Σημαντική αύξηση της τάξης του 40% σημειώθηκε στις δαπάνες των Ελλήνων για φαγητό εκτός σπιτιού το 2023, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Οι αυξημένες ανάγκες για έτοιμα γεύματα και φαγητό σε πακέτο αντικατοπτρίζουν μια διεθνή τάση που ενισχύθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πολλοί καταναλωτές επιλέγουν πλέον την ευκολία και την άνεση, στρέφοντας την προτίμησή τους προς τα έτοιμα γεύματα και τις γρήγορες λύσεις διατροφής.
Ετήσια δαπάνη για είδη παντοπωλείου στα 22 δισ. ευρώ
Η συνολική ετήσια δαπάνη των Ελλήνων για είδη παντοπωλείου εκτιμάται ότι φτάνει τα 22 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την ανάλυση που βασίζεται στα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Η δαπάνη αυτή παραμένει σε υψηλά επίπεδα, παρά τη μείωση της κατανάλωσης σε βασικά είδη, όπως το ελαιόλαδο, τα γαλακτοκομικά και το κρέας. Η αύξηση των τιμών οδήγησε σε διαφοροποιήσεις στην κατανάλωση, ενώ η εστίαση διατηρεί σημαντική θέση στις συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών.
Το 2023, η κατά κεφαλήν δαπάνη για είδη παντοπωλείου αυξήθηκε κατά 3,37% σε σχέση με το 2022, αγγίζοντας τα 2.144 ευρώ. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στις ανατιμήσεις που παρατηρήθηκαν σε πολλά προϊόντα, καθώς και στη μείωση των όγκων αγορών.
Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ανάλυσης του ΙΕΛΚΑ, παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων τα τελευταία 15 χρόνια. Οι καταναλωτές στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε πιο οικονομικές και εύκολες επιλογές, ενώ η κατανάλωση πρωτεϊνών, γαλακτοκομικών και φρέσκων φρούτων έχει μειωθεί. Για παράδειγμα, η κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος μειώθηκε κατά 13% από το 2009, ενώ η δαπάνη για ελαιόλαδο αυξήθηκε κατά 28% το 2023.
Η μείωση των ποσοτήτων που καταναλώνονται σε ορισμένα προϊόντα, όπως το φρέσκο γάλα και τα φρούτα, προβληματίζει, καθώς αυτά αποτελούν βασικά συστατικά της Μεσογειακής διατροφής. Παράλληλα, οι Έλληνες καταναλωτές συνεχίζουν να αυξάνουν τις δαπάνες για καφέ και αλκοολούχα ποτά, δείχνοντας μια στροφή προς την κατανάλωση εκτός σπιτιού.
Εκτίναξη δαπανών για ενοίκια και ενέργεια
Το 2023 καταγράφηκε επίσης μεγάλη αύξηση στις δαπάνες για ενοίκια, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 16%, ενώ ο τομέας της ενέργειας παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση διαχρονικά. Συγκεκριμένα, οι δαπάνες για ηλεκτρισμό αυξήθηκαν κατά 74% σε σχέση με το 2009, γεγονός που αντανακλά την αυξανόμενη επιβάρυνση των νοικοκυριών σε βασικά έξοδα.
Συνολικά, οι δαπάνες για είδη παντοπωλείου, εστίαση, ενέργεια και υγρά καύσιμα αντιπροσωπεύουν πλέον το 44,61% των συνολικών δαπανών των ελληνικών νοικοκυριών, έναντι 37,90% το 2009. Η μεταβολή αυτή δείχνει ότι οι καταναλωτές δαπανούν σημαντικά περισσότερα για βασικά αγαθά και υπηρεσίες, γεγονός που επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.