Διευκρινίσεις, για την ποινική ευθύνη διοικούντων Νομικά Πρόσωπα και την αυτόφωρη διαδικασία, παρέχονται με εξαιρετικά επείγουσα εγκύκλιο του ΙΚΑ.
Με την εγκύκλιο (αρ. 9/4.2.2013) κοινοποιούνται οι προβλεπόμενες διατάξεις για την ενίσχυση των διατάξεων του άρθρου 1 του Α.Ν. 86/1967 (Α’/136), αναφορικά με τα ποινικά αδικήματα της παρακράτησης των εργοδοτικών εισφορών και της υπεξαίρεσης των εργατικών εισφορών (Αρθρο 22 Ν. 4038/2012 (ΦΕΚ Α’/14) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τη παρ. 8 του τρίτου άρθρου του Νόμου 4087/2012 (ΦΕΚ Α’/ 196).
Επίσης, οι διατάξεις για τον καθορισμό ηθικών αυτουργών των αδικημάτων της παρακράτησης των εργοδοτικών εισφορών και της υπεξαίρεσης των εργατικών εισφορών για τους εργοδότες μη φυσικά πρόσωπα, που δεν καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (Αρθρο 25 παρ. 1 Ν. 4075/2012 (ΦΕΚ Α’/89).
Στην εγκύκλιο αναφέρονται οι κλίμακες, που στοιχειοθετούν το αυτόφωρο αδίκημα, ο χρόνος τέλεσης του αυτόφωρου αδικήματος της εισφοροδιαφυγής και η παραγραφή.
Ειδικότερα, στην εγκύκλιο αναφέρονται τα εξής:
«Με το άρθρο 22 του Νόμου 4038/2012 (ΦΕΚ Α’/14/2.2.2012) επαναρρυθμίζεται το προβλεπόμενο από το άρθρο 1 (παρ. 1 και 2) του Α.Ν. 86/1967 (Α’/136) ποινικό αδίκημα της μη καταβολής των εκ του νόμου προβλεπόμενων ασφαλιστικών εισφορών προς το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Συγκεκριμένα, με το άρθρο 1 (παρ. 1 και 2) του Α.Ν. 86/1967 (Α’/136) θεσπίζεται η ποινική ευθύνη εκ της μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών – εργοδοτικών και εργατικών, προκειμένου δε περί των τελευταίων και εκ της μη αποδόσεως αυτών – προς τους εις το υπουργείο Εργασίας (ήδη και Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας) υπαγομένους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφαλίσεως κ.λπ., μεταξύ των οποίων και το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, εφόσον αυτές υπερβαίνουν από της ισχύος του άρθρου 30 του Ν. 3904/2010 (ΦΕΚ Α’/218/23.10.2010), το ποσό των είκοσι χιλιάδων ευρώ (20.000,00 ευρώ) και δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000,00 ευρώ) αντιστοίχως.
Τα προβλεπόμενα εις βαθμό πλημμελήματος ιδιώνυμα αδικήματα, διωκόμενα αυτεπαγγέλτως, είναι γνήσια εγκλήματα παραλείψεως, συντελούμενα διά της παραλείψεως της εμπροθέσμου καταβολής (ή αποδόσεως) των εισφορών.
Με το πρώτο άρθρο της παρ. 6, που προστέθηκε στο τέλος του άρθρου 1 του Α.Ν. 86/1967 δια του άρθρου 22 του Ν. 4038/2012 θεσπίζεται ως διαρκές και επομένως ως συνεχές αυτόφωρο το αδίκημα των παρ. 1 και 2 για όσους οφείλουν ασφαλιστικές εισφορές άνω των εκατόν πενήντα χιλιάδων ευρώ (150.000,00 ευρώ), με χρόνο τελέσεως του αδικήματος το χρονικό διάστημα από την παρέλευση του μηνός από τότε που οι ασφαλιστικές εισφορές κατέστησαν απαιτητές μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντιστοίχου με το 1/3 της προθεσμίας παραγραφής (η οποία είναι πενταετής λόγω του πλημμεληματικού χαρακτήρα αυτού).
Κατά συνέπεια, προκύπτουν οι κάτωθι διαπιστώσεις:
– Στοιχειοθέτηση του αυτόφωρου αδικήματος της εισφοροδιαφυγής:
Απαιτείται αφενός μεν να συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 30 του Ν. 3904/2010 (ΦΕΚ Α’/218/23.10.2010) για την εφαρμογή των παραγράφων 1 & 2 του άρθρου 1 του α.ν. 86/1967, αφετέρου δε το συνολικό ποσό της εκδοθείσης Πράξης Επιβολής Εισφορών (ΠΕΕ) να υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες ευρώ (150.000,00 ευρώ).
– Χρόνος τέλεσης του αυτόφωρου αδικήματος της εισφοροδιαφυγής:
Το χρονικό διάστημα 20 μηνών που αρχίζει μετά την πάροδο μηνός από τότε που οι ασφαλιστικές εισφορές κατέστησαν απαιτητές (5 έτη x 1/3 = 20 μήνες).
– Χρόνος παραγραφής του αυτόφωρου αδικήματος της εισφοροδιαφυγής:
Η παραγραφή συμπληρώνεται μετά πέντε έτη από τη λήξη του χρόνου τέλεσης αυτού (ήτοι από την πάροδο του ανωτέρω χρονικού διαστήματος των 20 μηνών).
Σημειώνεται ότι τα αδικήματα που τελέστηκαν μέχρι την ημερομηνία ισχύος του νέου νόμου (2.2.2012) είναι στιγμιαία, με χρόνο τέλεσης αυτών την πάροδο μηνός από τότε που οι ασφαλιστικές εισφορές κατέστησαν απαιτητές και η παραγραφή τους συμπληρώνεται μετά την πάροδο πέντε ετών από την τέλεσή τους.
Περαιτέρω, με το δεύτερο εδάφιο της ιδίας παραγράφου (6), όπως αντικαταστάθηκε και ισχύει με την παρ. 8 του τρίτου άρθρου του Νόμου 4087/2012 (ΦΕΚ Α’/196/16.10.2012), ορίζεται ρητώς η διαδικασία ενάρξεως της ποινικής διώξεως, συνίσταται δε αυτή εις την υποβολή μηνυτήριας αναφοράς στην αρμόδια εισαγγελική αρχή, η οποία συνοδεύεται υποχρεωτικώς από πίνακα των οφειλομένων ασφαλιστικών εισφορών, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους προσθέτων τελών ή προσαυξήσεων.
Διαδικασία έκδοσης μηνυτήριων αναφορών από τα τμήματα ποινικής δίωξης
Ως προς τη διαδικασία έκδοσης και παρακολούθησης των μηνυτήριων αναφορών από τα τμήματα ποινικής δίωξης εφαρμόζονται τα αναφερόμενα στο με αριθμ. πρωτ. Γ99/1/14/25.1.2011 Γενικό Εγγραφο “Ποινική Δίωξη – Νέες Διαδικασίες έκδοσης και παρακολούθησης των μηνύσεων” της Δ/νσης Ασφάλισης – Εσόδων της Διοίκησης ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Επιπλέον, προκειμένου να αντιμετωπιστεί, μέσω διαφορετικής λογισμικής εφαρμογής στο Πληροφοριακό Σύστημα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ΟΠΣ-ΙΚΑ), η έκδοση των μηνυτήριων αναφορών για τις οποίες θα ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία δίωξης, δημιουργείται νέα ροή στον ρόλο “Ποινική Δίωξη” με τίτλο “Ροή Δημιουργίας Μηνύσεων – Διαδικασία Αυτοφώρου”.
Κατά τη διαδικασία έκδοσης μηνυτήριας αναφοράς με την αυτόφωρη διαδικασία πραγματοποιούνται οι παρακάτω έλεγχοι:
– Το ποσό των ασφαλιστικών εισφορών (εργοδοτικές) που βαρύνουν τον υπόχρεο εργοδότη να υπερβαίνει τις είκοσι χιλιάδες ευρώ (20.000,00 ευρώ) και/ή το ποσό των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων που παρακρατούνται να υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ (10.000,00 ευρώ) και το συνολικό ποσό αυτών να υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες ευρώ (150.000,00 ευρώ).
– Η Πράξη Επιβολής Εισφορών (ΠΕΕ) δεν έχει εξοφληθεί.
– Το Μητρώο Εργοδότη να είναι ενημερωμένο ως προς τους υπευθύνους.
– Ο εργοδότης να μην ανήκει στην κατηγορία που δεν μηνύεται βάσει νομικής μορφής.
– Οι οφειλές για τις οποίες συντάσσεται μήνυση να ανάγονται στο εντός του χρονικού διαστήματος των 20 μηνών από τότε που κατέστησαν απαιτητές.
– Η εκδιδόμενη μηνυτήρια αναφορά συνοδεύεται υποχρεωτικά από πίνακα των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους πρόσθετων τελών ή προσαυξήσεων.
Ηθικοί αυτουργοί του αδικήματος της εισφοροδιαφυγής στα νομικά πρόσωπα
Με το άρθρο 25 παρ. 1 του Νόμου 4075/2012 (ΦΕΚ Α’/89) ορίζονται πλέον ρητά τα φυσικά πρόσωπα που διώκονται ως αυτουργοί των αδικημάτων του άρθρου 1 του Α.Ν. 86/1967 (Α’/136) για οφειλές των νομικών προσώπων, στα οποία ασκούν τη διοίκηση ή διαχείριση».
Μη καταβολή και απόδοση: Χρηματικά όρια για την ευθύνη
Με το άρθρο 1 (παρ. 1 και 2) του Α.Ν. 86/1967 (Α’/136) θεσπίζεται η ποινική ευθύνη εκ της μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών – εργοδοτικών και εργατικών, προκειμένου δε περί των τελευταίων και εκ της μη αποδόσεως αυτών εφόσον αυτές υπερβαίνουν από της ισχύος του άρθρου 30 του Ν. 3904/2010 (ΦΕΚ Α’/218/23.10.2010), το ποσό των είκοσι χιλιάδων ευρώ (20.000,00 ευρώ) και δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000,00 ευρώ) αντιστοίχως.
Αυτόφωρη διαδικασία: Δημιουργία μηνύσεων και λογισμική εφαρμογή
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί, μέσω διαφορετικής λογισμικής εφαρμογής στο Πληροφοριακό Σύστημα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ΟΠΣ-ΙΚΑ), η έκδοση των μηνυτήριων αναφορών για τις οποίες θα ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία δίωξης δημιουργείται νέα ροή στο ρόλο «Ποινική Δίωξη» με τίτλο «Ροή Δημιουργίας Μηνύσεων – Διαδικασία Αυτοφώρου». Κατά τη διαδικασία έκδοσης Μηνυτήριας Αναφοράς με την αυτόφωρη διαδικασία πραγματοποιούνται συγκεκριμένοι έλεγχοι.
Για την εισφοροδιαφυγή: Στοιχειοθέτηση του αυτόφωρου αδικήματος και προϋποθέσεις
Απαιτείται αφενός μεν να συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 30 του Ν. 3904/2010 (ΦΕΚ Α ‘/218/23.10.2010) για την εφαρμογή των παραγράφων 1 &2 του άρθρου 1 του α.ν.86/1967, αφετέου δε το συνολικό ποσό της εκδοθείσης Πράξης Επιβολής Εισφορών (ΠΕΕ) να υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες ευρώ (150.000,00 ευρώ).
Χρόνος τέλεσης: Το χρονικό διάστημα 20 μηνών που αρχίζει μετά την πάροδο μηνός από τότε που κατέστησαν απαιτητές.
