Λίγο πριν το μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο Σερζ Γκένσμπουργκ, στις 28 Ιουνίου, στο Θέατρο Βράχων, ο Φοίβος Δεληβοριάς μιλάει στο Έθνος της Κυριακής για τον ρόλο του καλλιτέχνη εν μέσω κρίσης, εξηγεί πώς μπορεί να ανακοπεί η άνοδος του φασισμού και του ρατσισμού και κλείνει το μάτι σε όλους όσους θεωρούν πως έχουν χάσει τη δυνατότητα να συνεχίσουν να ονειρεύονται.
Ο καλλιτέχνης οφείλει σήμερα να παίρνει δημόσια θέση για όσα μας απασχολούν ως κοινωνία, όπως συνέβαινε παλιότερα με το Χατζιδάκη, τον Σαββόπουλο κ.ά; Υπάρχουν δημιουργοί που να μπορούν να παίξουν αυτό το ρόλο;
Νομίζω πως όλοι οι δημιουργοί λίγο-πολύ έχουν πάρει θέση. Είτε τραγουδώντας σε συναυλίες διαμαρτυρίας ή αλληλεγγύης είτε εξηγώντας την όποια στάση τους σε συνεντεύξεις συνυπογράφοντας κείμενα. Στην εποχή όμως που όλοι λίγο-πολύ έχουν γίνει μέσω των social media καναλάρχες, εκδότες και ραδιοπαραγωγοί, όποια άποψη και να διατυπωθεί και όσες διαστάσεις και αν πάρει, την άλλη μέρα είναι γραφική και ξεχασμένη. Άσε που η εποχή πριν από την κρίση δεν ανέδειξε έργα και δημιουργούς πανελλήνιας ή διεθνούς εμβέλειας σαν κι αυτούς που λέτε -ήταν εποχή παρακμής, το χαμηλό γούστο ήταν ο κυρίαρχος «πνευματικός άνθρωπος». Και ο Χατζηδάκις, όμως, που αναφέρατε, όταν έλεγε όσα έλεγε, αδιάφορος περνούσε, αν δεν τον έκραζαν κιόλας. Ξαφνικά τώρα δίνουμε προσοχή στα λόγια του-και μυθοποιούμε τη σχέση μας μαζί του.
Αν ήσασταν πρωθυπουργός για μία μέρα, τι θα κάνατε;
Μια σειρά από δημοψηφίσματα. Που θα κάλυπταν, όμως, δεκάδες πράγματα, όχι μόνο νόμισμα.
Ποια είναι η σχέση σας με την πολιτική;
Είμαι δύσπιστος με την πολιτική. Υπάρχουν ελάχιστοι άνθρωποι που μου κίνησαν το ενδιαφέρον από τότε που ήμουν μικρός. Σήμερα που μιλάμε δεν ξεπερνούν τους δύο. Θεωρώ επικίνδυνους όσους λένε πως έχουμε χούντα (συνήθως συμπληρώνουν: «ενώ επί Παπαδόπουλου…»). Από την άλλη όμως πώς να υπερασπιστείς μια δημοκρατία του Σαμαρά και του Φαήλου, του Βενιζέλου και του Γιώργου Παπακωνσταντίνου; Τέτοια απροκάλυπτη ανηθικότητα ανοίγει όλες τις πόρτες στο κακό.
Πώς μπορεί να ανακοπεί η άνοδος του φασισμού και του ρατσισμού;
Με οικονομική και νομοθετική δικαιοσύνη. Και με ένα σωστό σχέδιο που θα λέει ξεκάθαρα από ποιες πηγές πλούτου (δικές μας και ξένες) θα μπορεί να ζήσει αξιοπρεπώς η Ελλάδα. Όσο ακούμε την τρόικα ή απλά την καταγγέλλουμε χωρίς σχέδιο, ο φασισμός θα κερδίζει έδαφος σ’ ένα είδος κόσμου. Εμείς, οι απλοί πολίτες, μπορούμε πάντως να συμμετέχουμε πιο ενεργά σε κινήσεις αλληλεγγύης. Όταν οι άνθρωποι που εξαθλιώθηκαν θα μας αισθάνονται κοντά τους, δεν θα χρειάζονται τραμπούκους και δολοφόνους για να νιώθουν ασφαλείς.
Παρακολουθώντας τις εξελίξεις στη χώρα μας, τι αισθάνεστε ότι συμβαίνει; Πληρώνουμε λάθη του παρελθόντος δηλαδή φταίξαμε ή είμαστε «θύματα της Μέρκελ;
Θύματα είμαστε. Μπορεί να υπήρξαμε άθλιοι στις επιλογές μας τα περασμένα 20 χρόνια, αυτή η κρίση όμως δεν είναι κρίση «τιμωρίας». Είναι καθαρή ληστεία αδύναμων ανθρώπων, προκειμένου να επιβιώσουν στη χρηματοπιστωτική κρίση μόνο οι πιο δυνατοί. Είναι από τα μεγαλύτερα, πιο ελεεινά εγκλήματα της ανθρώπινης ιστορίας.
