Παρουσία της υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Τίνας Μπιρμπίλη και του αναπληρωτή υπουργού Νίκου Σηφουνάκη έγιναν την Πέμπτη τα εγκαίνια της έκθεσης για τα βραβεία του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανάπλαση της πλατείας Θεάτρου.
Ο συγκεκριμένος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός με θέμα την ανάπλαση της υποβαθμισμένης αυτής περιοχής της Αθήνας είναι ο πρώτος από μια σειρά διαγωνισμών που εξαγγέλθηκαν από το ΥΠΕΚΑ και υλοποιούνται από την Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων (ΕΑΧΑ) και αποκτά ιδιαίτερα συμβολικό χαρακτήρα, γιατί αφενός έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα από τότε που η πολιτική βούληση διάλεξε τη διαδικασία του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανάπλαση περιοχής της Αθήνας και αφετέρου η όλη διαδικασία ξεκίνησε από μία από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου.
«Για μας αποτελεί μια πολύ σημαντική στιγμή που δίνει ελπίδα για μια Αθήνα αλλιώς» δήλωσε στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η πρόεδρος της ΕΑΧΑ ΑΕ κ. Ντόρα Γαλάνη και πρόσθεσε, «Βρισκόμαστε στη καρδιά της πιο υποβαθμισμένης ίσως περιοχής της Αθήνας, το Γεράνι, (Αθηνάς – Ευριπίδου – Πειραιώς- Ομόνοια) και προσπαθούμε να δώσουμε το στίγμα μας πιστεύοντας ότι με την αρχιτεκτονική θα συμβάλουμε στην ποιότητα της ζωής μας. Και οι προτάσεις όλες αλλά και αυτή που βραβεύτηκε συμβάλουν στην αλλαγή και της εικόνας και της λειτουργίας του χώρου».
Σε ερώτηση αν η παρέμβαση θα σταματήσει μόνο στην πλατεία η κ. Γαλάνη δήλωσε ότι «Υπάρχει μια κίνηση που ετοιμάζεται από το ΥΠΕΚΑ που αφορά ευρύτερα το Γεράνι σαν πιλοτική περιοχή και αυτό περιμένουμε να δούμε τι ακριβώς θα δώσει ώστε να μπορούμε να έχουμε κατοίκους όλο το 24ώρο, να διατηρήσουμε το παραδοσιακό εμπόριο και τη βιοτεχνία και να δώσουμε μια άλλη πνοή στη περιοχή, που αυτό μπορεί να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά και σε άλλες γειτονιές της Αθήνας».
Οι διαγωνισμοί
Η ΕΑΧΑ θα έχει κυρίαρχο ρόλο στην υλοποίηση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, ενώ την επόμενη εβδομάδα είναι και η καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων για το διαγωνισμό Αθήνα 4Χ4, ο οποίος κινείται στην ίδια λογική, δηλαδή, την αναβάθμιση των υποβαθμισμένων συνοικιών και τη προσέλκυση κατοίκων στο κέντρο της Αθήνας.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της κριτικής επιτροπής αρχιτέκτονα – πολεοδόμο Λίζα Σιόλα το πρώτο βραβείο δόθηκε στην πρόταση που ικανοποίησε τους στόχους και τα κριτήρια της προκήρυξης, αλλά «κυρίως φρόντισε να προτείνει την ανάπλαση της πλατείας με ευαισθησία και προσδοκία, ώστε να αποτελέσει, εκτός από μία επιτυχημένη αρχιτεκτονική παρέμβαση σε ένα δημόσιο χώρο και μία αρχή για τον κοινωνικό της μετασχηματισμό, για ένα μέλλον χωρίς αποκλεισμούς».
Ο διαγωνισμός καλούσε τους αρχιτέκτονες να αναγνωρίσουν την ιστορικότητα και το μέλλον της περιοχής, καθώς και πιθανές συνδέσεις με γειτονικούς πόλους ενδιαφέροντος και συγκεκριμένα, τη νέα Πλατεία Ξούθου και τη Βαρβάκειο Αγορά.
Μέσα σε αυτό λοιπόν, το πλαίσιο, η πλατεία αντιμετωπίστηκε με τρεις βασικούς τρόπους: ως ένα “δάπεδο” στο οποίο ο πεζός ζει μια αστική περιπέτεια, ως μια ευκαιρία για να αποκτήσει η Αθήνα έναν “κήπο”, ως ένα “αστικό δωμάτιο” που τονίζεται με ελαφρά στέγαση.
Η 24ωρη πόλη
Η κατοικία χρησιμοποιείται ώστε να εξασφαλίζεται η “24ωρη” λειτουργία της πόλης και να υποστηρίζεται από εμπόριο, υπηρεσίες και αναψυχή.
Το πρώτο βραβείο διακρίθηκε για την ιδιαίτερη ευαισθησία ανάγνωσης του χώρου, που πατά στην ιστορική μνήμη, αλλά με επιτυχία εξασφαλίζει έναν “κρυμμένο κήπο”. Το δεύτερο βραβείο χαρακτηρίζεται από τη χρήση ενός αερόστατου που αφενός ανήκει στην πόλη, σηματοδοτώντας τον αττικό ουρανό, και αφετέρου από μια ενδιαφέρουσα ανάγνωση του ίδιου του χώρου της πλατείας.
Το τρίτο βραβείο χαρακτηρίζεται από μία ποικιλομορφία διαμορφώσεων που διεισδύει στην πόλη και δημιουργεί ενδιαφέρουσες πορείες-άξονες που την ενοποιούν με τον περιβάλλοντα αστικό ιστό.
Οι πέντε επιλογές προτάσεων για εξαγορά διακρίθηκαν γιατί παρουσιάζουν, η καθεμία με διαφορετικότητα, σημαντικές αρετές στη διαμόρφωση, αλλά και στην ερμηνεία του χώρου της “πλατείας”.
Οι νικητές
Το πρώτο βραβείο σύμφωνα με τους μελετητές Ματθαίο Παπαβασιλείου και Βαλεντίνα Καρβουντζή «προτείνει μια αναζήτηση “προσδοκίας και ελπίδας” μέσω του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Ο “κρυμμένος κήπος” αναβαθμίζει με ήπιο τρόπο την περιοχή μελέτης και αναστρέφει τον “ασφυκτικό” χαρακτήρα της. Εργαλεία της επέμβασης είναι η φύτευση, το σκάμμα, οι αναβαθμοί, που μαζί με τα αναρριχώμενα φυτά στις όψεις των κτηρίων, δημιουργούν ένα ευχάριστο μικροκλίμα».
Το δεύτερο βραβείο είναι μια πρόταση, που όπως δήλωσαν οι αρχιτέκτονες Joao Prates Ruivo και Βασίλης Οικονομόπουλος «ενεργοποιεί την περιοχή παρέμβασης, έλκοντας νέες δραστηριότητες στον αστικό αστό. Η χρήση του αερόστατου θα προβάλλει τη γειτονιά στον ουρανό. Η διπλή κλίμακα, που εξασφαλίζεται από το αερόστατο (ανήκοντας τόσο στην πόλη, όσο και στην πλατεία) δημιουργεί ένα εξαιρετικό περιβαλλοντικό εργαλείο, καθώς παρέχει ένα νέο παρατηρητήριο για την πόλη της Αθήνας. Ο χώρος κάτω από το κεκλιμένο επίπεδο θα μπορούσε να ερμηνευτεί, όχι μόνο ως χώρος καφενείου και εξυπηρετήσεων αλλά και ως μία υποθετική δυνατότητα σύνδεσης με το αθηναϊκό υπέδαφος».
Το τρίτο βραβείο κέρδισε η ομάδα των Διονύση Ζαχαριά, Αλεξάνδρας Στράτου και Φίλιππου Φωτιάδη, που χρησιμοποίησε την οριζόντια διαστρωμάτωση με ζώνες διαφορετικών υλικών, για να ενισχύσει την αντιληπτικότητα των προσβάσεων.
«Η ανομοιογένεια και η ποικιλομορφία της διαμόρφωσης του χώρου της πλατείας» δήλωσαν οι μελετητές, «σε συνδυασμό με τη δημιουργία ενός ευδιάκριτου άξονα παράλληλα προς την κύρια διάσταση της πλατείας και κάθετα στη σύνδεση με τη Βαρβάκειο Αγορά, αποτελεί το κύριο σχεδιαστικό εργαλείο της πρότασης για την ένταξη της πλατείας στο πέριξ αστικό περιβάλλον».
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν η γενική Γραμματέας Χωροταξικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ κ. Μαρία Καλτσά, ο γενικός Γραμματέας Ολυμπιακής Αξιοποίησης του υπουργείου Πολιτισμού κ. Γιάννης Πυργιώτης, ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ και μέλος της κριτικής Επιτροπής κ. Ευαγγ. Λυρούδιας, εκπρόσωποι της UIA και του ΤΕΕ, καθηγητές των Αρχιτεκτονικών Σχολών του ΕΜΠ και της Πάτρας, επώνυμοι αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι, ζωγράφοι και εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
