακριθέντες σπουδαστές στα ανώτερα μαθηματικά. Πληροφορίες στο τηλ. 210 7721851.
Στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης τα κληροδοτήματα είναι 27. Το Ίδρυμα απευθύνεται κυρίως σε υποψήφιους από τη Βόρεια Ελλάδα, που για πληροφορίες μπορούν να απευθύνονται στο τηλ. 2310 995213.
Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών λειτουργεί το Ίδρυμα Γεωργίου Χαλκιοπούλου, το οποίο χορηγεί υποτροφίες με βάση την ακαδημαϊκή επίδοση σε φοιτητές με χαμηλό εισόδημα.
Το Πάντειο Πανεπιστήμιο σε εκείνους που αρίστευσαν στις εισαγωγικές εξετάσεις, ή κατά τη διάρκεια της φοίτησης τους. Οι υποτροφίες, που χορηγεί, προέρχονται είτε από το Υπουργείο Παιδείας, είτε από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών.
Το Πανεπιστήμιο Πειραιά προσφέρει χρηματικά βραβεία και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας χορηγεί υποτροφίες μέσω των προγραμμάτων ERASMUS και LINGUA.
Υποτροφίες για σπουδές, κυρίως μεταπτυχιακές, αλλά και οικονομική ενίσχυση, παρέχουν επιπλέον στους χαμηλοεισοδηματίες φοιτητές διάφορα Υπουργεία, όπως το Απασχόλησης και το Εξωτερικών.
Σημειώνεται ότι η ΟΥΝΕΣΚΟ εκδίδει «οδηγό» για 129 χώρες με πληροφορίες για μεταπτυχιακές σπουδές σε διάφορες χώρες σ΄ολόκληρο τον κόσμο, με χιλιάδες ευκαιρίες σπουδών. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να πληροφορηθούν περισσότερα από την ιστοσελίδα http://www.unesco.org/education/studyingabroad.
Υποτροφίες προσφέρουν και τα Ιδρύματα Α.Σ. Ωνάσης, Fulbrigt, Λάτση, Κόκκαλη, Μποδοσάκη, Λίλιαν Βουδούρη, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Έρασμος κόσμος». Τέλος, υποτροφίες προσφέρουν και ξένες κυβερνήσεις σε Έλληνες υπηκόους στο πλαίσιο των μορφωτικών ανταλλαγών με την Ελλάδα.
Διαβάστε επίσης:Εξηγήσεις για χρηματοδοτήσεις ερευνητικών ζητούν 10 αντιπρυτάνεις
