Ποιοι «χρεώνονται» τις οφειλές και πώς μπορούν να στοιχειοθετήσουν έλλειψη υπαιτιότητας
Πότε ευθύνεται ο εκπρόσωπος νομικού προσώπου για οφειλές προς τον ΕΦΚΑ; Ποιοι άλλοι έχουν αλληλέγγυα ευθύνη; Υπάρχουν πραγματικά περιστατικά ή αντικειμενικοί λόγοι που στοιχειοθετούν την έλλειψη υπαιτιότητας;
Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά σε σχέση με όσα ορίζονται από την κείμενη νομοθεσία για τις οφειλές νομικών προσώπων προς τον ΕΦΚΑ και σε σχέση με όσα ευθύνονται οι εκπρόσωποί τους και οι διοικούντες δίνει η «DEALnews».
Ερ.: Ευθύνεται προσωπικά ο νόμιμος εκπρόσωπος ενός νομικού προσώπου για οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ, για την καταβολή τους;
Απ.: Ναι. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν.4321/2015, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή τους από τις διατάξεις του άρθρου 64 του ν.4646/2019, προβλέπεται ότι οι νόμιμοι εκπρόσωποι ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα και εις ολόκληρον για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, πρόσθετων τελών, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων που οφείλουν τα νομικά πρόσωπα στον e-ΕΦΚΑ.
Ερ.: Εκτός από τον νόμιμο εκπρόσωπο, ποιες άλλες κατηγορίες εκπροσώπων/ διοικούντων έχουν προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη ανά κατηγορία νομικού προσώπου;
Απ.: Εκτός από τον νόμιμο εκπρόσωπο, ευθύνονται οι πρόεδροι, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές κάθε νομικού προσώπου, δηλαδή κάθε επιχείρησης, εταιρίας με νομική προσωπικότητα, ένωσης επιχειρήσεων ή εταιριών με νομική προσωπικότητα, καθώς και κάθε νομικής οντότητας, δηλαδή κάθε μορφώματος εταιρικής ή μη οργάνωσης κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα που δεν είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο, όπως αυτά περιγράφονται αναλυτικά στο άρθρο 3 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4987/2022).
Ερ.: Η κατοχή μόνο της ιδιότητας του εκπρόσωπου/διοικούντος αρκεί για να θεμελιωθεί η προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη για την καταβολή των οφειλών του νομικού προσώπου ή απαιτείται η συνδρομή και άλλων προϋποθέσεων;
Απ.: Οχι, δεν αρκεί μόνο η κατοχή της ιδιότητας. Για να θεμελιωθεί η προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη, θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) να κατέχει μία εκ των ανωτέρω ιδιοτήτων, είτε κατά τη διάρκεια λειτουργίας του νομικού προσώπου είτε κατά τον χρόνο λύσης, διάλυσης ή συγχώνευσής του ή κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης του νομικού προσώπου,
β) οι οφειλές του νομικού προσώπου να κατέστησαν ληξιπρόθεσμες κατά τη διάρκεια της θητείας, υπό κάποια εκ των ανωτέρω ιδιοτήτων, ή να υπήχθησαν σε καθεστώς ρύθμισης οποτεδήποτε και η ρύθμιση να απωλέσθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του, και
γ) να είναι πραγματικά υπαίτιος για την μη καταβολή των οφειλών τού νομικού προσώπου.
Ερ.: Χρειάζεται να αποδείξει την έλλειψη υπαιτιότητας στο πρόσωπό του για τη μη καταβολή των οφειλών προς τον e-ΕΦΚΑ του νομικού προσώπου στο οποίο συμμετέχει;
Απ.: Ναι. Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης γ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν.4321/2015, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή τους, από τις διατάξεις του άρθρου 64 του ν.4646/2019, προβλέπεται ότι το βάρος της απόδειξης για τη μη ύπαρξη υπαιτιότητας το φέρει ο ίδιος.
Ερ.: Υπάρχουν πραγματικά περιστατικά ή αντικειμενικοί λόγοι που στοιχειοθετούν την έλλειψη υπαιτιότητας;
Απ.: Ναι, υπάρχουν. Με την υπ’ αρ. 65118/6-9-2021 Υπουργική Απόφαση (Υ.Α.), «Περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας για τη μη στοιχειοθέτηση της αλληλέγγυας ευθύνης για οφειλές προς τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του ν. 4321/2015», ορίζονται ως ενδεικτικές περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας οι ακόλουθες περιπτώσεις:
α) αδυναμία άσκησης καθηκόντων λόγω βαριάς ασθένειας ή νοσηλείας,
β) συμμετοχή ως εκκαθαριστής σε ειδικές διαδικασίες εκκαθάρισης, οι οποίες προβλέπονται από ειδική διάταξη νόμου ή διατάσσονται με δικαστική απόφαση, και προβλέπουν τον χρόνο και τον τρόπο ικανοποίησης των πιστωτών τού υπό εκκαθάριση νομικού προσώπου,
γ) άσκηση ειδικών καθηκόντων ξένων ως προς την τήρηση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων με βάση τα δημοσιευμένα καταστατικά έγγραφα του νομικού προσώπου,
δ) αναγνώριση της απαλλαγής λόγω έλλειψης υπαιτιότητας από αμετάκλητη αθωωτική απόφαση ποινικού δικαστηρίου ή αμετάκλητου απαλλακτικού βουλεύματος ή τελεσίδικης απόφασης δικαστηρίου,
ε) παραίτηση από την κατοχή της ιδιότητας ή μη αποδοχή του διορισμού, εφόσον η παραίτηση ή μη αποδοχή του διορισμού επιδόθηκε νομότυπα στο νομικό πρόσωπο,
στ) συμμετοχή σε νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με κύριο οικονομικό πόρο (άνω του 70% των ετήσιων εσόδων του) κρατική χρηματοδότηση, η οποία χορηγήθηκε καθυστερημένα, με αποτέλεσμα τη μη καταβολή των εισφορών,
ζ) ανάληψη της διοίκησης φορέα στενού ή ευρύτερου δημοσίου τομέα κατ’ εντολή διωκτικής, ελεγκτικής ή άλλης ανεξάρτητης Αρχής,
η) είναι νόμιμος εκπρόσωπος αλλοδαπού νομικού προσώπου χωρίς εγκατάσταση στην Ελλάδα με μοναδική αρμοδιότητα τη διεκπεραίωση συγκεκριμένων εργασιών, όπως εκπροσώπηση στην Ελλάδα για την ίδρυση θυγατρικής εταιρίας, εκπροσώπηση για την αγορά ή την πώληση ακινήτου στην Ελλάδα, εκπροσώπηση ενώπιον δημοσίων υπηρεσιών, εκπροσώπηση για το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού κ.λπ.,
η) έλλειψη πραγματικής ανάμειξης στη διοίκηση του νομικού προσώπου και στην διαχείριση των υποθέσεών του,
θ) έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας και
ι) υφιστάμενη απόφαση απαλλαγής λόγω έλλειψης υπαιτιότητας για έναν από τους παραπάνω λόγους από τη Φορολογική Διοίκηση.
Ερ.: Συντρέχει σε συγκεκριμένο πρόσωπό ένας από τους παραπάνω λόγους έλλειψης υπαιτιότητας. Σε ποια υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ πρέπει να υποβάλει αίτηση για την απαλλαγή του από την καταβολή των οφειλών του νομικού προσώπου;
Απ.: Την αίτησή θα την υποβάλει στην υπηρεσία ΚΕΑΟ, η οποία χειρίζεται την οφειλή του νομικού προσώπου μόνο εφόσον κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης υπάρχουν ενεργές πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης εις βάρος του. Διαφορετικά, αν δεν υπάρχουν ενεργές πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης εις βάρος του, την αίτησή του θα την υποβάλει στην αρμόδια τοπική δ/νση e-ΕΦΚΑ.
Ερ.: Υπάρχει καταληκτική προθεσμία μέσα στην οποία πρέπει να υποβάλει την αίτηση απαλλαγής λόγω έλλειψης υπαιτιότητας;
Απ.: Οχι, μπορεί να υποβάλει την αίτησή του οποτεδήποτε.
Ερ.: Ομόρρυθμος εταίρος σε ετερόρρυθμη εταιρία με οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ δικαιούται απαλλαγής λόγω έλλειψης υπαιτιότητας;
Απ.: Οχι. Οι ομόρρυθμοι εταίροι των ομορρύθμων και ετερορρύθμων εταιριών δεν περιλαμβάνονται στα πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν.4321/2015 και για τον λόγο αυτό η προϋπόθεση της υπαιτιότητας δεν εξετάζεται. Επίσης, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 249 και επόμ. του ν.4072/2012, προβλέπεται ότι οι ομόρρυθμοι εταίροι ευθύνονται απεριόριστα και εις ολόκληρον για τις οφειλές της εταιρίας προς τον e-ΕΦΚΑ, ακόμα και για εκείνες που υπήρχαν ήδη κατά την είσοδό τους στην εταιρία. Το ίδιο ισχύει και για τα μέλη των αστικών εταιριών με νομική προσωπικότητα κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ