Έκκληση στα επιμελητήρια, στην τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και στους ιδιώτες να ελέγξουν όλα τα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, απευθύνει ο ομότιμος καθηγητής σεισμολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Βασίλης Παπαζάχος.
Ο κ. Παπαζάχος, με συνέντευξή του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, υπενθυμίζει ότι στην Ελλάδα γίνονται μεγάλοι σεισμοί, εδώ και δέκα περίπου εκατομμύρια χρόνια, δεν θα σταματήσουν να γίνονται και προειδοποιεί ότι, αν δεν ελεγχθούν τα κτίρια και δεν αποκατασταθούν τυχόν βλάβες, υπάρχει κίνδυνος να θρηνήσουμε ανθρώπινες ζωές σε περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού.
Εξάλλου, με αφορμή την έντονη φημολογία των τελευταίων ημερών για επικείμενο νέο – ισχυρότερο σεισμό στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης και γενικότερα κατά μήκος του λεγόμενου “Ελληνικού Τόξου”, υπογραμμίζει ότι σήμερα δεν είναι δυνατόν να γίνει βραχυπρόθεση πρόγνωση ενός σεισμού και τονίζει ότι σεισμολόγοι και άλλοι επιστήμονες σ΄ολόκληρο τον κόσμο, αναζήτησαν, επί τρεις και πλέον δεκαετίες, μια μέθοδο άμεσης πρόβλεψης των σεισμών (με παράθυρο χρόνου λίγων ημερών, ή εβδομάδων), αλλά, όπως λέει, απέτυχαν.
«Εμείς, στο Εργαστήριο Γεωφυσικής του ΑΠΘ ασχοληθήκαμε μόνο 6 μήνες με τη βραχυπρόθεσμη πρόγνωση και διαπιστώσαμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα. Σε παγκόσμιο επίπεδο επενδύθηκαν μεγάλα κεφάλαια, όπως στην Ιαπωνία και σε άλλες χώρες, αλλά όλες οι έρευνες έπεσαν στο κενό, χωρίς αποτέλεσμα. Οι πολίτες αγωνιούν και μας ρωτούν επίμονα, μέσω των δημοσιογράφων (και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό) πότε και σε ποια περιοχή της χώρας θα γίνει ο επόμενος σεισμός, ή ακόμα, αν ήταν η κύρια σεισμική δόνηση, η απάντηση είναι πολύ απλή: δεν το ξέρουμε. Μπορεί σε μερικά χρόνια να τα γνωρίζουμε όλα αυτά. Αυτή είναι η αλήθεια και πρέπει να τη λέμε στον κόσμο» υπογραμμίζει.
Υπενθυμίζει, μάλιστα, την περίπτωση του φονικού σεισμού, στην πόλη L’ Aquila, όπου 6 σεισμολόγοι καταδικάστηκαν από δικαστήριο σε φυλάκιση έξι ετών ο καθένας, με την κατηγορία ότι υποβάθμισαν τους κινδύνους από τον καταστροφικό σεισμό που ακολούθησε, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της ιταλικής πόλης να μείνουν στα σπίτια τους.
Για το θέμα του προσεισμικού ελέγχου των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, αλλά και των άλλων κτιριακών υποδομών, τονίζει ότι τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο και με δεδομένη τη δυσχερή οικονομική κατάσταση που διέρχεται η χώρα, είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθούν κονδύλια για το σκοπό αυτό και προτρέπει τις τοπικές κοινωνίες να αναλάβουν πρωτοβουλίες. «Από τη στιγμή που η πολιτεία αδυνατεί, δεν επιτρέπεται να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια. Τα επιμελητήρια, οι Δήμοι, οι σύλλογοι, άλλοι φορείς, μηχανικοί, ιδιώτες, κ.α. εμπλεκόμενοι πρέπει να αναλάβουν από μόνοι τους τον προσεισμικό έλεγχο. Τι περιμένουν οι φορείς και οι τοπικοί άρχοντες; να τους δώσει η πολιτεία χρήματα; αφού δεν υπάρχουν» υπογραμμίζει.
Ο κ. Παπαζάχος χαρακτηρίζει πρωταρχικής σημασίας τον προσεισμικό έλεγχο των κτιρίων και υπενθυμίζει ότι στις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες, με έντονη σεισμική δραστηριότητα (κυρίως ΗΠΑ και Ιαπωνία) τα ανθρώπινα θύματα είναι ελάχιστα, σε περίπτωση μεγάλου σεισμού, λόγω της ανθεκτικότητας των κτιρίων. Λέει, μάλιστα, χαριτολογώντας, ότι στο Λος Αντζελες τα κτίρια είναι τόσο ανθεκτικά στους σεισμούς σε σημείο που οι τοπικές αρχές προτρέπουν τους επισκέπτες να επισκεφθούν την πόλη για να «απολαύσουν», μεταξύ άλλων, «και τους σεισμούς»! (Enjoy The Eathquake).
Για το λόγο αυτό, προτρέπει τους τοπικούς φορείς να προχωρήσουν άμεσα σε προσεισμικό έλεγχο και για έναν άλλο λόγο. Όπως λέει, μόνο έτσι θα γνωρίζουμε με απόλυτη βεβαιότητα ποια κτίρια θα αντέξουν και ποια όχι σε περίπτωση μεγάλου σεισμού. «Πολλά κτίρια κατασκευάστηκαν πριν εφαρμοστεί ο νέος αντισεισμικός κανονισμός και είναι άγνωστο αν θα αντέξουν σε ένα σεισμό μεγαλύτερο από 6 Ρίχτερ. Όμως, με τον έλεγχο αυτά τα κτίρια θα εντοπιστούν και η πολιτεία θα γνωρίζει τι συμβαίνει ακριβώς για κάθε δημόσιο κτίριο. Να έχει η πολιτεία την ευθύνη. Να γνωρίζει ότι σε περίπτωση ισχυρού σεισμού το τάδε σχολείο, ή το τάδε νοσοκομείο θα καταρρεύσουν και θα σκοτωθούν άνθρωποι» λέει χαρακτηριστικά.
Στο μεταξύ, αναφερόμενος στο θέμα της έντονης σεισμικής δραστηριότητας, που παρουσιάζει η Ελλάδα, ο κ. Παπαζάχος αναφέρει ότι ολόκληρος ο ελλαδικός χώρος χωρίζεται σε δέκα σεισμογενείς περιοχές, οι οποίες οριοθετούνται μέσα σε ισάριθμους κύκλους. «Αυτές τις περιοχές τις γνωρίζουμε ήδη και τις μελετάμε. Προσπαθούμε να μάθουμε αν κάποια απ’ αυτές είναι υποψήφια να δώσει μεγάλο σεισμό» λέει. Εξηγεί, μάλιστα, ότι μέσα σ’ αυτούς τους σεισμογενείς κύκλους (σεισμογόνες πηγές, είναι η επιστημονική τους ονομασία) υπάρχουν πολύ μεγαλύτερα σεισμικά ρήγματα, σε σχέση με άλλες περιοχές και οι πιθανότητες εκδήλωσης σεισμών είναι πολύ μεγαλύτερες. Όπως σημειώνει, οι σεισμογενείς αυτοί κύκλοι δεν περιορίζονται μόνο στις γνωστές σεισμογενείς περιοχές (Ιόνιο, Κορινθιακός, Νότιο Αιγαίο, κ.α), αλλά μέσα σ’ αυτούς συμπεριλαμβάνονται και περιοχές της ηπειρωτικής χώρας, γεγονός που εξηγεί μεγάλους σεισμούς που σημειώθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες και στον ηπειρωτικό κορμό της χώρας, για παράδειγμα στους Σοφάδες Θεσσαλίας, 7 Ρίχτερ το 1954 και στην Κοζάνη 6,6 το 1995.
Υπενθυμίζει ότι ένας σεισμός, της τάξης των 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, εκδηλώνεται από ένα ρήγμα μήκους 20 περίπου χιλιομέτρων, ενώ τα ρήγματα δεν είναι εξαπλωμένα σ’ ολόκληρο το γεωγραφικό χώρο, αλλά, όπως λέει χαρακτηριστικά: όσο μεγαλύτερο είναι ένα ρήγμα τόσο μεγαλύτερος θα είναι ένας επικείμενος σεισμός.
Ο κ. Παπαζάχος επισημαίνει ακόμα, ότι μετά τα αποτυχημένα εγχειρήματα, για τη βραχυπρόθεσμη πρόγνωση των σεισμών, αυτή τη στιγμή η ερευνητική προσπάθεια της μεσοπρόθεσμης πρόγνωσης, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Η μεσοπρόθεσμη μέθοδος, που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 90 και, όπως αναφέρει ο κ. Παπαζάχος, οι σεισμολόγοι, με υψηλή πιθανότητα, μπορούν να προσδιορίσουν το χώρο που θα γίνει ο μεγάλος σεισμός, μέσα στην επόμενη δεκαετία. «Ξέρουμε το χρόνο, το χώρο και το μέγεθος, με αποκλίσεις. Αυτή είναι η μόνη επιστημονική γνώση που έχουμε σήμερα διεθνώς. Και μ’ αυτή τη γνώση, η πολιτεία μπορεί να κάνει και ιεράρχιση των επικίνδυνων αυτών περιοχών που αναμένεται να εκδηλωθούν μεγάλοι σεισμοί. Για ευνόητους λόγους δεν ανακοινώνεται ποιες είναι αυτές οι περιοχές» τονίζει.
Ο Γάλλος σεισμολόγος A. Mignan (2011) σε συνθετική του δημοσίευση αναφέρει 86 σχετικές δημοσιεύσεις, σχετικές με τη μεσοπρόθεση πρόγνωση, από τις οποίες οι 20 έγιναν από Έλληνες σεισμολόγους (οι 18 από το Εργαστήριο Γεωφυσικής του ΑΠΘ), γεγονός που τους κατατάσσει στην πρώτη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι, άλλωστε, γνωστό ότι ο ελλαδικός χώρος (κυρίως το Αιγαίο και το Ιόνιο) αποτελούν ίσως τα μεγαλύτερα φυσικά εργαστήρια σεισμολογίας στον κόσμο, ότι το Αιγαίο μετατοπίζεται κάθε χρόνο 3,5 περίπου εκατοστά νοτιοδυτικά, γεγονός βάσει του οποίου, όπως λέει χαριτολογώντας ο κ. Παπαζάχος, «σε δέκα εκατομμύρια χρόνια η Αθήνα μπορεί να φθάσει στο Κάιρο!».
