Το μόνο θετικό που φαίνεται να έφερε το Μνημόνιο είναι η ελάττωση της χρήσης Ι.Χ κατά 30% σε σχέση με πέρσι και βελτίωση της ταχύτητας κίνησης κατά 50% στους βασικούς οδικούς άξονες της Αθήνας. Αυτό οφείλεται κυρίως στις συνεχείς ανατιμήσεις του ΦΠΑ και των φόρων στα καύσιμα, σε συνδυασμό με τις συνεχείς περικοπές μισθών και συντάξεων.
Τα τελευταία στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου Κυκλοφορίας του υπουργείου Υποδομών είναι αποκαλυπτικά. Το πρώτο τρίμηνο του 2011 σε επτά βασικούς οδικούς άξονες του Λεκανοπεδίου (Ποσειδώνος, Βουλιαγμένης, Ιερά Οδός, Πέτρου Ράλλη, Πανεπιστημίου, Αμαλίας και Κηφισού) παρατηρείται συνεχής μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου από 4 έως και 9%, με σαφή καθοδική τάση αφού το υψηλότερο ποσοστό αφορά τον Μάρτιο.
Μεγαλύτερη εμφανίζεται η αύξηση της μέσης ταχύτητας κίνησης των οχημάτων, που στο ίδιο διάστημα έφθασε έως και 10%.
Η αλλαγή του κυκλοφοριακού χάρτη είναι ακόμη πιο εμφανής αν συγκριθεί με ευρήματα προηγούμενων ετών. Είναι ενδεικτικό ότι το πρώτο τρίμηνο του 2009 οι μετρήσεις έδειχναν άνοδο έως και 2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό, αφού οι συγκοινωνιολόγοι είχαν διαπιστώσει από τότε ότι οι περισσότεροι δρόμοι λειτουργούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, κυρίως τις πρωινές και απογευματινές ώρες αιχμής, σε συνθήκες κορεσμού και επομένως δεν υπήρχαν περιθώρια περαιτέρω αύξησης της κυκλοφορίας, σύμφωνα με δημοσίευμα της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας».
Διαπίστωναν τότε επιμήκυνση των ωρών αιχμής με τάση να ενωθούν οι δύο προβληματικές ζώνες και να φθάσουμε σε συνθήκες μποτιλιαρίσματος για 7 έως και 9 ώρες, τις εργάσιμες ημέρες. Τα πρώτα δείγματα κάμψης είχαν εκδηλωθεί στις καταγραφές Ιανουαρίου-Μαρτίου του 2010, οπότε λίγο πριν έρθει το ΔΝΤ υπήρχαν σημάδια βελτίωσης σε ορισμένους δρόμους, όπως οι λεωφόροι Κηφισίας και Αμαλίας, με μείωση της κυκλοφορίας κατά 2 έως και 5%.
Την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2011 πρώτη φορά παρουσιάζεται κάμψη στη λεωφόρο Κηφισού. Το «Ποτάμι» ήταν την τελευταία πενταετία ο άξονας που βρισκόταν σε μόνιμο μποτιλιάρισμα.
Το συγκεκριμένο τρίμηνο, σύμφωνα με τις καταγραφές των αρμόδιων υπηρεσιών, η απόσταση των 9,7 χλμ. στη διαδρομή από τις Τρεις Γέφυρες ως τη λεωφόρο Ποσειδώνος απαιτεί χρόνο οδήγησης 6 λεπτών που τις ώρες αιχμής φθάνει τα 11,3 λεπτά. Ακόμη και όταν υπάρχουν έκτακτα περιστατικά ανεβαίνει στα 16 λεπτά. Το αντίστοιχο τρίμηνο του 2010, η οδήγηση σε ώρες αιχμής απαιτούσε 19,8 λεπτά, σχεδόν 45% περισσότερα από τα σημερινά δεδομένα.
Ιδια ευρήματα, λιγότερο εντυπωσιακά, παρατηρούνται στη λεωφόρο Μεσογείων. Για τμήμα 4,8 χλμ., από το ύψος της Κατεχάκη ως το Σύνταγμα, αρκούν σήμερα 11 λεπτά οδήγησης, έναντι 12 πέρυσι. Μειώθηκε όμως στο μισό ο χρόνος σε περιόδους αιχμής από 51 λεπτά το 2010 σε 23 φέτος.
Το ενδιαφέρον είναι ότι στο ίδιο διάστημα το επιβατικό κοινό δεν στράφηκε προς τα μέσα μεταφοράς. Το μόνο αισιόδοξο είναι η αύξηση των εσόδων στο σύνολο των συγκοινωνιακών μέσων, που τον Μάρτιο έφθασε το 7,6% και μάλιστα είναι η πρώτη θετική εξέλιξη της τελευταίας τριετίας.
Η βελτίωση των εσόδων αποδίδεται στην αύξηση των τιμών στα εισιτήρια κατά 40% και στην εντυπωσιακή ενίσχυση των συνεργείων ελέγχων για την εισιτηριοδιαφυγή, η οποία φθάνει το 40% στα λεωφορεία, ενώ είναι σαφώς μικρότερη στα άλλα μέσα μεταφοράς. Να σημειωθεί ότι η πιο σημαντική βελτίωση, που φθάνει στο 11,3%, αφορά τα εισιτήρια, ενώ στις κάρτες υπάρχει ελαφρά μείωση 0,1%.
Το ίδιο σκηνικό πάντως καταγράφεται και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, γεγονός που κάνει τους συγκοινωνιολόγους να μην «επενδύουν» στην οικονομική κρίση για στροφή στα μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως σημειώνει ο Μαθιός Καρλαύτης, καθηγητής του Πολυτεχνείου και αντιπρόεδρος του συλλόγου συγκοινωνιολόγων.
Υπενθυμίζει ότι ήταν βραχύβια η στροφή προς στις συγκοινωνίες που είχε παρουσιαστεί στις ΗΠΑ κατά τις δύο πετρελαϊκές κρίσεις του 1973 και του 1979.
Λόγω της οικονομικής κρίσης που διανύουμε από τα μέσα του 2008, η επιβατική κίνηση στο περίφημο μετρό του Λονδίνου έχει μειωθεί κατά 6% και στο Παρίσι η γρήγορη γραμμή (RATR), που εντάχθηκε τα τελευταία χρόνια στο σύστημα μεταφορών και είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, παρουσιάζει πρώτη φορά ελαφρά κάμψη 0,8%. Στο Μιλάνο η μείωση είναι 1,2%, ενώ στη δοκιμαζόμενη από την ανεργία Ισπανία η πτώση είναι εντυπωσιακή και φθάνει το 10% στη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη.
«Χρειάζεται να ληφθούν άμεσα μέτρα για να μη χαθούν τα συγκυριακά οφέλη από τη μείωση της κυκλοφορίας και την ανάσχεση του κορεσμού σε σημαντικούς άξονες» επισημαίνει ο Μαθιός Καρλαύτης και επιμένει ότι για πρώτη φορά πρέπει να συνεργαστούν δύο σημαντικοί φορείς, ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών και ο Οργανισμός Αθήνας, ώστε να προωθηθούν συνδυασμένα μέτρα σε κυκλοφοριακό και πολεοδομικό επίπεδο. Ενα πρώτο βήμα είναι η διερεύνηση των αναγκών του επιβατικού κοινού, που θα οδηγήσει σε αναδιάρθρωση των συγκοινωνιών, και η βελτίωση του δημόσιου χώρου, κυρίως με πεζοδρομήσεις.