Επαρκή νομοθεσία, αλλά μια πραγματικότητα που δεν έχει καμία σχέση με όσα υπάρχουν στα χαρτιά, διαπίστωσε η Ομάδα Εργασίας του ΟΗΕ για την Αυθαίρετη Κράτηση, που επισκέφθηκε το τελευταίο δεκαήμερο την Ελλάδα.
«Σε μικρά κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων, σχεδιασμένα για 24ωρη κράτηση, βρήκαμε ανθρώπους που κρατούνται επί μήνες, χωρίς πρόσβαση σε νομική βοήθεια· όλοι μαζί, υπόδικοι με κατάδικους και μετανάστες», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη ο εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ Βλαντίμιρ Τοτσιλόφσκι.
Η Ομάδα Εργασίας επισκέφθηκε κέντρα κράτησης μεταναστών, φυλακές, αστυνομικά τμήματα και ψυχιατρικά ιδρύματα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και συναντήθηκε με στελέχη της κυβέρνησης και των δικαστικών και αστυνομικών Αρχών. «Οι περισσότεροι χώροι κράτησης πάσχουν από συμφόρηση – φιλοξενούν διπλάσιο ή τριπλάσιο αριθμό από την πραγματική τους χωρητικότητα» πρόσθεσε ο κ. Τοτσιλόφσκι.
Συνθήκες κράτησης προσφύγων και ανηλίκων
Οσον αφορά τους παράνομους μετανάστες, ο εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ τόνισε ότι επειδή δεν έχουν διαπράξει έγκλημα, η κράτησή τους πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο βραχεία και η υπόθεσή τους να επανεξετάζεται σε εύλογο διάστημα, όπως προβλέπει η ελληνική και η διεθνής νομοθεσία. «Η πραγματικότητα όμως είναι ακριβώς αντίθετη».
Εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για το ότι η μέγιστη διάρκεια κράτησης των προσφύγων που αιτούνται άσυλο παρατάθηκε από τους 12 στους 18 μήνες. «Οι ίδιοι οι κρατούμενοι μας είπαν ότι θεωρούν πως το ελληνικό κράτος χρησιμοποιεί την κράτησή τους ως αποτρεπτικό για να μη ζητήσουν άσυλο. Αν συνυπολογίσουμε και τις άσχημες συνθήκες στις οποίες κρατούνται επί τόσο καιρό, είναι προφανές ότι πρόκειται για ποινική κράτηση ανθρώπων που δεν έχουν διαπράξει κανένα αδίκημα».
«Πολύ ανησυχητική» χαρακτήρισε ο κ. Τοτσιλόφσκι και την κατάσταση με τους ασυνόδευτους ανηλίκους. «Κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, συλλαμβάνονται συστηματικά και κρατούνται για μεγάλο διάστημα μέχρι να μεταφερθούν σε κέντρα υποδοχής ανηλίκων. Να υπογραμμιστεί ότι η ελληνική νομοθεσία δεν απαγορεύει την κράτηση ασυνόδευτου ανηλίκου».
Ελλιπής πρόσβαση σε δωρεάν νομική αγωγή
Για τους ποινικούς κρατουμένους, η Ομάδα Εργασίας του ΟΗΕ διαπίστωσε ότι ενώ έχουν δικαίωμα σε δωρεάν νομική βοήθεια, στην πραγματικότητα οι περισσότεροι δεν τη λαμβάνουν ακόμη και αν το έχουν ζητήσει. Εφερε το παράδειγμα των φυλλαδίων που μοιράζονται στα αστυνομικά τμήματα: «Η αναφορά στη νομική βοήθεια είναι πολύ ασαφής – “Εχει το δικαίωμα να επικοινωνήσει με δικηγόρο” – χωρίς καμία επεξήγηση για τη δωρεάν νομική αρωγή. Οι κρατούμενοι καταλαβαίνουν ότι θα έχουν δικηγόρο μόνο αν τον πληρώσουν. Υποτίθεται ότι για τη δωρεάν νομική αρωγή τούς ενημερώνει και ο ανακριτής στον οποίο παρουσιάζονται εντός 24 ωρών – έτσι λέει ο νόμος και έτσι μας είπε η Εισαγγελία, όμως οι κρατούμενοι τους διέψευσαν».
Επικριτικός για τις επιχειρήσεις-σκούπα «Ξένιος Ζευς» ήταν ο κ. Τοτσιλόφσκι – «συλλαμβάνονται μετανάστες που εργάζονται χρόνια στην Ελλάδα και μετά αφήνονται ελεύθεροι» επειδή, βεβαίως, δεν έχουν διαπράξει κανένα αδίκημα – καθώς και για τις παρόμοιων προδιαγραφών συλλήψεις Ρομά οι οποίες χαρακτηρίζονται αυθαίρετες γιατί πραγματοποιούνται λόγω διακρίσεων εις βάρος τους χωρίς να έχουν νομική βάση.
Η τελική έκθεση της Ομάδας Εργασίας θα υποβληθεί στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, θα περιλαμβάνει συστάσεις προς την ελληνική κυβέρνηση και θα δημοσιοποιηθεί.
